GENETİK HASTALIKLARIN PRENATAL TANISI

PRENATAL TANI Amaç; Fetusta, genetik veya nongenetik nedenlerin yol açtığı tedavisi olanaksız hastalık ve malformasyonların gebeliğin mümkün olduğunca erken döneminde tanınmasıdır. A. Malformasyonlar: Tanı -> USG ile B. Tek gen hastalıkları: Tanı -> DNA ve/veya enzim analizleri ile C. Kromozom anomalileri:Tanı -> Fetal kromozom analizleri ile

Prenatal Tanı Yöntemleri Noninvaziv Yöntemler; 1. Fetal USG: *Malformasyonların tanısı *Bazı tek gen ve kromozom anomalilerinde tarama amaçlı 2. Biokimyasal Tarama Testleri: Trizomi 21, 18 ve 13 için bireysel risk belirlemek 3. Maternal Kandan Fetal DNA analizleri B. İnvaziv Yöntemler; (Fetal doku eldesi) 1. Korion Villus Aspirasyonu (CVS) 2. Amniosentez (AS) 3. Fetal Kan Örneklemesi-Kordosentez (KS)

İnvaziv Yöntemler ve Özellikleri CVS (Koryon villüs biyopsisi) 10. GH - term Bol materyal Hızlı sitogenetik tanı(24h) Hücre kültürü ile daha fazla doku eldesi ve kaliteli kromozom AS (amniosentez) 14. – 22. GH Sitogenetik tanı 1-3 hafta içinde KS (Kordosentez) 20. GH – term Hızlı ve kaliteli kromozomlarla sitogenetik tanı (3 gün)

İnvaziv Yöntemlerin Uygulanacağı Gebelikler Tanısı konacak hastalık riski >1:200 Tek gen hastalıkları; Risk %50 - %25 Fetal Kromozom Anomalileri >%1

DENGESİZ KROMOZOM ANOMALİLERİ İÇİN ARTMIŞ RİSK TAŞIYAN GEBELİKLER İleri anne yaşı Kromozom anomalili çocuk öyküsü Dengeli kromozom anomali taşıyan ebeveyn Fetal ultrasonografide anomali saptanması Biokimyasal tarama testlerinde artmış risk saptanması Kötü obstetrik öykülü çiftler ICSI gebelikler

İLERİ ANNE YAŞI Anne yaşı ilerledikçe fetal kromozom anomali oranı da artar. Örn.: Doğumda anne yaşı 35 ise bebeğin kromozom anomalili doğma olasılığı 1:200 ve 40 yaşında ise % 2 dir. Anne yaşı ile artış sayısal anomaliler için geçerlidir. Örn.: trizomi 21 (Down send.), trizomi 18 .

Fetal Ultrasonografide Anomali Saptanması Kromozom anomali oranı; USG ile saptanan anomalinin - minör/majör ya da - izole/multipl oluşuna göre değişmektedir. Örn.: Koroid pleksus kisti izole ise oran %1-2 multipl ise % 47 lere ulaşmaktadır.

Biokimyasal Tarama Testi ? Anne yaşı nedeniyle taşınan riskin, maternal serumdaki bazı biokimyasal ve USG verileriyle kişiye özel yeniden hesaplanmasıdır. Hangi Kromozom anomalileri ? Trizomi 21, 18 ve 13 için risk verilir 45,X ve 3n için de informatif olabilir

Kaç Çeşit Tarama Testi ? ÜÇLÜ TEST (II.Trimester) 16-20. GH MS’da AFP, hCG ve E3 Annenin yaşı nedeniyle taşıdığı risk baz alınır 2. 11-14 HAFTA TARAMA TESTİ (1.Trimester) 11-14. GH Fetusun ense kalınlığı USG ile ölçülür MS’da PAPP-A ve hCG ve RİSK HESAPLANIR Risk 1:200, 1:250 veya 1:380 den büyük ise POZİTİF olarak değerlendirilir

Kimlere Uygulanmalı ? Yapısal anomaliler için artmış risk taşıyanlar dışında tüm gebelere uygulanabilir. Duyarlılığı ? Üçlü test, doğacak olan Down sendromlu gebeliklerin % 60-65 inde pozitiftir. 11-14 hafta tarama testi, Down sendromlu gebeliklerin % 80-85 inde pozitiftir.

Test (+) ise ne yapılmalı? Fetal kromozom analizi ile TANI yapılmalı Test (–) ise ne anlama gelir ? Fetusun söz konusu kromozom anomalileri için riskin azaldığı ancak ortadan kalkmadığı anlamına gelir ve bu durum aileye anlatılmalıdır

Kötü Obstetrik Öykülü Çiftler 2 veya daha fazla spontan abortus, in utero ölüm, anomalili bebek doğum öyküsü olan çiftlerde, dengeli kromozom anomali oranı % 4-8 arasındadır. Bu çiftlerde öncelikle parental kromozom analizlerinin önerilmesi daha doğrudur. Eğer bu mümkün değilse invazif girişim son seçenek olmalıdır. Not: Bu kayıpların ardışık olmaması ya da sağlıklı çocuk varlığı risk artışına engel olmamaktadır.

RİSKLİ GEBELİKLER ve YÖNTEMLER Tek gen hastalıklar %50-25 CVS-AS Dengeli kromozom anomali taşıyıcısı ebeveyn %52.08 CVS-AS Patolojik ultrason bulgusu %1-2 &%60 CVS-KS-AS I.Trimester tarama testi pozitif %7.23&%6.78 CVS-AS İleri anne yaşı %2.60 AS-CVS-KS II. Trimester tarama testi pozitif %2.21&%3.46 AS-CVS-KS Kromozom anomalili çocuk öyküsü %2.38 AS-CVS-KS Kötü obstetrik öykü %2.0 AS ICSI gebelikler %1.62 AS