EVLENME EVLENMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ

EVLENMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ Evlenme, nişanlıların evlilik birliğini meydana getirmelerini sağlayan bir hukuki işlemdir. Şekle bağlıdır. İki tanık ve bir evlendirme memuru önünden tarafların iradelerini açıkladıkları anda tamamladır.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR Evlenmenin ilk şartı evlenecek kişilerin ayrı cinsiyetten olmalarıdır. Kanun koyucu tarafından bu şartın kanunda öngörülmesi ihtiyacı duyulmamıştır. Bunun dışında aranan şartlar şunlardır:

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR 1.Evlenme Ehliyeti a. Evlenme Yaşı: Kanun asgari evlenme yaşını 17 olarak belirlemiştir. Bu yaşın altındakiler ana babalarının rızası olsa dahi evlenemezler. Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebebin bulunması halinde 16 yaşını doldurmuş olanların evlenmesine izin verebilir. Bu olağanüstü durumu ve pek önemli sebebin varlığını hakim takdir edecektir. Karardan önce mümkünse yasal temsilci de dinlenir.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR Kanunda öngörülen evlenme yaşının üzerinde olan, fakat ayırt etme gücüne sahip olmayan kimselerin evlenme ehliyeti yoktur. Ayırt etme gücüne sahip, 18 yaşını doldurarak ergin olan ve kısıtlı bulunmayanlar, evlenme ehliyetine tam olarak sahip iken; ayırt etme gücüne sahip kısıtlılar ve ergin olmayanlar sınırlı bir evlenme ehliyetine sahiptirler.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR b.Ayırt Etme Gücü: Ayırt etme gücü nisbi bir kavramdır ve yapılan işin sebep ve sonuçlarını anlayabilecek durumda olmayı ifade eder. Ayırt etme gücünden yoksun olan kimseler evlenirse bu evlenme hükümsüzdür. Ancak, bu hükümsüzlük, ayırt etme gücünden sürekli yoksunluk halinde mutlak mutlan; sadece evlenme merasimi yapılırken geçici yoksunluk halinde nisbi butlan sonucunu doğurur.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR 2.Evlenme Engelleri a.Kesin Evlenme Engelleri -Hısımlık: MK m. 129’a göre, üstsoy ve altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğen arasında evlenme yasaktır. Ayrıca evliliğin sona ermesinden sonra diğer eşin altsoy ve üstsoyunun kan hısımları ile de evlenme yasaktır. Evlat edinen ile evlatlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında da evlenme yasaktır.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR -Önceki Evlilik: Evli olan bir kimsenin yeniden evlenebilmesi için, önceki evliliğin sona ermiş olması gerekir. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması mutlak butlan sebebidir. İspat yükü ikinci defa evlenmek isteyen kişiye aittir. -Akıl Hastalığı: Ayırt etme gücünü ortadan kaldırmayan bir hastalığı olan akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR b.Kesin Olmayan Evlenme Engelleri -Bekleme Süresi: Sadece kadın yönünden, soybağı karışıklığını önlemek amacıyla konulmuştur. Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün geçmedikçe evlenemez. Kadının doğurması ile bu süre kendiliğinden sona erer. Ayrıca kadının gebe olmadığının anlaşılması ve kadının eski kocasıyla evlenmesi durumlarında hakim başvuru üzerine bu süreyi kaldırabilir.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR -Bazı Bulaşıcı Hastalıklar: Umumi Hıfzısıhha Kanununun 123. maddesine göre frengi, bel soğukluğu, yumuşak şankr ve cüzzam hastalığına yakalananlar, iyileştikleri ya da bulaşma tehlikesinin geçtiği durumlarını hekim raporu ile belgelemedikleri müddetçe evlenemezler.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR 3.Evlenmenin Şekil Şartları -Evlenecek olan kadın ve erkek içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvurmalıdır. -Evlenme töreni, evlenme izin belgesinin verilmesinden itibaren 6 ay içinde Türkiye’nin herhangi bir yerindeki evlendirme memuru ya da yırt dışında Türk konsoloslukları önünde veyahut da tarafların isteği üzerine evlendirme memurunun uygun göreceği bir yerde yapılır.

EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR -Evlendirme töreni, iki tanığın huzurunda tarafların bizzat hazır bulunmalarıyla aleni olarak yapılır. Vekaletle evlenme yapılamaz. -Taraflar evlendirme memurunun huzurunda evlenme iradelerini özgürce açıklamalıdır. Evlenme, tarafların olumlu sözlü cevaplarını verdikleri anda oluşur. -Evlenme töreni biter bitmez evlendirme memuru evlenenlere aile cüzdanı verir ve evlenmeyi nüfus memurluğuna bildirir.

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 1.Evlenmenin Yokluğu: Evlenmenin kurucu unsurlarının bulunmadığı hallerde evlenmenin yokluğundan söz edilir. Evlenmenin yokluğu halleri şunlardır: -Evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmış olması -Evlenmenin, evlendirme memuru önünde yapılmamış olması -İki tarafın evlendirme memuru önünde aynı anda hazır olmamaları

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ Evlenmenin yokluğu halinde evlenme, baştan itibaren hukuk alanında yer almadığından kendiliğinden hükümsüzdür. Ayrıca bir dava açılmasına gerek yoktur.. Ancak evlenmenin yokluğu ihtilaflı ise, yokluğun tespiti için tespit davası açılabilir.

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 2.Evlenmenin Butlanı a.Mutlak Butlan: Kurulmuş bir evliliğin MK m. 145’de sayılan sebeplerden birinin bulunması dolayısıyla hakim kararıyla iptal edilmesidir. Evlenmenin mutlak butlanı kendiliğinden hüküm doğurmaz. Bunun için mutlaka dava açılması gerekir. Mahkemeden mutlak butlan kararı alınıncaya kadar da evlilik, geçerli bir evlenmenin bütün sonuçlarını doğurur. Açılacak olan dava tespit davası değil, bir yenilik doğuran davadır.

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ Mutlak butlan halleri şunlardır: -Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması -Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması -Akıl hastalığı -Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ b.Nisbi Butlan: Kurulmuş bir evliliğin MK m. 148-151 ve 153’de sayılan sebeplerden birinin bulunması dolayısıyla sakat olmasıdır. Nisbi butlan halleri şunlardır: -Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk -Eşlerden birinin iradesinin yanılma, aldatma veya korkutma ile iradesinin sakatlanmış olması -Yasal temsilcinin izninin bulunmaması

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ c.Butlan Davaları: Mutlak butlan davası, Cumhuriyet savcısı ve ilgili olan herkes tarafından açılabilirken; nisbi butlan davası eşler ve belli durumlarla yasal temsilci tarafından da açılabilir. Mutlak butlan davası her zaman açılabilir fakat nisbi butlan davası açma hakkı 6 aylık ve 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi tutulmuştur.

EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 3.Evlenmenin Butlanını Gerektirmeyen Eksiklikler: Aşağıdaki durumlardan birinin varlığı halinde, evlendirme memuru evlendirmeyi yapmayacaktır. Ancak buna rağmen evlendirme yapılacak olursa, bu eksikliklerden birinin varlığı, evlenmenin geçerliliğini etkilemez. -Kadının bekleme süresinin bitiminden önce evlenmesi -Bazı şekil kurallarına uymama -Bazı bulaşıcı hastalıklar