Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Görme Engelli Bireylerin Kamusal Alandaki İşaret ve Dökümanları Okumasına Yardım Eden Sistem SuRVIvE (Sign Reader for Visually ImpairEd) İrem Karaca iremkaraca22@gmail.com Barış E. Suzek, PhD barissuzek@mu.edu.tr Ömer Uluoğlu omeruluoglu@gmail.com Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Akademik Bilişim 2017 (AB2017) AKSARAY ÜNİVERSİTESİ Şubat, 2017

Teşekkür Akademik Bilişim 2017 Aksaray Üniversitesi Muğla Sıtkı Koçman Vakfı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

İçerik Giriş Motivasyon Amaç Önerilen Sistemin Kullanımı Yöntem Sonuç Kaynakça

Giriş Braille alfabesi görme engelli bireylerin okuyup yazması için kullanılan bir alfabe yöntemidir [1] Ülkemizde ve daha birçok ülkede, binalarda ve kamusal alanlarda Braille işaretleri kullanılmaktadır

Motivasyon Türkiye’ de görme engelli birey sayısı > 220.000 [2] Braille alfabesiyle eğitim alan %3 [3] Braille alfabesini bilen %10 [3] Kamuya açık alanlar ve binalarda Braille işaretlerinin sayısal azlığı Braille işaretlerinin kullanımı arttırıldığında meydana gelecek yüksek maliyet Braille işaretlerinin kullanımının fiziksel erişim gerektirmesi Görme engelli bireylerin levhayı bulmasının ve dokunmasının gerekliliği Bu kısıtlar bireylerin kamu hizmetlerinden yararlanabilmelerini ve toplumsal hayata katılımını zorlaştırmaktadır

Amaç Mevcut teknolojileri kullanan Uygun maliyetli Kolaylıkla kurulabilen Braille eğitimi gerektirmeyen Yaygın kullanılabilen Bireylerin kamu hizmetlerinden yararlanmalarını kolaylaştıran "Braille işaretlerinin yerine özgün bir sistem geliştirmeyi hedefliyoruz"

Yöntem Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Tespit ve Sesli Bildirim Uygulamasının Geliştirilmesi Kurulum Uygulamasının Geliştirilmesi Belirteç Yönetim Uygulamasının Geliştirilmesi

Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Görsel belirteç sistemleri (fiducial marker systems): Objelerin tespit edilmesi, takip edilmesi ve anismasyonları amacıyla kullanılmaktadır Fizik, Arttırılmış Gerçeklik, Meteoroloji, Radyo Terapi gibi birçok alanda kullanılmaktadır [4] Belirteçler: İkili (binary) sayı (kod) Hata düzeltme ve tespit bitleri Tanımlı belirteç sözlüğü (marker dictionary) Görüntüde tespiti sağlayan çeşitli programlama dillerinde yazılmış kütüphaneler

Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Literatürde yer alan belirteç sistemleri: ArUco [5] AprilTags [6] ARTag [7] ARToolKit [8]

Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi ArUco (Augmented reality library based on OpenCV): Açık kaynak lisanslı, özgür yazılım (BSD licence) Farklı işletim sistemlerinde çalışabilirlik (cross-platform) Android platforma uygulanmış olması OpenCV (Open Source Computer Vision) tabanlı Kaynak bakımından zengin olması (community support)

Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Kütüphanenin belirlenmesinden sonra göz önünde bulundurulan ölçütler: Sözlük büyüklüğü (içerdiği belirteç sayısı) Belirteçlerin tespit edilme mesafesi Belirteçlerin tespit edilme açısı Tespit edecek kamera kalitesi Tespit edilecek yüzeyin parlaklığı Belirteçlerin boyutları

Yöntem Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Tespit ve Sesli Bildirim Uygulamasının Geliştirilmesi Kurulum Uygulamasının Geliştirilmesi Belirteç Yönetim Uygulamasının Geliştirilmesi

Tespit ve Sesli Bildirim Uygulamasının Geliştirilmesi

Yöntem Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Tespit ve Sesli Bildirim Uygulamasının Geliştirilmesi Kurulum Uygulamasının Geliştirilmesi Belirteç Yönetim Uygulamasının Geliştirilmesi

Kurulum Uygulamasının Geliştirilmesi

Yöntem Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Tespit ve Sesli Bildirim Uygulamasının Geliştirilmesi Kurulum Uygulamasının Geliştirilmesi Belirteç Yönetim Uygulamasının Geliştirilmesi

Belirteç Yönetim Uygulamasının Geliştirilmesi Belirteç basımı Belirteç işlemleri (eklenmesi,silinmesi vb.) Belirteç sözlüğü değişimi Ses kayıtlarının kontrolü İşlemlerinin gerçekleştirilmesi için web uygulaması geliştirilecek

Gelinen Nokta Belirteç Kütüphanesinin Belirlenmesi Tespit ve Sesli Bildirim Uygulamasının Geliştirilmesi Kurulum Uygulamasının Geliştirilmesi Belirteç Yönetim Uygulamasının Geliştirilmesi

Sonuç Görme engelli bireylerin kazanımları; Çevresinde erişebileceği içeriklerin artması Kamusal alanlarda bağımsız hareket etme kabiliyetlerinin artması Kamusal alanlardaki olanaklardan yararlanmalarının sağlanması Özgüvenlerinin artması ve topluma kazandırılmaları

Sonuç Ülke olarak: Ülkemizin de kabul ettiği ve desteklediği engellilere yönelik uluslararası anlaşmalarda “Engellilerin topluma tam ve etkin katılımlarının sağlanması” ilkesine uyum sürecini hızlı ve uygun maliyetli olarak gerçekleştirmesini sağlayacak [8] Görme engelli bireylerin ve yakınlarının iş gücüne katılımı artacak

Kaynakça [1] Altı Nokta Körler Vakfı. Braille Alfabesi. http://6nokta.org.tr. Erişim Tarihi: 27.09.2016 [2] SGK Rehberi. Türkiyede ki engellilere ilişkin en detay bilgiler. http://www.sgkrehberi.com/haber/11037. Erişim Tarihi: 27.09.2016 [3] Türkiye Görme Engelliler Vakfı. Görme Yetersizliği Olan Bireyler, Toplumdaki Yeri ve Çevre Düzenlemeleri. http://www.turged.org.tr/bilgi.php?bid=4. Erişim Tarihi: 14.10.2016 [4] Fiducial marker. https://en.wikipedia.org/wiki/Fiducial_marker. Erişim Tarihi: 24.11.2016 [5] ArUco. http://www.uco.es/investiga/grupos/ava/node/26. Erişim Tarihi: 18.10.2016 [5] ArUco. https://sourceforge.net/projects/aruco/. Erişim Tarihi: 20.11.2016 [5] ArUco. http://docs.opencv.org/3.2.0/d5/dae/tutorial_aruco_detection.html. Erişim Tarihi: 25.11.2016 [6] AprilTags. https://april.eecs.umich.edu/wiki/AprilTags. Erişim Tarihi: 21.11.2016 [7] ARTag. http://wiki.ros.org/ar_track_alvar. . Erişim Tarihi: 21.11.2016 [8] ARToolKit. https://artoolkit.org/. . Erişim Tarihi: 22.11.2016 [9] Milletlerarası Sözleşme. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm. Erişim Tarihi: 20.01.2017

iremkaraca22@gmail.com omeruluoglu@gmail.com Teşekkürler iremkaraca22@gmail.com omeruluoglu@gmail.com