AİLELERİN YAŞADIKLARI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Bu bölüm; Aral,N., 2011. Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma, İstanbul: Morpa Yayınları. Aral, N. ve Gürsoy, F. 2007. Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. kaynağından aynen alınmıştır.  

ENGELLİ ÇOCUĞA SAHİP OLAN AİLELERİN ORTAK SORUNLARI Engelli bir çocuğa sahip olmak, aileye bazı sorumluluklar ve bu sorumlulukların gereği olarak bazı ek sorunlar getirebilmektedir.

Ekonomik Sorunlar Engelli bir çocuğun doğumuyla beraber aile, düşündükleri ve hayal ettikleri çocuk modelinden farklı bir çocuğa sahip olmanın getirdiği sorunları yaşamaya başlar.

Çocuğun engeli ile ilgili olarak doğduğu andaki tıbbi müdahaleler, engeli kabul etmemek için doktor doktor gezip bekledikleri cevabı alabilmek, hatta bu konuda tedavi edici yanlış inanışlardan çözüm beklemek adına ek masraflar yapmaktadırlar.

Ödemeler,ekonomik anlamda ailenin yükünü hafifletmeye yetmemektedir Ödemeler,ekonomik anlamda ailenin yükünü hafifletmeye yetmemektedir. Ailelerin çocuğun eğitimi dışında, bakımı için de ek harcamalar yapmaları maddi açıdan zorluklara sebep olabilmektedir. Bu nedenle, engelli bir çocuğun varlığının getirdiği zorlukların azaltılması için; bu çocuklara ve ailelerine daha fazla maddi yardım ve manevi destek sağlanması gerekir

Sosyal Sorunlar Engelli bireyin sorunu, ailesini de etkiler. Engelli bir çocuğun varlığı ile aile sosyal açıdan bir sınırlılık içine girer. Bu durum ebeveynlerin ortak sosyal çevrelerinin yanı sıra, kişisel-sosyal çevrelerinde ve sosyal yaşantılarında da sınırlamalar yapmalarına neden olmaktadır.

Aile üyelerinin özellikle engelli üyenin sosyal gelişimi için kendi aralarında işbirliği yaparak, ailelerindeki engelli üyelere karşı sorumlulukları ve onun kendilerinden farklı olmadığı gerçeğini tartışarak, sorumluluk paylaşımını yapmaları gerekir. Böylece ailedeki diğer üyeler, kendi sosyal yaşantılarını düzenli olarak gerçekleştirme fırsatı bulacaklardır

Psikolojik Sorunlar Aile, çocuğunun engelli olduğunu öğrendiği andan itibaren çocuklarının gelişimi, davranış ve eğitimi, bakımı ve büyütülmesi ile ilgili gündelik psikolojik sorunlar yaşamaktadır. Aile için çocuk, anne babanın bazı hayal ve duygularını gerçekleştirme ve onların benlik algılarını olumlu olarak etkileme işlevini üstlenmektedir.

Anne babanın engelli bir çocuk gerçeğini kabul etmesi, duruma başarılı bir biçimde uyum sağlaması ve yaşamını bu gerçeğe göre yeniden düzenlemesi kolay değildir. Anne-baba hem kendisi hem de çocuğu için uygun planlar yapma yeteneğini etkileyen bir duygusal zorlanma içerisindedir.

Ailenin kendini hiçbir zaman engelli bir bireye anne babalık etmeye hazırlamaması, anne babanın birbirine nedensel atıflarda bulunmaları, çocuğun engel tipi ve bağımlılık derecesi, aile yaşamına getirdiği sınırlılıklar, bireysel ödül eksikliği, çevresel etmenler ve aile rehberliği alıp almamaları, ailenin yaşadığı stres düzeyi üzerinde etkili olmaktadır.

Eğitimsel Sorunlar Engelli bir çocuğa sahip olan aileler hem çocuğun, hem de kendilerinin eğitimi ile ilgili sorunlar yaşarlar. Ebeveynler böyle bir duruma hazırlıksız olarak yakalandıkları için, birçok hata yapabilirler. Bu nedenle öncellikle anne babanın bu konuda bilgilendirilmeye ihtiyacı vardır.

