Dünya’da ve Türkiye’de Halı Üretimi

Dünya’da halı üretimi Dünyada halı ticareti, el halısı ve makine halısı olmak üzere, üretim teknikleri, yatırım eğilimleri, maliyetleri, tüketici profilleri, kullanılış amaçları, pazar yapıları ve sermaye yoğunlukları oldukça farklı olan iki ana grupta incelenmektedir. El halısı, emek-yoğun ve tarihsel-kültürel miras yoluyla gelişen motiflere dayalı bir üretim yapısı sergilerken; makine halısı, sermaye-yoğun ve teknik tekstil kategorisinde ele alınabilecek bir üretim yapısına sahiptir

DÜNYA MAKİNE HALISI TİCARETİ 2008 yılında 11,5 milyar dolar olan dünya makine halısı ticareti, 2009 yılında küresel krizin de etkisiyle %19,4 daralarak 9,47 milyar dolara gerilemiştir. 2010 yılında ise, dünya ekonomik verilerinde görülen nispi iyileşme sonrasında söz konusu üründe toplam ticaret hacmi 2009 yılına göre %16 artarak 11 milyar düzeyine yükselmiştir.

Birleşmiş Milletler kaynaklı Trademap istatistiklerine göre dünya makine halısı ithalatında ABD, Almanya, İngiltere, Kanada ve Japonya önde gelen ülkeler olarak yer almaktadır. Söz konusu 5 ülkenin dünya makine halısı ithalatının neredeyse %50’sine hâkim olduğu görülmektedir. Dünya makine halısı ihracatında önde gelen ülkeler ise Belçika, Çin, Türkiye, Hindistan, Hollanda ve ABD’dir. Belçika tek başına pazarın %18’ini elinde bulundurmaktadır. Türkiye ise Çin’in ardından %9,8’lik pazar payı ile üçüncü sırada yer almaktadır.

EL HALISI PROFİLİ  Dünya el halısı ve kilim üretimi ve ihracatı genellikle Hindistan, Çin, İran, Pakistan, Türkiye, Nepal ve Tibet tarafından yapılmaktadır. Dünya el halısı ve kilim pazarı çoğunlukla İranlı, Çinli ve Pakistanlı üretici/ihracatçıların kontrolünde bulunmaktadır. Söz konusu ülkelerin dünya el dokuması halı ve kilim pazarına hâkim olmalarının sebepleri; İthalatçı ülkelerdeki dağıtım kanallarının, depolarının ve perakende ağının büyük çoğunluğuna sahip olmaları bu dağıtım kanallarında kendi ülkelerinin ürünleri dışında ürünleri satmamaları. Bu ürünlerde en fazla maliyet kalemini oluşturan işçilik giderlerinin bu ülkelerde oldukça düşük olması nedeniyle ürünleri dünya pazarına düşük fiyatla sunabilmeleri. Bu ülkelerin uzun yıllardır ürünleri için batı pazarlarında oluşturdukları güçlü imaj olarak sıralanabilir.

DÜNYA EL HALISI TİCARETİ Dünya el halısı ithalatı 2009 yılında yaşanan küresel kriz nedeni ile %27,3 oranında gerileyerek 1,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2010 yılında en fazla ithalat yapan ülke ABD olup, dünya ithalatının %28’ini tek başına yapmaktadır. Bu ülkeyi %14 ile Almanya ve %8,8 ile ülkemiz takip etmektedir. Dünya el halısı ihracatının 2010 yılı itibariyle %21’ini Hindistan, %19,9’unu Mısır, %13,5’ini İran, %8,6’sını Türkiye ve %8,6’sını Çin gerçekleştirmiştir. Söz konusu beş ülke, dünya el halısı ihracatının %70’inden fazlasını gerçekleştirmektedir.

TÜRKİYE’NİN EL HALISI DIŞ TİCARETİ İhracat Ülkemizin el halısı ihracatı dalgalı bir seyir izlemekte olup, kriz dönemlerinden bağımsız olarak artış ve azalışlar göstermektedir. Aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere, 2005 yılından 2010 yılına kadar, artış ve azalışlar görülmektedir. 2010 yılındaki el halısı ihracatımız, bir önceki yıla oranla %20,6’lık artışla 146,4 milyon dolara yükselmiştir. 2011 yılında el halısı ihracatımız, bir önceki yıla kıyasla %19,9 oranında artış göstermiştir. Ülkeler bazında el halısı ihracatımız incelendiğinde ise; en fazla el halısı ihraç ettiğimiz ülkeler ABD, Japonya ve Fransa olarak sıralanmakta olup, söz konusu ülkelerin el halısı ihracatımızdan aldıkları paylar ise sırasıyla; %17,1, %15,1 ve %11,8 düzeyindedir.

İthalat   Ülkemizin el halısı ithalatı ise, 2005 yılında bu yana kriz dönemi hariç artış göstermiştir. 2010 yılında ise, %25 oranında artarak 115 milyon dolara yükselmiştir. 2011 yılında el halısı ithalat değeri, bir önceki yıla kıyasla %0,6 oranında azalış göstermiştir.  Ülkeler bazında el halısı ithalatımız incelendiğinde ise; en fazla ithalat Hindistan, Çin ve Pakistan’dan yapılmakta olup, söz konusu ülkelerin el halısı ithalatımızdan aldıkları paylar ise sırasıyla; %44,8; %24,2 ve %23 düzeyindedir. anılan ülkelerden yapmış olduğumuz el halısı ithalatı, toplam sektör ithalatımızın %80’ini aşmaktadır.