ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ DR. HATİCE AKOVA ÇOCUK VE ERGEN PSİKİYATRİSİ UZMANI

ÇOCUK İSTİSMARI ve İHMALİ 1- Fiziksel İstismar 2- Cinsel İstismar 3- Duygusal İstismar 4- İhmal

FİZİKSEL İSTİSMAR Çocuğun sağlığını olumsuz etkiler Vücutta iz bırakan lezyonlara, yaralara yol açar Örn: Sıyrıklar ekimozlar, kırıklar ve organ yaralanmaları Aletli yada aletsiz saldırılar olarak ikiye ayrılır En sıklıkla gözlenenler ekimozlardır

a) Aletsiz saldırılar: Tokat, yumruk, itip kakma, tekme,sarsma,çimdikleme vb. ile lezyonlar oluşturulabilir. b) Aletli saldırılar: Kemer, kayış, herhangi bir ev eşyası , hortum, sigara, sıcak su ya da sıcak yiyecek benzeri araçlar kullanılarak yaralanma oluşturulabilir.

İstismar Kuşkusu Varlığında Üzerinde Durulması Gereken Noktalar Başvuruda açıklanamayan gecikme Bulgulara uymayan ya da çelişkili öykü Birden fazla şüpheli travma öyküsü Kardeşin, bir yabancının ya da çocuğun suçlanması Çocuğun anne-babayı suçlaması Anne- babanın çocukluğunda istismar öyküsü Anne-babanın çocuktan gerçekçi olmayan beklentileri

CİNSEL İSTİSMAR Psikososyal gelişimini tamamlamamış çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel stimülasyon amacıyla kullanılmasıdır

CİNSEL EYLEMLER Irza geçme Irz ve namusa tasaddi Söz atma Sarkıntılık Teşhircilik Rontgencilik Ensest

Cinsel İstismar Kuşkusu Bulunan Olguda Yanıtlanması Gereken Sorular Vaginal, anal, oral temas Masturbasyon Ejekülasyon varlığı ve yeri Vaginal lavaj, defekasyon, miksiyon Giysilerin değiştirilmesi ya da yıkanması Herhangi bir hastalığı ya da gördüğü tedavi Fiziksel şiddet, tehdit varlığı Kaydırıcı madde, kondom vb. kullanımı Geçmişe ait ruhsal hastalık, cinsel istismar öyküsü. Geçirilmiş vaginal cerrahi girişim.

Fizik Muayene 1 Beyaz bir kağıt üzerinde giysiler çıkartılır ve kağıt üzerindeki materyal toplanır. Giysiler kağıt bir torbaya konur. Tüm vücut yüzeyi incelenir. Özellikle dudaklar (iç yüzleri dahil), meme bölgesi ısırık izi, ekimoz açısından incelenir. El tırnakları incelenir (altında doku parçaları bulunabilir).

Fizik Muayene 2 Muayene jinekolojik masada sürdürülür. Küçük çocuklar normal muayene masasında sırtüstü yatırılarak muayene edilir. Muayene masası üzerine de dökülebilecek materyalin toplanması için beyaz kağıt serilir.

Fizik Muayene 3 Genital organları muayenesi için labial traksiyon uygulanır. Dış genital organlar taze ve iyileşmiş yara açısından incelenir. Himenin şekli, açıklığı, kenar yüksekliği ve elastikiyeti, doğal çentik varlığı, eski ve yeni yırtıklar araştırılır. Kolposkopik muayene detayların görülebilme şansını arttırır. Spekulum muayenesi ve bimanuel muayene ile vaginal mukoza ve sekresyonu tanımlanır.

Fizik Muayene 4 Anal muayene diz-dirsek pozisyonunda yapılır. Perianal bölge ve baldırlar incelenir. Anüs incelenir  hassasiyet, şişlik, ekimoz, yırtıklar Hiçbir bulgu görülmeyebilir

Fizik Muayene 5 Çok kez yapılmış anal ilişkide oluşabilen değişiklikler: Sfinkter tonusu kaybı Anüsün içeri doğru şekil değişikliği Mukoza düzleşmesi Skarlar  Tanısı zordur. Anüs şekli kişiye özel olabilir.

Örnek Alınması Serolojik ve toksikolojik testler için 2 tüp düz kan. Tırnak altlarındaki doku için örnek (tırnaklar kesilir ya da kürdanla altları kazınır, zarf içine alınır) Pubik kılları taranarak zarf içine toplanır. Hem çocuktan hem şüpheliden kesilerek kıl örnekleri de alınır. Kurumuş kan ve şüpheli kıl örnekleri (yeri belirtilerek zarf içine alınır).

Psikolojik Sekeller Akut a. Genel psikopatoloji: Kaygı bozukluğu, karşı gelme bozukluğu, depresyon, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve posttravmatik stres bozukluğuna sık rastlanır. b. Anksiyete bozuklukları: Uyku bozuklukları, kabuslar, travmanın tekrar yaşantılandırılması, öfkeli tepki, dürtü kontrolünde zayıflama, somatik şikayetler.  

Uzun Dönem a. Anormal cinsel davranışlar b.     Anksiyete belirtileri (kronik gerginlik, uyku sorunları, kronik posttravmatik stres bozukluğu, cinsel disfonksiyon vb.) c. Kişilik Bozuklukları

Cinsel İstismar Sonrası Tedavi İstismarın tekrar riskini ortadan kaldırma amaçlanmalıdır. Anksiyete belirtilerine yönelik tedavi yapılmalıdır. Kanamaların kontrol altına alınması, sıvı replasmanı (Konsültasyon, hospitalizasyon) Tetanoz profilaksisi (Deri yaralanması varsa) Minör travmalarda soğuk kompres, gluteal bölgenin elevasyonu, analjezik. Cinsel yolla bulaşan hastalık taraması, profilaksi ya da tedavi endikasyonlarının aranması.