Bu bilgilendirme çalışmaları, engelli çocuğun engel çeşidi ve şiddeti gibi hastalığın kendine özgü özelliklerini ve neler yapabileceğini kapsamalıdır. Çocuğunun hastalığı hakkında yeterli bilgiye sahip olmayan aileler sürekli bir arayış içine girerek bu dönemde çocukları için çok önemli olan egzersiz ve aktiviteleri ihmal etmektedir.

Bu süreç uzun süre devam ederse çocukların vücudunda kalıcı bozukluklar meydana gelebilmektedir. Ailelere gerekli bilgi ve yönlendirme yapıldığı zaman, rehabilitasyon ve eğitim daha kısa sürede başlayabilmektedir. Erken başlayan tedavi, sağlık personeli ve aile işbirliği olumlu gelişimleri beraberinde getirmektedir

Engelli Çocuk ve Kardeşi Engelli bir kardeşle büyüme, diğer kardeşlerin yaşamlarında pek çok yönden değişikliğe yol açmakta, psikolojik uyum ve gelişimlerinde güçlükler yaşamalarına neden olabilmektedir. Bu nedenle çocuğa engelli tanısı konulduktan hemen sonra, çocuğun kardeşlerine açıklama yapılmalıdır.

Kızgınlık, kardeşlerin gösterdiği en yaygın duygusal tepkidir Kızgınlık, kardeşlerin gösterdiği en yaygın duygusal tepkidir. Hiçbir çocuk kardeşinin engelli olmasını arzu etmez. Çocukların ileriki yaşlarda engelli kardeşlerinin bakımlarından sorumlu olmaları, toplum içerisinde ve yaşıtları arasında engelli bir kardeşe sahip olmanın getirebileceği bazı sosyal zorluklar kızgınlık duygularına neden olabilmektedir.

Engelli çocuğun anne babanın aşırı ilgisine gereksinimi, engelli çocuğun özel ihtiyaçlarının aile üyelerinin belirli etkinliklere katılımına sınırlamalar getirmesi, engelli kardeşin özel tedavileri ve terapileri nedeniyle aileye getirdiği maddi yük, büyük kardeşlerin engelli kardeşlerinin bakımından sorumlu olmaları ve engelli bir kardeşe sahip olmanın getirdiği sosyal zorluklar normal gelişim gösteren kardeşlerde kızgınlık duygularına neden olabilmektedir.

Kıskançlık; kızgınlıkları daha kolay olarak gelişebilen bir duygusal tepkidir. Özellikle engelli kardeş nedeniyle ebeveynleri açısından önemlerini yitirdikleri kaygısıyla kıskançlık hissedebilmektedirler. Düşmanlık; kıskançlık duygularının yol açtı doğal bir tepkidir. Çocuklar yetişkinlere göre olaylara daha kişisel bir açıdan bakarlar.

Suçluluk; normal gelişim gösteren kardeşler sıklıkla suçluluk duyarlar Suçluluk; normal gelişim gösteren kardeşler sıklıkla suçluluk duyarlar. Fakat bu tepkiler ebeveynlerin gösterdiği suçluk duygularından farklıdır. Kardeşlerin suçluluk duyguları engelli kardeşleri hakkında olumsuz duygulardan kaynaklanabilir Keder; çocuklar zihinsel engelli kardeşleri için keder duyarlar. Onların bu kederleri sıklıkla ebeveynlerinin üzüntüsünü yansıtır.

Korku; normal gelişim gösteren çocuklar aynı zamanda korkuyla karşılaşırlar. Onlar gelecekte kendilerinin ya da çocuklarının zihinsel engelli olabileceğinden korkarlar. Utanma ve sıkıntı; engelli kardeşi olan normal gelişim gösteren çocukların sıklıkla yaşadıkları duygusal durumlardır. Çocuk engelli kardeşinden utanabilir, onunla birlikte gezmekten ve görünmekten sıkılabilir.

Reddetme; normal gelişim gösteren çocuklar engelli kardeşlerini reddedebilirler. Genellikle reddetme, kardeşin durumundan dolayı sevgi ve ilgi göstermeme şeklinde görülebilir.