ORTOPEDİK ENGELLİ ÇOCUKLAR

Ortopedik Engelin Tanımı Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan Özel Eğitim Okulları Yönetmeliği’nde ise ortopedik engelliler, bütün düzeltmelere rağmen iskelet, sinir sistemi, kas ve eklemlerdeki bozukluk nedeniyle normal eğitim öğretim çalışmalarından yeterince yararlanamayan engelliler şeklinde tanımlamaktadır.

Ortopedik Engelin Nedenleri Ortopedik engelin nedenlerinin bilinmesi, korunma prensiplerinin belirlenmesi açısından önemlidir. Belirtiler çok erken dönemde ortaya çıktığına göre koruyucu önlemlerin de doğum öncesi, doğum anı ve doğumdan hemen sonra alınması gerekmektedir. Ortopedik engelin nedenleri doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası olmak üzere üç grupta toplanabilir.

Ortopedik Engelli Çocukların Sınıflandırılması Ortopedik Engelin Derecesine Göre Sınıflandırma Hafif derecede yetersizlik Orta derecede yetersizlik Ağır derecede yetersizlik

Ortopedik Engelli Çocukların Sınıflandırılması Ortopedik Engelin Oluştuğu Yere Göre Sınıflandırma Merkezi sinir sistemi ile ilgili yetersizlikler, Kas iskelet sistemi ile ilgili yetersizlikler Sağlık ile ilgili yetersizlikler

Ortopedik Engelli Çocukların Sınıflandırılması Merkezi sinir sistemi ile ilgili yetersizlikler Merkezi sinir sisteminin, boyun ve omuriliğin zedelenmesi sonucu, bireyin bazı vücut parçalarını hareket ettirme, hissetme ve kontrol etme becerilerinde yetersizlik oluşmakta ve zihinsel gerilik, algısal problemler, işitme ve görme problemleri, el göz koordinasyonunda bozukluk, dikkat dağınıklığı ve konuşma bozukluğu şeklinde kendini göstermektedir.

Ortopedik Engelli Çocukların Sınıflandırılması Kas İskelet sistemi İle İlgili Yetersizlikler Kas iskelet sistemi ile ilgili yetersizlikler kemik, eklem ve kaslarla ilgili yetersizlikleri içermektedir. Kas iskelet problemleri çocuğun ayaklarını, kollarını, eklemlerini ya da omurlarını etkilemesi nedeni ile çocuğun yürümesi, ayakta durması, konuşması ya da ellerini kullanması güç olmaktadır. Kas iskelet sistemi ilgili yetersizlikler arasında; kas hastalığı, kol bacak eksikliği, kalça çıkıklığı, eklem iltihabı, ateşli romatizma sayılabilir .

Ortopedik Engelli Çocukların Sınıflandırılması Sağlıkla İlgili Yetersizlikler Çocuklarda uzun süre görülen halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, iştahsızlık, günlük aktivitelerini yerine getirmede yetersizlik, sağlıkla ilgili yetersizliklerin belirtileri arasında yer almaktadır. Sağlıkla ilgili yetersizliklerden epilepsi, astım, şeker hastalığı, kistik fibrosiz, yanıklar, kanser, lösemi ve AİDS en yaygın hastalıklar arasında yer almaktadır.

Ortopedik Engelli Çocukların Özellikleri Psikomotor Gelişim Bu çocukların motor yetenekleri bireysel farklılıklara, kazanıldığı yaşa ve engelin derecesine bağlı olarak değişmektedir. Ortopedik engelli ve süreğen hastalığı olan çocukların motor gelişimleri oturma, emekleme, yürüme, koşma gibi yetenekleri içeren büyük kas ve el, göz koordinasyonu gibi yetenekleri içeren küçük kas olmak üzere iki alanda ele alınabilir. Bireysel farklılıklar ve engelin derecesi nedeniyle bu çocukların bazıları ayakta durma becerisini bile kazanamamaktadır.

Ortopedik Engelli Çocukların Özellikleri Zihinsel Gelişim Ortopedik engelli çocukların bazılarında herhangi bir zihinsel nedene rastlanmazken, bazılarında zihinsel engel derecesi hafiften ağır dereceye kadar değişmektedir. Serebral palsili çocukların en az %50’sinin ağır derecede zeka engeline sahip olduğu, %25’inin ise normal ve normalin üstünde bir zekaya sahip olduğu vurgulanmaktadır. En fazla zeka engelinin spastik ve atoid grupta olduğu belirlenmektedir.

