Abece, insanların eski çağlardan bugüne ağız ve dil yoluyla bir takım sesler çıkartılmasını keşfetmesiyle birlikte seslerin yazıdaki karşılığı olan işaretlerin (harf) oluşturduğu belli bir sırası olan yazı sistemine ve bunları yine yazı diline dökmesini öğrenip çeşitli sayıda şekil ve karakterleri yine yaşadığı döneme göre taş, kaya, toprak ve kağıda dökme öğretisi olarak tanımlanabilmektedir

TÜRKLERİN KULLANDIĞI ABECELER (alfabeler)

(alfabesi) Yazı metinleri Orta Asya’daki Orhun Nehri kıyısında bulunduğu için Göktürk ya da Orhun abecesi olarak bilinmektedir. Orhun’a yerleşen Türkler tarafından kullanılıp geliştirilmiştir. Türklere mahsus bir abecedir, bu yüzden Türük veya Türk abecesi de denir.

Göktürk abecesi 38 harften oluşmaktadır.

38 harfin 4 tanesi sesli geriye kalan 34 tanesi sessiz harftir 38 harfin 4 tanesi sesli geriye kalan 34 tanesi sessiz harftir. Abecede çok fazla ünsüz harf olmasından dolayı birçok ünsüzün abecede birden fazla harfi mevcuttur.

Bazı ünsüzlerde ise yanındaki ünlünün kalın veya ince olmasına göre iki ayrı işareti bulunmaktadır. Bu yüzden abecede oldukça kalabalık bir ünsüz işareti mevcuttur.

(alfabesi) Türklerin kullandıkları abece sisteminde önemli bir yer tutan Uygur abecesi, Doğu Türkistan’dan başlayarak oldukça geniş bir alana yayılım göstermiştir. Bu abece Arami kökenli olup Soğd abecesinden çıkmıştır.

Uygur abecesiyle yazılmış eserlerin büyük bir çoğunluğu Budizm, Manihaizm ve Hıristiyanlık gibi dini kökenli metinlerdir

Türk devletlerinde Türkistan’da bu abece varlığını koruyabilmiştir Türk devletlerinde Türkistan’da bu abece varlığını koruyabilmiştir. Uygur abecesi 18 sembolden meydana gelmektedir ve 4 tanesi ünlüdür geri kalan 14 tanesi ünsüzdür. Harfler oldukça birbirine bitişik şekilde yazılmaktadır.

(alfabesi) Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonraki dönemde bu abece ön plana çıkmış ve yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Arap abecesi 28 harftir ancak Türklerin kullandıkları 31 ile 36 harften meydana gelmektedir.

Osmanlıca için kullanılan bu abece sağdan sola doğru yazılır ve aynı şekilde okunur. Arap harflerinde temel harf ve küçük harf ayrımı yoktur.

Arap harfleri başta, ortada ve sonda olmak üzere üç şekilde yazılmaktadır. Bazı harfler sonraki harf ile birleşmez ve noktalama işaretlerinde kesin kurallar yoktur.

Mevcut bilgilere göre bu abeceyle yazılan ilk metin Divanü Lûgati't-Türk adlı eserdeki yazılardır.

(alfabesi) Sovyet Rusya’da Orta Asya ve Kafkaslar’daki Türklere tek bir abece kullanma yasağı getirilmiştir. Her Türk boyu için farklı Kiril abeceleri yapılmıştır. Bu sayede Türklerin bütünlüklerinin bozulması amaçlanmıştır.

Kiril abecesi 38 harften oluşmaktadır Kiril abecesi 38 harften oluşmaktadır. On biri sesli, geri kalan harfler ise sessiz harf statüsündedir. Soldan sağa doğru yazılır. Latin harfleri ile benzerlikleri vardır.

Sovyet Rusya’nın dağılması üzerine bağımsızlık ilan eden Türk topluluklarından kimi Kiril abecesinde kalırken kimisi Latin abecesine geri dönmüştür.

(alfabesi) Latin abecesi, 1925 yılında ilk olarak Azeri Türkleri tarafında kullanılmıştır. Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasından sonra 1928 yılında ülkemizde kullanılmaya başlanmıştır.

29 harften oluşur 8 tanesi sesli, 21 tanesi sessiz harftir 29 harften oluşur 8 tanesi sesli, 21 tanesi sessiz harftir. Harfler birbirine bitişik ya da ayrı olarak yazılabilir.

Türkiye ve Avrupa Türkleri tarafından kullanılan bu abece diğer kullanılan abecelere göre daha kolay ve öğrenilmesi daha basittir.