AZE216 KÜÇÜK ADIMLAR ERKEN EĞİTİM PROGRAMI Doç. Dr. Hatice Bakkaloğlu

DERSİN İÇERİĞİ ÜNİTE I: KÜÇÜK ADIMLARA GİRİŞ ÜNİTE II: ÇOCUĞUNUZUN PROGRAMI ÜNİTE III: İLETİŞİM BECERİLERİ ÜNİTE IV: BÜYÜK KAS BECERİLERİ ÜNİTE V: KÜÇÜK KAS BECERİLERİ ÜNİTE VI: ALICI DİL BECERİLERİ ÜNİTE VII: KİŞİSEL VE TOPLUMSAL BECERİLER ÜNİTE VIII: TÜRKİYE’DEKİ KAEEP ÇALIŞMALARI VE SONUÇLARI Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5. Kitapta yer alan bölümler 1. Bölüm: KK.A: Bakma 2. Bölüm: KK.B: Tutma 3. Bölüm: KK.C: Nesne sürekliliği 4. Bölüm: KK.D: Koyma 5. Bölüm: KK.E: El becerileri 6. Bölüm: KK.F: Çizme 7. Bölüm: KK.G: Kitap becerileri 8. Bölüm: KK.H: Problem çözme, yap-boz becerileri 9. Bölüm: KK.I: Eşleme ve sınıflama 10. Bölüm: KK.J: Eşleme, sınıflama ve seçme: okula hazırlık becerileri Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5. Kitap: Küçük Kas Becerileri Küçük Kas Becerileri adlı beşinci kitapta çocuğun göz ve el kaslarını kullanarak yaptığı nesnelere bakma, tutma, bırakma, nesne sürekliliği, el becerileri, çizim becerileri, kitap becerileri, problem çözme, yap-boz becerileri, nesneleri eşleme ve sınıflama gibi beceriler yer almaktadır. Küçük kas becerileri, gözlerin ve ellerin küçük kaslarındaki hareketleri yada hareketlerin birleşimini içeren becerilerdir. Ayrıca kavram becerileri de bu başlık altında ele alınmıştır. Çocuğun bilişsel performansının önemli göstergeleri (algılama, kavramlar ve olaylar arası ilişkileri kurma ve gruplama gibi zihinsel işlevleri yerine getirme davranışları) Dil gelişimi ile paralel ve bu nedenle Alıcı Dil Becerileri ile zaman zaman örtüşmeler Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Küçük kas becerileri niçin öğretilir? Küçük kas becerileri, çocuğa keşfetme, karşılaştırma ve sınıflandırma becerilerinde yardımcı olarak çocuğun çevresini daha iyi öğrenmesini sağlar. Küçük kas becerileri, çocuğun kendi bakımını yürütmede bağımsızlık kazanmasını sağlar. Küçük kas becerileri, çocuğun düşüncelerini oyun ya da sanatsal etkinliklerle yaratıcı biçimde ifade etmesine olanak sağlar. Küçük kas becerileri, çocuğun akranlarıyla birlikte oynamasına ve okul etkinliklerine katılmasına yardımcı olarak çocuğun benlik algısını ve toplumsal becerilerini geliştirir. Uzman desteğine kimin gereksinimi vardır? Görme bozukluğu ya da hareketleri üzerinde kontrol eksikliği olan çocukların uzman desteğine ihtiyacı vardır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

1. Bölüm: KK.A: Bakma (ss: 7-13) Devam… 1. Bölüm: KK.A: Bakma (ss: 7-13) Bu beceri dizisinde Bebeğin nesneleri fark etme ve onları gözleriyle takip etme gibi kendiliğinden gelişen becerileri, ellerini oyun oynarken kullanmasına, tutma ve yakalama becerilerinin gelişmesine önemli ölçüde katkıda bulunacaktır. 6. aya kadar bakma ve tutma becerileri ayrı ayrı verilmiştir. Ancak bu iki beceri birbirleriyle ilişkilidir; hatta çok erken dönemlerde bile aynı anda her iki diziyi birlikte çalışabilirsiniz. Bu beceri dizisinde yer alan 8 madde, çocuğun küçük nesnelere bakabileceği noktaya kadar bir süreci kapsamaktadır. Bu aşamadan sonra bakma becerisi tabi ki önemini kaybetmez; ancak, bakma becerisi üzerinde ayrıca çalışmaya gerek kalmaz. Nereden nereye: Gözleri bir nesneye doğru çevirip bakışları birkaç saniye nesne