Ortopedik Engelli Çocukların Özellikleri Dil Gelişimi Ortopedik engeli olan çocukların dil gelişim alanında yaşadıkları problemler engellerin tipine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Merkezi sinir siteminde oluşan bu problem sonucu çocuk alıcı dil ve ifade edici dil ile ilgili sorun yaşarken, bel çatlağı felci ya da kaslarla ilgili problemleri olan çocukların sözel becerilerinde sorun yaşamadıkları görülmektedir.

Ortopedik Engelli Çocukların Özellikleri Sosyal Gelişim Ortopedik engelli olan çocuklarda; kendine güvensizlik, kaygı, korku ve endişe, çocuksu davranışlar, inatçılık, ve öfke nöbetleri, sık sık kabus görme, ebeveyne ve çevreye karşı küskünlük, kendi durumundan sürekli şikayet etme gibi davranış problemlerini görmek mümkündür. Bu davranışlara her ortopedik engeli olan çocukta rastlanmadığı gibi, bu davranışlar engelin türüne, derecesine, çocuğun yaşına ve çocuğun çevresindeki kişilerin tutumuna bağlı olarak değişmektedir .

Ortopedik Engelli Çocukların Özellikleri Okul Başarısı Ortopedik engelli çocukların kontrol amacıyla sık sık doktora gitmeleri, hastanede veya evde yatmaları nedeniyle okula devam etmede problem yaşadıkları görülmektedir. Bu çocuklardan bazıları olağan motivasyona ve zeka düzeyine sahip olmalarına rağmen, okula devam edememelerinden dolayı, akademik disiplin yönünden arkadaşlarından geri kalmaktadırlar.

Ortopedik Engelli Çocuklarda Tanı ve Değerlendirme Ortopedik engelli çocukların tanılanması tıbbi ve psikometrik verilere göre olmakta ve tanılama doktor tarafından yapılmaktadır. Tıbbi veriler, yetersizliği oluşturan nedenler, yetersizliğin oluş zamanı, yeri ve derecesi, nasıl bir gelişim göstereceğine ilişkin verilerden oluşmaktadır. Bu verilere bağlı olarak çocukta oluşabilecek yetersizlikleri en aza indirecek tıbbi önleme yolları ağırlık kazanmakta ve bu tanı rehabilitasyon hizmetlerine de yol gösterici olmaktadır. Tanı süreci çocuğun zeka ve uyum düzeyi belirlenerek sona erdirilmelidir.

Ortopedik Engelli Çocuklarda Tanı ve Değerlendirme Değerlendirmenin amacı, çocuğun mevcut durumunu belirleme, çocuğun eğitiminde ne derece ilerlediğini ölçebilme, sonraki dönemlerde ne tip eğitimin çocuğa yararlı olabileceği konusunda önerilerde bulunabilme ve çocuğa uygun eğitim programlarını hazırlayabilmedir. Değerlendirme sonunda çocuğun eğitim ve gelişimi hakkında bilgiler elde edilmektedir.

Ortopedik Engelli Çocukların Eğitimleri Ortopedik engelli çocukların eğitimle ilgili gereksinimleri birbirinden farklılık göstermektedir. Bazı çocuklar özel yardıma ihtiyaç duyarken bazıları özel eğitim hizmetine gereksinim duymakta, bazılarında da ortamda küçük değişiklik yapmak yeterli olmaktadır.

Ortopedik Engelli Çocukların Eğitimleri Ortopedik engelli çocukların eğitiminde dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir: Çocuğun engeli erken dönemde tanınmalı ve çocuk psikolojik ve tıbbi açıdan değerlendirilmelidir. Çocuğun engelinin zamanı ve nedeni saptanmalıdır. Ortopedik engelli çocuğun yetenek ve becerileri belirlenmelidir. Çocuğun eğitimine erken başlanmalı ve aile ile iş birliği yapılmalıdır. Çocukların eğitimleri için gerekli olabilecek malzemeler sağlanmalıdır.

Ortopedik Engelli Çocukların Eğitimleri Ortopedik engelli çocukların eğitiminde disiplinler arası (doktor, psikolog, fizyoterapist, konuşma terapisti, öğretmen) çalışma yapmalıdır. Ortopedik engelli çocuklara yönelik okul binasının donanımında da bazı değişiklikler yapılmalıdır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: Engelli çocukların tekerlekli sandalye veya koltuk değnekleri ile yürümelerini sağlayacak kısa rampalar konulmalıdır. Tekerlekli sandalye ve korse takılan çocuklar için sınıf ve sıralar düzenlenmelidir. Zeminlerin kayganlığının önlenmesi için yerler kaymayan bir malzeme ile kaplanmalıdır