İzlem Şüpheli istismarcının çocuktan ayrılması, koruyucu gündüz bakımı ve eve profesyonel ziyaretçi sağlanmalıdır. Herhangi bir problemi olursa hastaneye gelmesi önerilmelidir. Saldırıyı takip eden 2 hafta içinde yeniden değerlendirme (gebelik kuşkusu ekarte edilmelidir) Saldırıyı takip eden 1. ay ve 3. ayda danışmanlık hizmeti sağlanmalıdır. Çocuğa ve aile bireylerine psikolojik destek ve gerekiyorsa tedavi olanağı (bireysel ya da grup) sağlanmalıdır.

DUYGUSAL İSTİSMAR Çocuğa yönelik uygulanan veya yapılması ihmal edilen, Toplumsal ve bilimsel ölçütlere göre psikolojik açıdan zarar verici oldukları saptanan, Çocuk veya gencin üzerinde güç sahibi olan kişi veya kişiler tarafından gerçekleştirilen davranışlardır.

Çocuk üzerinde sürekli duygusal baskı yaratır, duygusal gelişime zarar verir (Korku, aşağılanma, sıkıntı ve ümitsizlik) Özellikle sözel saldırıyı içerir (Küçük düşürme, bağırma, tehdit etme, suçlama, aşağılama) Çocuk ve ergenlerin en sık yaşadığı istismar şeklidir. Fiziksel istismar olgularının çoğuna eşlik eder. Değerlendirilip tanınması zordur.

Duygusal İstismarın Sınıflandırılması Reddedici tavır Tecrit edici tavır Yıldırıcı tavır Aldırmaz, önem vermez tavır Sosyal bütünlüğü bozucu tavır Sözel saldırgan tavır Yetişkinleştirici tavır

İlgili Tıp Disiplinleri Erişkin ve çocuk psikiyatristleri  Psikologlar  Sosyal Hizmet Uzmanları  Pediyatristler  Adli Tıp Uzmanları Çocuk Cerrahları Hemşireler  Çocukla ilgili diğer tıp branşları

Bulgular Fiziksel Davranışsal Konuşma - iletişim bozukluğu Fiziksel gelişimde duraklama, büyüme, gelişme geriliği Davranışsal Stereotipik bulgular (emme, ısırma, sallanma vb) Davranım, öğrenme bozukluğu, antisosyal davranış Nörotik belirtiler (uyku bozukluğu, korku vb) Psikopatoloji (histerik tepkiler, aşırı hareketlilik vb) Uyum bozukluğu veya aşırı uyumlu davranış Gelişimde duraklama (zihinsel-duygusal) İntihar girişimleri

Tedavi ve Rehabilitasyon Akut Dönemde a. Psikoterapinin planlanması: Aile terapisi b. Ebeveynlik becerilerini geliştirme: Bireysel Psikoterapi Sosyal Hizmet takibi Psiko-farmakolojik tedavi Kronik Dönemde a. Rehabilitasyon çalışmaları: Risk grubu olan ailelere eğitim b. Duygu durum bozukluğu ve/veya madde kullanımı olan annelere: Kötüye kullanımı önleme Depresyonun tedavisi

İHMAL Çocuğun beslenme, sağlık, barınma, giyim, eğitim, korunma ve gözetim gibi temel gereksinimlerinin onun bakımını üstlenenler tarafından karşılanmamasıdır. İhmal, fiziksel istismardan daha sık görülür.

İhmal, fiziksel ya da duygusal olabilir. Fiziksel İhmal: Çocuğun yeterli beslenememesi, uygun ve temiz giydirilmemesi, yetersiz bir fizik çevrede yaşaması, kazalara karşı önlem alınmaması, tıbbi ihmal (sağlığı ihmal edilmesi, hekime getirmeme, aşısını yaptırmama) Duygusal İhmal: Çocuğa sevgi ve ilgi gösterilmemesi, özellikle ergenlik yıllarında destek ve denetimden yoksun bırakılması.

İhmalden Kuşkulanma Çocuk bakımsız ve ortama uyumsuz giyimli Organik olmayan büyüme geriliği, zihinsel gelişim geriliği Aile çocukla ilgili soruları yanıtlayamıyor Zehirlenme, kaza, ateşli silahla yaralanma Çevresinde sigara, alkol, bağımlılık yapıcı madde kullanımı ve çocuğun bunlara maruz kalması. Çocuk içe dönük, iletişim kurma güçlüğü, stereotipik hareketler var Öğrenme güçlüğü Okula gitmeme Sağlık kuruluşuna gitmeme ya da önerilere uymama Terkedilmiş, evden kovulmuş.

YASAL KORUMA İÇİN BAŞVURU Çocuk Mahkemeleri 16 y. ve  Asliye Hukuk Mahkemesi ÇOCUĞUN KENDİSİ ANNE-BABASI VASİSİ YASAL TEMSİLCİSİ ÖĞRETMEN, HEKİM, KOMŞU VB. CUMHURİYET SAVCISI ÇOCUK MAHKEMESİ SAVCISI SHÇEK ÇOCUK POLİSİ

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM