SAVAŞ TERMİNOLOJİSİ ve KURAMI - I Yrd.Doç.Dr. Ali Bilgin VARLIK Bu sunumda yer alan hususların tüm sorumluluğu yazara ait olup MSE ve üyelerini bağlamaz. Bu belgenin her hakkı , 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu esasları çerçevesinde MSE’ye aittir. Alıntılarda http://merkezstrateji.com/ uzantısının verilmesi, belgenin tamamına ulaşılabilmesi için zorunlu tutulmuştur

TAKDİM PLANI 1. SAVAŞ TERMİNOLOJİSİ 2. SAVAŞ TEORİSİ Harp Kavramı Harbin ve Askeri Harekâtın Seviyeleri Harp Prensipleri Harbin Hukuki Boyutu 2. SAVAŞ TEORİSİ Millî Güç ile İlgili Temel Kavramlar Askerî Sistemlerin Doğrusal Dönüşüm Modeli Güvenlik Ortamı

Terimler KAVRAMLARI ve ANLAMLARI belirler NEDEN TERMİNOLOJİ? Terimler KAVRAMLARI ve ANLAMLARI belirler

Savaş: Devletin bekasını temin etmek, milli menfaatleri sağlamak ve milli hedefleri elde etmek amacıyla, başta askeri güç olmak üzere Devletin maddi ve manevi tüm güç ve kaynaklarının hiçbir sınırlamaya tabi tutulmadan kullanılmasını gerektiren silahlı mücadeledir (8/11/1983 tarih ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu)

ABD Silahlı Kuvvetleri güncel dokümanlarında, harbin tanımı yapılmamıştır. JP (Müşterek Yayın) 1-02: Savunma Bakanlığı, Askeri ve Askerlikle İlişkili Terimler Sözlüğü’nde harbin seviyelerine ilişkin tanımlara yer verilmiştir.

Savaş (ping) devlet için hayati önemi haizdir Savaş (ping) devlet için hayati önemi haizdir. Yaşam ya da ölümle son bulan bir sahadır ve hayatta kalmaya veya mahvolmaya giden bir yoldur ve en büyük özenle incelenmelidir Sun Tzu Savaş politik ilişkilerin başka araçların desteği ile sürdürülmesinden başka bir şey değildir. Carl von Clausewitz

“… savaş ve özellikle meydan savaşı yalnız karşı karşıya gelen iki ordunun çarpışması değildir: Milletlerin çarpışmasıdır. Meydan savaşı milletlerin tüm varlıklarıyla, ilim ve fen sahasındaki dereceleriyle, ahlâklarıyla, kültürleriyle, kısaca bütün maddî ve manevî güç ve iyi huylarıyla ve her türlü araçlarla çarpıştığı bir sınav sahasıdır. ATATÜRK

Savaşın Değişimi

Savaş kuvvet kullanma halidir düşmanca bir tutum ve/veya eylem içerir (animus beligerandi) hukukî bir durum yaratır - savaşa başvurma hukuku (jus ad bellum) - savaşanların ve maruz kalanların hukuku (jus in bello) - harbin sonlandırılması ve barış anlaşmalarının yapılması hukuku (jus post bellum) faili devlettir -Her çatışma harp değildir -Çatışma olmaması da harp yok anlamına gelmez -BM 51’inci Md. - “Savaşan Statüsü” - İç Savaşa bir başka devletin taraf olması

Mevzii Savaş

Sınırlı Savaş Kore Savaşı (1950-1953) NATO’nun Sırbistan Körfez Savaşı (1991) NATO’nun Sırbistan Harekâtı (1998-1999) Kore Savaşı (1950-1953) Sınırlı Savaş

Malazgirt Meydan Muharebesi (1071) Truva Savaşı (M.Ö. 1184) Arap-İsrail Savaşı (1948) Bölgesel Savaş

II. Dünya Savaşı (1939-1945) I. Dünya Savaşı (1914-1918) Genel Savaş

Ana Gayeyi Niteleyen Sebepler SAVAŞIN ÇEŞİTLERİ BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE KAPSAM VE NİTELİĞİNE GÖRE Mevzi/Yerel Kuvvetler ve Harp Silah ve Araçları Ana Gayeyi Niteleyen Sebepler Bölgesel - Veraset - Din ve/veya Mezhep - İhtilal/İdeoloji - Bağımsızlık - İç Savaşlar Sınırlı - Nizami/Konvansiyonel - Gayri Nizamî/Konv. Olmayan - Nükleer - Koalisyon ve İttifak Genel Harbin Yöntem ve Şekilleri Muharebe veya Doktrin “Mevzi/Cephe Harbi”, “Yıldırım Harbi” vb. Millî Gücün Diğer Unsurlarının Kullanılması “Ekonomik Harp” vb. Soğuk Savaş

Savaş Kavramı İle İlgili Diğer Terimler Muharebe Çatışma Çarpışma Sefer Harekât Müşterek Harekât Birleşik Harekât

Savaşın ve Askerî Harekâtın Seviyeleri STRATEJİK SEVİYE OPERATİF SEVİYE OPERATİF SEVİYE TAKTİK SEVİYE TAKTİK SEVİYE TAKTİK SEVİYE TAKTİK SEVİYE

Stratejik-Operatif-Taktik Seviyeler KADEME SEVİYE FAALİYET Askerî gücü hazırlar, geliştirir, tahsis eder, bu güce hedef verir ve gücü harekât bölgesine intikal ettirir. Stratejik - Gnkur.Bşk.lığı - Kuv. K.lıkları Operatif - Or./Kor. - Donanma - Numaralı hava kuvveti Bu gücü muharebe sahasında tertipler, muharebeleri planlar, sevk ve idare eder. - Tüm./Tug. - Dz.Grv.Gr./Brl. - Üs/Filo ve daha alt seviye Taktik Askerî gücü fiilen kullanır, muharebe ettirir ve hedefleri ele geçirir.

Savaş Prensipleri Hedef Emir ve Komuta Birliği Taarruz Sıklet Merkezi Kuvvet Tasarrufu Manevra Baskın Emniyet Sadelik Moral Hukuka Uygunluk

Tablo-1: Harp Prensiplerinin Ülkeler Bazında Karşılaştırılması Benzer Başlıklı Prensipler ABD İngiltere Rusya Sun Tzu Clausewitz Fuller Gaye/Amaç X İnisiyatif/Taarruz Toplanma*/Yığınaklanma Kuvvet Tasarrufu Manevra/Hareket Kabiliyeti Emir ve Komuta Birliği İşbirliği/Koorsinasyon Emniyet Baskın X* Sadelik Esneklik Hareket Serbestisi Yönetim Moral Başarıdan Faydalanma/Takip Kuvvet Çoğunluğu Mühimmat /Teçhizat Komutanların Yeteneği Geri Bölge Emniyeti Kaynak:Collins, 1973: 23’ten aktaran :Oğuz, 2008: 92

Millî Güç ile İlgili Temel Kavramlar Savaş Teorisi Millî Güç ile İlgili Temel Kavramlar Ulusal (Millî) Güvenlik Millî Güç Millî Güvenlik/Savunma Politikası Millî Güvenlik Stratejisi Millî Askerî Strateji

Millî Güç Denklemi ve Unsurları Millî Güç = (Millî Güç Unsurları) X (Kuvvet Çarpanları) Millî Güç = ∫Sabit Veriler + Değişken Veriler Coğrafi Güç Stratejik Zihniyet Politik ve İdari Güç Stratejik Planlama Askerî Güç Siyasi İrade Ekonomik Güç …….. İnsan Gücü …….. Bilimsel ve Teknolojik Güç ……... Psiko-sosyal ve Kültürel Güç ………

Millî Güvenlikle İlgili Temel Kavramlar Sonuçlar Amaçlar Millî Hedefler Millî Menfaatler Millî Güç Millî Politika Millî Strateji Beka Güvenlik Refah Psiko-sosyal ve Kültürel Güç Politik ve İdari Güç Askerî Güç Ekonomik Güç İnsan Gücü Coğrafi Güç Bilimsel ve Teknolojik Güç

Askerî Sistemlerin Doğrusal Dönüşüm Modeli Dış Sistem İç Sistem Askeri Kapasite Harbe Hazırlık ve Çıkarılan Dersler Askeri Güç Mimarisi - Personel alt sistemi - İstihbarat alt sistemi - Komuta ve kontrol alt sistemi - Teşkilat alt sistemi - Muharebe hizmet destek alt sistemi - MEBS ast sistemi - Kuvvet geliştirme ve modernizasyon alt sistemi - Mali yönetim ve bütçe alt sistemi - Eğitim ve öğretim alt sistemi

MİLLİ GÜVENLİK SİSTEMİ Dış Çevre Sistemi Düzeni MİLLÎ GÜVENLİK İHTİYACINI Kuramlar İttifaklar YARATAN ETMENLER lanma Eğilimi Silah Dünya Ortam Gerilimler Gerilimler -politik Yeni MİLLİ GÜVENLİK SİSTEMİ ve Potansiyel Tehdit Tehdit Uluslararası Sosyo Çevresel Milli Hdf. Risk me Bölgesel politik, Küreselleş Jeo- ASKERİ SİSTEMLERİN DÖNÜŞÜMÜNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Güvenlik Ortamının Seyri KUVVET BARIŞ SAVAŞ BARIŞ Kriz Durumu Savaş Hali Barışın Tesisi Krizin Doruğu Krizin Tırmanması Muharebe Doruk Noktası Barış Dönemi Gerginliği ZAMAN Güvenlik Ortamının Şekillendirilmesi Harp Alanının Şekillendirilmesi Kriz Yönetimi Caydırma Alarm Seferberlik Olağanüstü Hal ve Savaş Hazırlıkları Yığınaklanma vb. Harp İlanı Barış Görüşmeleri Sefer Muharebe Harekât Yeniden Tertiplenme Savaş Dışı Harekât Sınırlı Güç Kullanımı

Ülke Güvenliğini Etkileyen Faktörler Tehdit ülkeler Ülkenin konumu Küreselleşme Kaynakların kullanımı Terörizm Ülke Güvenliğini Etkileyen Faktörler Ekonomik ve jeostratejik bölgeler Uluslararası kuruluşlar Bilgi güvenliği riskleri Çevre sorunları Doğal afetler ve salgınlar Teknolojik gelişmeler Deniz haydutluğu/korsanlık Medeniyetler/kültürler Belirsizlik/istikrarsızlıklar Organize suçlar Kitle imha silahları

Baskına Karşı Askeri Tedbirler Millî Alarm Sistemi TEDBİR SALDIRI YETKİ Karşı Tecavüz Mevcut TBMM İhtiyati Tedbirler Kuvvetle Muhtemel Bakanlar Kurulu Baskına Karşı Askeri Tedbirler Gnkur.Bşk.lığı

Seferberlik Sistemi Kapsam Bakımından Uygulama Alanı Bakımından Genel Millî Seferberlik Bölgesel (Kısmi) Seferberlik Silahlı Kuvvetler Seferberliği Özel Seferberlik Personel Seferberliği Lojistik Seferberlik Araç Seferberliği Mal ve Hizmet Seferberliği Sanayi Seferberliği

Askeri Harekât Çeşitleri Temel Harekât Çeşitleri Müşterek Harekât Kapsamında İcra Edilen Harekât Çeşitleri Savaş Dışı Harekât Özel Hallerde Harekât Taarruz, Savunma, Geri Harekât Amfibi Harekât Hava İndirme Harekâtı Hava Hücum Harekâtı Kara Destek Harekâtı Özel Kuvvetler Harekâtı İç Güvenlik Harekâtı Barışı Destekleme Harekâtı İnsani Yardım Harekâtı Doğal Afet Yardım Harekâtı Kıyı Savunma Harekâtı: Nehir Geçiş Harekâtı Meskûn Mahallerde Harekât Gece Harekâtı Dağlarda ve Geçitlerde Harekât Orman, Bataklık ve Göl Bölgelerinde Harekât Aşırı Sıcak Bölgeler ve Çöllerde Harekât Derin Karda ve Şiddetli Soğuklarda Harekât