üzerinde tutma Küçük bir nesneye bakma Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Neden önemli? Beceri gruplaması: Çevreye yönelimin ilk adımı olma Oyunda elleri kullanmayı destekleme Tutma ve yakalama becerilerini eş zamanlı olarak destekleme Beceri gruplaması: Hareket etmeyen bir nesneye bakma Hareket eden bir nesneyi gözlerle takip etme Bu dizideki becerilerin öğretiminde Eğer çocuğun görmesinde bir sorun varsa, görme kalıntısından en iyi şekilde yararlanmasına ve nesneleri algılamada diğer duyu organlarını kullanmayı öğrenmesine yardımcı olunuz. Ancak görme yetersizliği olan çocuklar için mutlaka bir uzman desteği alınız. Bazı uyarlama ve ek alıştırmalarla çocuğunuzun bu kitapta yer alan becerilerin tümünü öğrenebileceğini göreceksiniz. Örnekler KK.A.9 (ss. 13) KK.A.11 (ss. 15) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

2. Bölüm: KK.B: Tutma (ss: 15-27) Devam… 2. Bölüm: KK.B: Tutma (ss: 15-27) Bu beceri dizisinde Çocuğun nesneleri tutma becerisi, bebeğin tutma refleksinden, 2 yaşında bir çocuğun karmaşık tutma becerisine kadar olan tüm becerileri kapsamaktadır. Tutma el ve göz arasında yakın bir eşgüdüm (koordinasyon) gerektirir. Bu nedenle KK.A da yer alan bakma becerisine dayanır ve aynı zamanda bakma becerisini geliştirir. Nesneleri tutma oyunun önemli bir bölümüdür. Aslında burada verilen tüm becerilerin, oyun becerilerinin bir parçası olarak değerlendirilebileceği düşünülebilir. Nereden nereye İki eli bir araya getirme Başparmak ve işaret parmağıyla yapılan kıskaç tutuşuyla toplu iğne ya da iplik parçasını alma Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Neden önemli? Beceri gruplaması Oyun becerilerinin gelişimini destekleme Bakma becerisini geliştirme El-göz koordinasyonunu destekleme Beceri gruplaması Verilen nesneyi tutma Nesneye uzanma Bir yerde duran nesneyi farklı tutuş şekilleriyle alma Ele alınan nesneyle basit etkinlikler yapma Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Çocuk bu beceriyi kazandığında el-göz eşgüdümünün önemli bir bölümünü kazanmış olur. Daha zorlayıcı etkinliklerle uğraştıkça, bu beceriyi tamamen ve her durumda kazanır. Çocuk bu beceriyi oyunda ve zamanı geldiğinde okulda kullanacaktır. İnce kalemleri ve fermuar, düğme gibi nesneleri tutabilecektir. Örnekler KK.B.14 (ss. 21) KK.B.23 (ss. 30) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3. Bölüm: KK.C: Nesne sürekliliği (ss: 29-33) Devam… 3. Bölüm: KK.C: Nesne sürekliliği (ss: 29-33) Bu beceri dizisinde Bu bölüm küçük kas gelişiminin kavramsal boyutuyla ilişkilidir. Kısa anacak çok önemli bir bölümdür. Gelişimin ilk dönemlerinde gözden ırak olan gönülden de ıraktır: Bir nesne bebeğin görüş alanından çıktığında, bebek nesnenin yok olduğunu ve bir daha ortaya çıkmayacağını sanır. Bebek için gerçek nesneler, sadece o an görebildikleridir. Bebek yavaş yavaş görüş alanı dışında kalan nesnelerin de varlıklarının devam ettiğini kavramaya başlar. Nesne sürekliliği denilen bu özellik bizim hafıza diye bildiğimiz özelliktir ve daha sonraki dönemlerde yapılan hafıza eğitiminin temelidir. Nereden nereye Gözlerle takip edilen nesne yok olduğunda, kısa bir süre o noktaya dalma İki farklı şeyin altına saklanan nesneyi bulma Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Neden