LİBERALİZM HALİSE KADER ZENGİN

LİBERALİZM Orta sınıfın sosyal ve siyasal haklar için aristokrasi sınıfına karşı mücadeleye giriştikleri 16. yüzyılın sonlarıyla 17. yy. ın başlarında ortaya çıkmıştır. 18.yy.ın ikinci yarısına gelindiğinde Liberalizm artık eski aristokrasi düzenine karşı koyan sistemli bir ideoloji haline gelmiştir. Liberal hareketler 18.yy.ın Aydınlanma Çağının yaratıcı olan aydınlar tarafından gerçekleştirilmiştir. HALİSE KADER ZENGİN

LİBERALİZM Fransız Aydınlanması düşünürlerinin hedefleri bilgisizlik ve batıl inançlardı. Mevcut eğitim kurumlarını öğrencilerin zihinlerini tutsak etmekle suçlayıp eleştirmişlerdir. Çünkü ilkokul düzeyindeki soru cevaplı dinsel öğretimde ilerletici bir bilimsel bakışın öğretilmesinden ziyade Ortaçağdaki zihinsel durgunluğun empozesine uğraşılmıştır. HALİSE KADER ZENGİN

J.LOCKE John Locke, İnsan Anlağı Üzerine Bir deneme adlı eseri Empirik Epistemolojinin klasik bir örneğidir. Locke, epistemeolojik analizine, Plato’nun doğuştan kazanılan idealar teorisine karşı çıkmıştır. İnsanın doğuştan temel kavramlara sahip olduğunu ve bunların daha sonraki yaşantılarda kullanıldığını ileri süren Platonun teorisinin tersine Locke, inansın tüm bilgisinin duyusal algılarla başladığını savunarak, amprist görüşü benimser. HALİSE KADER ZENGİN

J.LOCKE Locke’a göre eğitimin 4 temel amacı vardır. 1. Doğruluk: Ahlak kurallarına bağlılık olup bu amaç kişiyi bencilleştiren duygusal, içgüdüsel davranışlara engel olan eylemleri, olguları içerir. Doğruluk eğitimiyle bireylerin yaşamlarını akılla yönlendirmeleri sağlanır. 2. Akıl: Akıl ve pratik zeka kişilere işlerini başarıyla yapabilme ve sağduyulu olabilme yetilerini kazandırır. 3. Terbiye: İyi yetiştirme ile kişi sosyal yaşam yaptırımları konusunda eğitilir 4. Öğretim İçeriği: Moral, siyaset, sivil toplum, hükümet, kanun ve tarih konularından oluşturulur. HALİSE KADER ZENGİN

J.LOCKE İnsan Hakları-Locke Her insan siyasal, ekonomik ve toplumsal koşullardaki doğal hakları bilmeli ve bunlara saygı göstermelidir. Bireyler özgür, eşit ve bağımsızdırlar ve hiç kimse diğerini bu haklarından mahrum kılamaz. Her birey, hükümetin belli bir düzende olmasını kabul ederken toplumda herkesin uymakla yükümlü olduğu kuralların da altına girer. HALİSE KADER ZENGİN

J.LOCKE Kralların Tanrısal Hakları doktrinine karşı çıkmaktadır. S. 192 Tüm vatandaşların eşit eğitimini savunur. Eğitim tüm vatandaşların, liberal hükümetin yasama, yürütme ve yargı organlarında görev almalarını sağlayacak şekilde verilir. Kişilerin devrim hakkı: Locke ve Jefferson özgürlüğü, devredilmez insan haklarından biri olarak tanımlar. Özgürlük; seçenekleri belirlemek, bunlar arasından tercihte bulunmak ve bu tercihler doğrultusunda siyasal, sosyal, ekonomik, dinsel, zihinsel ve eğitimsel nitelikli eylemler sergilemek gibi olguları içerir. «Ne zaman bir yönetim bu hakları ihlal ederse; kişileri haklarından vazgeçirmeye çalışırsa, bu ilkelere dayanan yeni bir hükümet kurulmalıdır ki, insan hakları güvenceye alınsın; bireyler mutlu olsunlar» HALİSE KADER ZENGİN

LİBERALİZM Fransız liberaller, kötülüğün kaynağının insan doğası olmayıp bunun yerine sosyal, siyasal ve eğitim kurumları olduğunu ileri sürerler. Mesela mutlak monarşi sorgulanmayan geleneklere dayanarak siyasal açıdan birçok olumsuzluğa neden olmuştur; kiliselerce teşvik edilen batıl inançlar aklın sorgulamasını engellemiş ve doğal düzen ahlakını bozmuştur. Liberalizme göre, insan aklı problemleri çözümlemede, çözümler üretmede, bireysel ve toplumsal yaşamı etkileyecek şeyleri yaratmada en büyük güçtür. HALİSE KADER ZENGİN

LİBERALİZM Laiklik: Düşünme özgürlüğünü savunan liberallere göre, kurulan kiliseler ve kilise okulları düşünmeyi bastıran kurumlar haline gelmişler ve bilim dışı doğmatikliği benimsemişlerdir. Siyasal açıdan güçlenen liberaller, kiliseyi devletten ve okuldan ayrı bir kurum haline getirmeye çalışmışlar, halk veya devlet okulları dinin kontrolünden kurtarılmışlardır. Liberallere göre, bir kişinin dinsel inançları özeldir ve buna devlet karışamaz. Öğretimdeki liberal tutumun temelinde anti-klerikalist bir anlayış (din adamlarının siyasete karışmalarına karşı çıkan bir görüş) vardır. Bu nedenle liberaller, okullar üzerindeki kilise etkisini, okul müfredatından da dinsel kurumları kaldırmak için mücadele etmişlerdir. HALİSE KADER ZENGİN

LİBERALİZM Bireycilik: Liberalizmin temel düşüncelerinden biri de kişinin bireyselliğinin topluma göre öncelik taşıdığıdır. «Tüm insanlar haklar bakımından eşit ve özgür doğarlar» Liberal anlayışta özgürlüğün ve insanın bireyselliğinin gelişimi ön plandadır. Eğitimde de bireyin bireyselliğine ve gelişimine çok büyük bir önem verirken, bu olguların grup veya sosyal ihtiyaçlar için feda edilmemesini savunurlar. Eğitim, bireyleri rekabetin hakim olduğu dünyaya hazırladığını ya da J. Dewey gibi düşünenler ise bir gruba katılımın nasıl olacağının eğitimle kazandırılabileceğini ileri sürerler. HALİSE KADER ZENGİN

LİBERALİZM Eğitimde hedef: 1. Açık bir şekilde tanımlanan ilişkilere göre bireylerin özgürlüklerini ve haklarını korumak 2. Toplum içinde bireylerin refahını sağlamak 3. Bireyler arasında özgür iletişime imkan verecek sosyo-politik dengeleri sağlamak Liberalizme göre vatandaş eğitiminin en etkili boyutu halk sorumluluğunun öğretimidir. Vatandaşların tümünün sadece bazı gereklilikleri yerine getirmeleri değil aynı zamanda sürece katılmaları da öngörülmektedir. HALİSE KADER ZENGİN

KAYNAKÇA Gerald Gutek, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, Ütopya yay., Ankara 2001. HALİSE KADER ZENGİN