AKINTI SEYİRİ

AKINTININ TANIMI Akıntı,suyun yatay hareketine denir. Deniz akıntılarının oluşmasına neden olan etkenler Meteorolojik veya Oşinografik kökenlidir.(Rüzgar,yoğunluk farkı, tuzluluk,seviye farkı gibi.)

BAŞLICA AKINTI ÇEŞİTLERİ Akıntılar oluşum sebeplerine göre gelgit akıntısı ve adi akıntı olarak ikiye ayrılsa da başlıca akıntı çeşitleri şöyledir;

Rüzgarın sebep olduğu akıntılar(geçici veya sürekli olabilir.) Yoğunluk farkı akıntısı(Türk Boğazları’ndakiler gibi.) Düzey farkı akıntısı(Süveyş Kanalı’ndaki akıntı.) Okyonus kitle akıntıları(Gulf Strem .) Gelgit akıntıları.

Tüm bu akıntılar,geminin her türlü hareketinde etkilidir,seyir planlaması yapılırken,tahmini ETA verilirken yada tahmini mevki bulunurken her zaman hesaba katılmalıdır.

AKINTILARIN HARİTADA GÖSTERİLMESİ Akıntılar haritada ok ile gösterilirler. Okun yönü akıntının yönüdür. Okların üzerinde akıntı hızları yazılıdır. Oklar haritada düzgün ve belirgin gösterilmelidir.

Akıntılar seyir haritalarının dışında,Klavuz Kitaplarında(Sailing Drections),Rotalama haritalarında(Routeing Charts),Okyonus Geçişleri kitabında(Ocean Passages for the World),Akıntı Atlasları’nda(Current Atlasses) gösterilmekte ve anlatılmaktadır.

AKINTININ ELEMANLARI Bir akıntı üç temel elemandan oluşur.Bunlar; Akıntı yönü,akıntı hızı ve akıntının yoludur.

AKINTI YÖNÜ Suyun aktığı yöndür. Rüzgar yönün tersine,merkezden çevreye doğru gösterilir. Gözlemci çevrededir.(Rüzgar yönünde,akıntının tersine,gözlemci merkezdedir.) Rüzgar geldiği yöne göre,akıntı ise gittiği yöne göre ad alır. Akıntı yönü(Set) diyede adlandırılır.

AKINTININ HIZI Akıntının birim zamanında aldığı yoldur. Knot olarak ölçülür. Akıntının hızı(rate)diye de adlandırılır.

AKINTININ YOLU Hızı belli bir akıntının birim zamandaki yoludur. Mil olarak ölçülür. Akıntının yolu(drift) diyede adlandırabiliriz.

AKINTI SEYİRİ Akıntının dikkate alınarak yapıldığı bir seyir türüdür. Akıntı seyri,vektörel bir seyir çeşididir vevektör yardımı ile çözülür.

SEYİR ÜÇGENİNDE GÖSTERİLEN ELEMANLAR Dümen Tuluan Rota(Course Steered) : Serdümenin pusula ile dümen tutarak izlediği,devamlı olarak pruvasını tuttuğu rotadır. Bileşke Rota(Course Made Good-Ground Track) : Akıntı ve rüzgar nedeni ile geminin gerçekte izlediği rota,deniz tabanına göre geminin izlediği yöndür. Bileşke Hız( Speed Made Good) :Akıntı,rüzgar ve geminin ortak etkisi ile,geminin sabit cisimlere göre yaptığı su içerisindeki hızıdır.(Akıntı yönü ile gemi rotası arasındaki açı 90º den küçükse,bileşke hız artar,büyükse azalır.) Gemi Hızı(Ship’s Speed):Geminin kendi makinelerinin çalışması sonuncu yaptığı hız yada,gemi paraketesinin gösterdiği hızdır.

Akıntı Vektörü:Akıntı yönünü ve saatteki hızını gösteren vektördür. Akıntı seyri problemlerinde bu vektör kullanılır. Genellikle geminin bir saatlik bileşke vektörü ile bir saatlik parakete seyri vektörünün vektörsel farkıdır.

AKINTININ SEBEP OLABİLECEĞİ TEHLİKELER Boğaz geçişlerinde akıntı gemi pervanesini boşlayarak pervanenin etkisini azalttığından dolayı bu hususta kaptanların dikkatli olmaları gerekir örnek olarak İstanbul Boğazı

ÖRNEK SORULAR 275º rotasına 8 Knot hız ile giden bir gemi saat 08:00 da İncegöl fenerinin yarım mil güneyinde oluyor. Bölgede Poyrazdan 50mil/saat hızla rüzgar esmekte ve esen rüzgar gemiyi saatte 1 düşürmektedir. Ayrıca 135º ye 2 Knot yerel akıntı, 045º yönüne de 1 Knot gelgit akıntısı bulunmaktadır. Buna göre: Rüzgar akıntısının yön ve şiddetini, 08:45 EP mevkiini, Bileşke hızı ve rotasını bulunuz.

Geminin bileşke rotası a.) Akıntı Hızı= A)Akıntı hızı= Akıntı Yönü = 45 + 180 + 20 = 245° B) Şekil üzerinde C) Geminin bileşke hızı Geminin bileşke rotası

AKINTI ÜÇGENİ (CURRENT TRIANGLE) SHIP ENGINE SPEED : 10 KNOT 00’ 10’ 20’ 30’ 40’ 50’ 370 360 INTENDED COURSE : 0000 DISTANCE : 56 NM SET : 2400 DRIFT : 4 KNOT 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 (INTENDED TRACK) Course Make Good CMG: 0000 10 NM SPEED S: 10 KNOT 7,4 NM SMG: 7,4 KNOT Speed Make Good COURSE C: 0200 4 NM CURRENT SET 2400 SHIP ENGINE SPEED CURRENT SPEED DRIFT 4 KNOT

AKINTI ÜÇGENİ (CURRENT TRIANGLE)

ÖRNEK SORU 2 İncegöl fenerini 09:00 da 000º kerterizle 1 milden geçiyor. Bu geminin Küçük Tavşan Adası fenerini 1 mil açık bordalaması için gerekli olan düşme önleme rotası ve açısı ne olmalıdır ? Ayrıca bölgede 180º ye 3 Knot akıntı bulunmaktadır.

3) 08:00 da A da olan bir geminin 08:45 de B de olması isteniyor. Gemi rotası = 262° Düşme önleme açısı = 018° Düşme Önleme Rotası = 280° 3) 08:00 da A da olan bir geminin 08:45 de B de olması isteniyor. Düşme önleme açısı ve gemi hızı ne olmalıdır? B 0845 DRP A 0800 DRP Gemi hızı ( 45’ lık) Bileşke rota ve hız 1,5 Knot

(INTENDED TRACK) Course Make Good CMG: 0000 SHIP ENGINE SPEED CURRENT SPEED 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 (INTENDED TRACK) Course Make Good CMG: 0000 10 NM SPEED S: 10 KNOT 7,4 NM SMG: 7,4 KNOT Speed Make Good COURSE C: 0200 4 NM CURRENT SET 2400 DRIFT 4 KNOT

00’ 10’ 20’ 30’ 40’ 50’ 370 360