Mükerrer Vaka Başvuruları (Ankara, Mart-2005) Altuğ Aysun,Ahmet Haki Türkdemir,Gökhan Girgin,Vecihi M.Kutlay,Sevinç Türkdemir Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetleri İl Ambulans Servisi AMAÇ: Bir ay içinde Ankara 112 Ambulans Servisi tarafından birden çok hizmet verilen vakaların özelliklerini ve olası nedenlerini saptamaktır. YÖNTEM: Son bir ay içinde (Mart 2005) Ankara 112 Komuta Merkezine hizmet alımı için başvuruda bulunan kişilerin, başvuru sayıları ve dağılımları tanımlayıcı yöntemlerle değerlendirmeye alınmıştır. BULGULAR: Mart 2005 içinde gerçekleştirilen 3652 görevlendirmeden kimliği belirlenen 3054 vakanın %91,7’si için bir, %6,6’sı için 2, %1,2’si için 3, %0,4’ü için 4 ve %0,2’si için beş kez görevlendirme yapılmıştır. Gün içi mükerrer görevlendirmeler öğleden sonra (st 15:00) ve gece (st 22:00) dolayında artış göstermektedir. Nakledilen hastanelere göre mükerrer vaka yüzdesi %7,7 iken bu oran devlet hastanelerinde %9,6’ya kadar çıkmaktadır. Bu artış büyük oranda perifer hastanelerden kaynaklanmaktadır. Görevlendirme Sayısı Sayı % 1 2799 91,7 2 202 6,6 3 36 1,2 4 12 0,4 5 0,2 Toplam 3054 100,0 Ulaşma süresine göre bakıldığında 10-20 dk arasında ulaşılan vakalarda mükerrer nakil oranı % 10,3 olmaktadır. Çağrı nedenlerine göre ise medikal vakalarda mükerrer nakil %10,0’dur. Mükerrer nakil oranı erkeklerde %9,3’dür(p:0,000). Tıbbi tetkik için yapılan nakillerde mükerrer nakil oranı %57,1 iken, mükerrer nakil yapılırken ex olanların oranı %2,7’dir. Mükerrer nakli yapılan vakaların genel durumu daha ağırdır. Mükerrer olarak nakli yapılan vakalar kadın-doğum vakalarında %21,6’ya kadar çıkmakta, onu enfeksiyon ve genito-üriner sistem izlemektedir. Yaş grubu arttıkça mükerrer vaka sayısı hızla artmakta 70 yaş üzerindekilerde %11,0’a kadar yükselmektedir. SONUÇ: Mükerrer vaka nakli, hastane vaka reddi ve nakil amaçlı ambulans kullanımından farklı bir uygulamadır. Mükerrer vaka başvurusu Hastane Acil Servislerinin etkinliğini gösteren önemli ölçütlerden biridir. Ambulanslar tarafından acil servislere nakledilen vakaların ne kadar etkin hizmet aldıklarını gösterir. İstenen mükerrer vaka naklinin en düşük seviyede (%4-5’in altında) tutulabilmesidir. Böylece hem hastane öncesi hizmetlerin mükerrer meşguliyeti azaltılmış, olacak hem de acil servise giden kişilerin hizmet alma süre ve kalitesi arttırılmış olacak, hastane acillerinin gereksiz vaka yığılmaları engellenmiş olacaktır. Ankara’da mükerrer olarak vaka nakil oranı Mart 2005 Ayı içinde %8,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran yıllık olarak hesaplandığında %15’e karşılık gelmektedir ve yüksek bir orandır. Hastane acil servisleri ile hastane servisleri arasındaki iletişim yetersizliğini, dolayısı ile acil servislerin diğer sağlık sistemi elemanları ile (Birinci basamak ve İkinci, Üçüncü Basamak) arasındaki iletişimliği ve hasta takibinin yetersizliğini göstermektedir. Bu oranın ilk aşamada %7’ye ve aşamalı olarak %5’in altına çekilmesi hedeflenmelidir