önemli? Beceri gruplaması Bellek gibi önemli bir zihinsel beceriyi desteklemesi Anneyle çocuğun ilişkisini desteklemesi Beceri gruplaması Yok olan nesneyi gözlerle bulmaya çalışma Yok olan nesneyi ellerle aktif olarak bulma Bu dizideki becerilerin öğretiminde Bu bölümde 6 beceri yer almaktadır. Ancak çocuğun nesne sürekliliği kavramını geliştirmek için pek çok oyun yaratabilirsiniz. Bu sürece insanları da katmak için “cee-ee” oyununa ve Kişisel Toplumsal Beceriler Kontrol Listesine bakın. Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Okul öncesi dönemde “sakla ve bul” oyunu çocuklar için çok önemlidir. Örnekler KK.C.24 (ss. 38) KK.C.42 (ss. 42) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

4. Bölüm: KK.D: Koyma (ss: 35-43) Devam… 4. Bölüm: KK.D: Koyma (ss: 35-43) Bu beceri dizisinde Bebekler ellerindeki nesnelere ,ilgilerini kaybettiklerinde kendiliğinden nesneyi bir yere koyar. Ancak başkası nesneyi bırakmasını istediğinde, bırakmayı planlayamaz ya da bırakamaz. Bir nesneyi planlı olarak bir yere koymayı öğrenme, çocuğun ellerini kontrol etmesini öğrendikten sonraki basamaktır. Bir nesneyi elinden bırakma becerisi, iyi gelişmiş el-göz koordinasyonu gerektirir. Nereden nereye Bileği desteklendiğinde elindeki nesneyi bırakma Çivi tahtasına 6 küçük çiviyi takma Neden önemli? Çocuklar ilk başlarda bir nesneyi planlı olarak bırakmayı bilmediklerinden bu becerinin gelişmesine destek olma El-göz koordinasyonunun gelişimini destekleme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Beceri gruplaması Bu dizideki becerilerin öğretiminde Nesne takma Nesneyi bir şeyin içine koyma Nesneleri üst üste koyma Bu dizideki becerilerin öğretiminde Pek çok çocuk, nesneleri bırakmayı kendiliğinden öğrenir. Eğer çocuk bu beceri dizisinde nesneleri elinden bırakmayı biliyorsa, hangi düzeyde olduğunu belirleyin ve öğretime oradan başlayın. Bilerek, amaçlı bir şekilde nesneleri yere koyma işlemi henüz başlamamışsa, çocuk tutma becerisinde (KK.B) 6 aylık düzeye ulaşınca öğretime başlayın. Nesneleri yere koymayı öğretirken çocuğa yeni bir talimat öğretmeye de başladığınızı unutmayın. Bu talimat “koy” dur. En baştan itibaren bu talimatı kullanırsanız çocuğa kendisinden tam olarak ne istediğinizi daha kolay anlatabilirsiniz. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Örnekler Bu becerileri öğretmek için pek çok yol bulabilirsiniz. Bu uygulamalar için mutfak en elverişli yerdir. Çocuk bahçede oynamayı seviyorsa, toprağa açacağınız deliklere tohum ekmek gibi etkinliklerde çok elverişlidir. Örnekler KK.D.44 (ss. 51) KK.D.62 (ss. 54) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5. Bölüm: KK.E: El becerileri (ss: 45-57) Devam… 5. Bölüm: KK.E: El becerileri (ss: 45-57) Bu beceri dizisinde Çocuk geliştikçe, nesnelerle çok çeşitli şeyler yapabileceğini öğrenir. Tutma, koyma, çizme, problem çözme ve yap-boz becerilerindeki pek çok beceri bir bakıma el becerisidir.. Yemek yemek, yıkanmak, taranmak, giyinmek gibi kişisel ve toplumsal beceriler de biraz el becerisidir. El becerileri adı altında toplanan becerilerin tümü istenilen sonuca ulaşmak üzere nesnelerin belirli biçimde kullanılmasını gerektiren küçük kas becerilerinden seçilmiştir. Ayrıca bu beceriler oyun sırasında kullanılır. El becerileri bir