ERGOJENİK BESİNLER

ERGOJENİK YARDIM Genon = ÜRETMEK anlamına gelir. Yunancada Ergon = İŞ İş üretmeye yada iş yapmaya yardım eden maddeler yada yöntemler Sportif performansı arttırmak amacıyla yetenek ve antrenmanın dışında madde, yöntem ve malzemelerin kullanımı

ERGOJENİK YARDIMCILARIN SINIFLANDIRILMASI Ergojenik maddeler spor dalının gereksinimine göre farklı amaçlar için kullanılır ve bazı maddeler birden fazla grupta olabilir. Ergojenik yardımcılar 5 grupta toplanır. Fizyolojik Yardımcılar Psikolojik Yardımcılar Mekanik ve Biyomekanik Yardımcılar Besinsel Yardımcılar Farmakolojik Yardımcılar

Besinsel Yardımcılar Antrenman, müsabaka ve seyahatler gibi günlük beslenme düzeni ve gereksinimini zorlayan negatif etkileri ortadan kaldırmak amacıyla performans artırıcı olarak değil sporcunun gereksinimini karşılamak amacı ile kullanılan maddelerdir

Besinsel Yardımcılar Kafein Ginseng Protein tozları Antioksidanlar Amino asit karışımları Krom Arjinin, lizin, ornitin Bor Glutamin Q enzim Q-10 Kreatin İnozin L - karnitin Arı poleni L – triptofan Gliserol

Besinsel Yardımcılar Kreatin; Dayanıklılık performansına etkisi yok Alaktik Anaerobik Sistem’de önemli Kasta su tutulmasına neden oluyor; Kilo artışı Kramplar Isı intoleransı … vb olumsuz yan etkiler

Kreatin 20 futbolcu (16.6 ± 1.9 yıl) 1.grup kreatin (3 kez 10 g doz) 2.grup plasebo Madde kullanım protokolünün öncesi ve sonrasında; dribling, sprint, dayanıklılık, dikey sıçrama testleri

Kreatin Dribling testi (13.0 ± 1.5 sn’den 10.2 ± 1.8 sn’ye) (p<0.05) Sprint testi (2.7 ± 0.4 sn’den 2.2 ± 0.5 sn’ye) Dikey sıçrama testi (49.2 ± 5.9 cm’den 55.1 ± 6.3 cm’ye) Dayanıklılık testi’nde fark yok (p>0.05) Plasebo grubunda fark yok (p>0.05) (Ostojic,2004)

Kreatin 36 bayan voleybolcu 20.6 ± 1.73 yıl, 58.0 ± 2.2 kg, 176 ± 8 cm 1.grup n=18 kişi 5 gr kreatin günde 4 defa 2.grup n=18 kişi 5 gr glikoz günde 4 defa Kuvvet ve plyometrik antrenmanlar uygulanıyor Antrenmanlar öncesi ve sonrasında; yağsız vüc kitlesi, VYY, bench press 1TM ve dikey sıçrama

Kreatin Bench press 1TM ve dikey sıçramada anlamlı artış (p<0.05) VA ve yağsız vüc kitlesinde olumlu değişim var (p<0.05) VYY fark yok (p>0.05)

Besinsel Yardımcılar Kafein; Kana geçişi çok hızlı 15 dk’da kan seviyesi artmaya başlar, 30 – 120 dk’da maksimum İzole kaslarda kas kuvvetinde artış Anaerobik performansa olumlu etkisi yok Plazma sya’larında artış dolu glikojen depoları

Kafein Dayanıklılığa etkisi; 1970’li yıllarda; kullanılması tavsiye ediliyor Adrenalin salgılanmasının artmasını dolayısıyla adipoz doku ve kaslardaki sya ‘ların açığa çıkmasını sağlıyor Böylece glikojen depoları dolu ve yağlar yakıt olarak kullanılıyor (ACSM)

Kafein Dayanıklılığa etkisi; 1980’li yıllarda egzersiz metabolizmasını etkilemediği Ergojenik madde olarak performansa etkisi olmadığı söylenmiştir Ancak bu düşünceler herhangi bir performans ölçümü yapılmadan ortaya atılmıştır (ACSM)

Kafein Dayanıklılığa etkisi; Güncel birkaç çalışmada; egzersiz öncesi alınan 3-9 mg / VA kafeinin bisiklet ve dayanıklılık koşusuna olumlu etki Ancak VA kg’ı başına 3 mg yaklaşık 2 kupa, VA kg’ı başına 9 mg yaklaşık 5-6 kupa, kahve (elit sporcularda) (ACSM)

Kafein Kısa süreli performansa etkisi; 5 dk süreli %90-100 VO2max egzersizlerde olumlu etki Bu şiddette egz. hem aerobik hem anaerobik sistem devrede Sprint perf.’a olumlu etkisi yok; çünkü 90 sn üzerinde sprint performansı yok ve tümüyle anaerobik (ACSM)

Besinsel Yardımcılar Protein tozları; Özellikle ağırlık sporu ile uğraşanlarda ek besin Ancak besinlerle alınan protein de yeterli

Besinsel Yardımcılar Amino asit karışımları; Besinsel proteinden daha kolay emilir Protein emiliminde bozukluk olan bireylerde faydalıdır Ancak zengin bir protein içerikli diyetten daha fazla amino asit ihtiyacını karşılayamazlar

Besinsel Yardımcılar Glutamin; Esansiyel olmayan bir amino asittir Protein sentezini,sıvı emilimini,vüc. direncini arttırma enfeksiyonları önleyici etkisi var Glikoneojenesis ile glikoza dönüştürülür

Glutamin 7 haftalık şiddetli kuvvet antrenmanı; Antrenmanların hemen sonrası ve yatmadan önce 1.grup; basit şeker içeren hap 2.grup; glutamin

Glutamin 7 hafta sonunda; Vücut kompozisyonunda bir farklılık yok 2 grupta da %16’lık kuvvet artışı Vücut kompozisyonunda bir farklılık yok

Besinsel Yardımcılar L – karnitin; SYA’ları oksidasyon için mitokondriye taşır Prüvatın mitokondriye girişini kolaylaştırır teorik olarak laktik asit birikimini azaltacağı anaerobik performansa olumlu etkileyeceği düşünülmektedir Ancak prüvat kullanımının artması glikojenin erken tükenmesine ve aerobik dayanıklılık perf. olumsuz etkileyeceği de düşünülmektedir

Besinsel Yardımcılar Gliserol; Sıcak havalarda ve uzun süreli egzersizlerde sızı kaybını önlemesi için müsabaka öncesi hiperhidrasyon durumu yaratır CHO desteğine benzer etki göstererek performansı olumlu etkilediği de söylenmektedir