Hücrelerin stres yanıtı Bağışıklık Sistemi dersi-18 Hücrelerin stres yanıtı 2016-2017, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 19.04.2017 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı akisn@trakya.edu.tr http://personel.trakya.edu.tr/akisn/#.WKr6DyjC7WU

Canlılık ve Stres Canlılık diye tarif ettiğimiz şey ardardalıkla süregiden, çoklu ve organize kimyasal tepkimeler serisidir. Her bir tepki bir etkiye yanıttır. Etki, tepkimeleri başlatan, bir diğer deyişle yanıt uyandıran strestir.   Kısaca, canlılık dediğimiz kimyasal tepkimeler bir stres yanıtıdır. Stres olmazsa canlılık da olmaz !

ENDOZOMAL (içten gelen) stres etkenleri  Cinsiyet, ırk gibi genom farklılığının sağladığı eğilimler  Bireyin yaşı ve gebelik gibi fizyolojik farklılığının sağladığı eğilimler  Polimorfizmle veya diğer mutasyonlarla oluşan genetik fark veya fazla/eksik DNA dizisinin sebep olduğu farklı nicelik veya nitelikte gen ürünü ifadesi

ENDOZOMAL stresin sonuçları Reseptörün algılama eşiği farkı İfade edilen molekülde seviye farkı Bir hücrenin sayı farkı Hücrelerarası iletişim farkı Embriyonik gelişim farkı

Bağışıklık sisteminin yanlış eğitilmesi, kötü mikrobiyota Vücut dışından gelen EKPOZOMAL stres etkenleri Patojen Bağışıklık sisteminin yanlış eğitilmesi, kötü mikrobiyota Toksin, zararlı kimyasal Psikolojik stres Fizyolojik stres Travma Zararlı fiziki koşul Yetersiz beslenme, kötü GDO

EKPOZOMAL stres etkenlerinin sonuçları  Doğrudan zararlı etki  Vücut molekülleriyle bileşerek zararlı bileşiğe dönüşenler  Uzun süreli maruziyetle vücutta birikim  Biyoaktiflerin birbirine bağlanma pKa'sını değiştirerek kimyasal tepkimeleri etkileme

HASTA OLMAMAK, STRESLE BAŞAÇIKAN SAVUNMA SİSTEMLERİNİN VÜCUTTA MEVCUT BULUNMASI ile MÜMKÜN OLUR  Stresi yok etmek  Adaptasyon genleriyle stresten etkilenmemek  Stresi etkisiz hale getirememekle birlikte minimize edebilmek ve kontrol altında tutarak birlikte yaşamak (kronik yanıt, hastalık sinsi ve yavaş ilerler)

Hastalanmaya direnç algoritması Strese yanıt sisteminin aktivasyonu stres Normal hücre modu Stresli hücre modu Adaptasyon

Kendinden İyileşme Basamakları Genlerin stres yanıtı Hücrenin stres yanıtı Dokunun adaptasyonu Organın ve ilgili fizyolojik sistemin adaptasyonu Diğer fizyolojik sistemlerin adaptasyonu Vücudun dirençli moda girmesi

İyileşmeye Direnç / Hastalığa Dirençsizlik Genlerin eksik stres yanıtı Hücrenin yetersiz stres yanıtı Dokunun adapte olamaması Organın ve ilgili fizyolojik sistemin adaptasyon bozukluğu İntegratif fizyolojinin adaptasyon bozukluğu

Stres Sonucu Sahada Karşılaşılan Olasılıklar Strese yanıt sisteminin aktivasyonu stres Normal hücre modu Adaptasyon Stresli hücre modu İntihar Patoloji

Fizyolojik Sistemler Strese Karşı Entegratif Yanıt Verir STRESİN HÜCREDE ALGILANMASI STERSİN KOMŞU HÜCRELERE BİLDİRİLMESİ ve YANITın ORGANA YAYILMASI STRESE ORGANSAL YANIT İYİLEŞME DOKU ÖLÜMÜ AKUT YANIT ADAPTASYON İYİLEŞME STRESE VÜCUT YANITI STRESİN DİĞER FİZYOLOJİK SİSTEMLERE BİLDİRİLMESİ ve YANITIN VÜCUDA YAYILMASI AKUT YANIT KRONİK YANIT ÖLÜM

Entegratif Yanıtla İyileşme-1 Düzeneği TELAFİ GENLERİNİN AKTİVASYONU İYİLEŞTİRİCİ GENLERİN AKTİVASYONU HÜCRELERDE İYİLEŞME İYİLEŞTİRİCİ ETKİYE ORGANSAL YANIT İYİLEŞMENİN ORGANDA YAYGINLAŞMASI İYİLEŞMENİN DİĞER FİZYOLOJİK SİSTEMLERE BİLDİRİLMESİ ve YANITIN VÜCUDA YAYILMASI İYİLEŞTİRİCİ ETKİYE VÜCUT YANITI İYİLEŞME

Entegratif Yanıtla İyileşme-2 veya Kronik Kalma Düzeneği TELAFİ GENLERİNİN AKTİVASYONU ADAPTASYON GENLERİNİN AKTİVASYONU HÜCRELERDE ADAPTASYON ADAPTASYONUN DİĞER FİZYOLOJİK SİSTEMLERE BİLDİRİLMESİ ve YANITIN VÜCUDA YAYILMASI ADAPTİF ETKİYE ORGANSAL YANIT ADAPTİF YANITIN ORGANDA YAYGINLAŞMASI ADAPTASYONA VÜCUT YANITI İYİLEŞME KRONİK KALMA

Bilim Alanları ve Fizyopatoloji Pozitif bilimler Soyut bilimler Fizik Kimya Biyoloji Psikoloji Sosyoloji Matematik Temel Bilimler Ziraat Müh. Hukuk Makine ..Müh. ............................................... .......................Eğitim Yönetim ..... ..........................................................................................................................Siyaset Elektrik Kimya ....Reklam Müh. Müh. Ekonomi Eczacılık Ziraat Müh. İstatistik Orman Müh Uçak Müh. İlahiyat Tıp Bilişim Tıbbi Mikrobiyoloji Gıda Müh Uygulamalı Bilimler Çevre Müh Veterinerlik Diş Hekimliği Fizyopatoloji