DEONTOLOJİ Eski Yunanca “deontos” “gereklilik, zorunluluk” “logy” “ bilim, bilgi” “ahlaki zorunluluk ya da görevlerin teorisi, bilimi”

Kökenbilim (etimoloji) açısından “gerekli olan şeylerin bilgisi” = “normatif bilgi” “yükümlülükler bilgisi”

Deontoloji, normatif bilgi bütünü doğruluğu ya da yanlışlığı tartışılmaksızın öğrenilmesi gerekir yükümlülükleri tanıtıcı ve betimleyici bilgi uyulmaya zorlayıcı ve çoğu yaptırımlarla güçlendirilmiş emirlerin, yasakların bilgisi

Deontoloji genellikle “hekimlik deontolojisi” anlamında normatif hekimlik öğretisinin adı içeriğini oluşturan bilgiler Hipokratik tıp öğretisine “hekim andına” dek gitmektedir

hekimliğin meslek bilgilerinin dışındaki “bazı bilgiler” hekimin Deontoloji bilgileri hekimliğin meslek bilgilerinin dışındaki “bazı bilgiler” hekimin mesleki etkinlikleri içinde ve dışında insan olarak uymak ve uygulamak zorunda olduğu kurallar kişi ve kişilik olarak hekimin yükümlü olduğu tutum ve davranışların bilgisi

hekimlik etkinliğinin uygulanmasında hekimlerin Deontolojik bilgiler hekimlik etkinliğinin uygulanmasında hekimlerin topluma sundukları bir güvence mesleğin ve meslek üyelerinin toplum tarafından kabul edilmesi açısından da hekimin ve hekimliğin güvencesi

Hekimlik deontolojisi hekimin mesleki uygulamalar sırasında ve görevi dışında insan olarak uymak ve uygulamak zorunda olduğu kuralların, tutum ve davranışların bilgisi hekimlik mesleğinin ahlaki, toplumsal boyutlarını ve bunların yasalara yansımasını düzenleyen kural ve ilkelerin tümü

ETİK Eski Yunanca, Latince, Fransızca “töre, gelenek, karakter” “ethos”

bireyin kendine özgü yapısı bireyin davranış biçimlerini belirleyen Karakter bireyin kendine özgü yapısı bireyin davranış biçimlerini belirleyen temel özellik bir kimsenin veya bir insan grubunun tutumu, duygulanma ve davranış biçimidir

ahlaki değerlerini belirler etiği belirleyen bu insani temel özellik Karakter bireyin ahlaki değerlerini belirler etiği belirleyen bu insani temel özellik

Etik ahlaki değerler felsefesi insan merkezlidir düşüncenin eseridir kesin kararlardan çok yarar-zarar, görev dengesi ile ilgili eylemlerin iyi-kötü doğru-yanlış kabul edilebilir-kabul edilemez

TIBBİ ETİK Tıbbi uygulamalar sırasında ortaya çıkan değer sorunlarının, çatışmaların tartışıldığı açıklığa kavuşturulmaya ve çözüm yollarının bulunmaya çalışıldığı etkinlik paramedikal meslek grupları tıp, veteriner hekimlik, eczacılık, diş hekimliği

BİYOETİK son yıllarda sağlık alanına yönelik etkinliklerde ortaya çıkan değer sorunlarının konu edildiği, tartışıldığı, araştırıldığı disiplinler arası bir akademik alan Tıbbi uygulamaların ve canlı üzerinde yapılan çalışmaların doğurduğu etik sorunlar ve çözümleri

BİYOETİK Sağlık bilimleri etiği + çevre etiği karar sürecinde kesin kararlardan çok yarar-zarar ve görev dengesi

TEMEL ETİK İLKELER Özerklik İlkesi Yararlılık ve Zarar Vermeme İlkesi Adalet İlkesi

Özerklik Bireyin özgür ve bağımsız olarak kendi başına düşünebilme, kendisi ile ilgili kararlar verebilme ve bu karara dayanan bir eylemde bulunabilme yeterlik ve yetkinliğidir Özerk Birey Özerk Seçim Özerk Eylem

Özerklik İlkesinin Prensipleri Gerçeği söyle Gizli bilgileri açıklama Başkalarının mahremiyetine saygı göster Aydınlatılmış onam’ı uygula Önemli kararlar alınmasında başkalarına yardımcı ol

Yararlılık İlkesi Başkalarına yardımcı olmayı ve yararlı olmayı yükümlülük durumuna getiren ilke Zararın ortadan kaldırılması Zararın engellenmesi İyiliğin artırılması

Yararlılık İlkesi Yarar ve Zararın Dengelenmesi Mutlak Yararlı Olma

Sağlık çalışanı kötü davranmamalı ve zarar vermemeli Hastanın zararı ya da kötülüğü önlenmeli Kötülük ya da zarar ortadan kaldırılmalı İyilik artırılmalı ya da iyi olan yapılmalı

Adalet İlkesi Bireyin yararına olan, Özgürlük-fırsat, Gelir-esenlik Gibi birey öz saygısına dayanan değerlerin eşit biçimde dağıtılması

Adalet İlkesinin Belirleyicileri Eşit paylaşma Bireyin gereksinimlerine Bireyin çabalarına Bireyin katılımlarına Bireyin hak ettiklerine Bireyin koşullarının Rekabet koşullarıyla olan ilişkisine göre paylaştırılması

Adalet İlkesi ile ilgili görüşler Egaliten Görüş Utiliter Görüş Libertaryan Görüş