şeyle yapmak ya da bir şeylerin gerçekleşmesine ön ayak olmak için kullanılır. Nereden nereye Oyuncağı almak için oyuncağın ipini yatay olarak çekme En az altı parça kullanarak Duplolardan kule dışında bir nesne yapma Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Neden önemli? Beceri gruplaması Her alanda gelişimi destekleme (özbakım, oyun) Beceri gruplaması Tek elle bir nesne üzerinde çalışma İki elle bir nesne üzerinde çalışma Bu dizideki becerilerin öğretiminde Diğer dizilerdeki becerilerle aynı zamanda öğretilirse, el becerileri kişinin çevresindeki nesneleri daha farklı ve rahat şekilde kullanmasını sağlar. Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Bu beceri dizisi tamamlandığında çocuğa öğretilebilecek el becerilerinden bazıları şunlardır: Nakış kartı üzerinde ip çalışması, seyrek bir kumaş üzerinde kalın ip ve iğneyle nakış çalışması, kalem açacağıyla kalem açma, yapışkan bantla bir şeyler yapıştırma, tel zımba kullanma, kasetçalara kaset koyma, yumuşak tahtaya çivi çakma, kurmalı oyuncakları kurma, vb. Örnekler KK.E.50 (ss. 61) KK.E.70 (ss. 63) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… 6. Bölüm: KK.F: Çizme (ss: 59-72) Bu beceri dizisinde Çizim becerileri önemli bir etkinliktir ve yazma becerisinin temelini oluşturur. Bu beceri dizisinin başlarında çocuk karalamayı öğrenecektir. Ardından kontrollü çizgi ve şekiller çizme yer almaktadır. Nereden nereye Karalamayı taklit etmeye çalışma En az 3 vücut bölümü olan bir insan resmi çizme Neden önemli? Yazma becerisinin (okula hazırlık) temelini oluşturma Beceri gruplaması Karalama ve çizimleri taklit etme Karalama ve çizim yapma Basit resimler yapma Resimlerdeki eksiklikleri tamamlama Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu dizideki becerilerin öğretiminde Bir yandan gelişmiş becerileri öğretirken, bir yandan da gelişigüzel karalamalar yapmaya devam etmesi için olanaklar tanınmalı ve çocuğun bu gelişigüzel çizgi ve şekillerden hoşlanması sağlanmalıdır. Eğer serbest çizim çalışmalarında kontrollü çizgiler kullanıyorsa bu çok iyidir. Ancak çizimlerinde sadece düz çizgi ya da daire gibi şekiller çizmesini isteyerek çocuğu kısıtlamayın. Tüm becerilerde olduğu gibi çizim becerileri de yapılandırılmış çalışmalarla olduğu kadar oyunlarla da gelişecektir. Çocuğun el seçimine ilişkin olarak bazı noktaları dikkate alın. Başlangıçta her çocuk her iki elini de kullanabilir ve her iki eliyle de çizim yapabilir. Daha sonra ellerinden birisini tercih eder; bir nesneye ulaşma, tutma ve koyma etkinliklerini tercih ettiği eliyle yapar. Çizimi de genellikle tercih ettiği eliyle yapar. Kimi zaman tercihleri değişebilir, ama zaman içinde kesinleşir. Çocuğun tercih hangi elini tercih edeceğine ilişkin şüpheleriniz varsa, kalemi iki elinin tam ortasına uzatın ve kendisinin seçim yapmasını bekleyin. Çizim çalışmalarının başlarında parlak renkli, kısa boylu, kalın pastel boya kalemleri kullanın. Oyunlarda tüm kalem çeşitlerini kullanabilirsiniz. Çocuk boya fırçaları ve kuru boya kalemlerini de kullanabilir. Oluklu mukavva ya da cam yüzeyler de resim yapmak için ilginç zeminler oluşturur. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Örnekler Bu beceri dizisini tamamladıktan sonra, çocukla şu 4-5 yaş becerilerini çalışabilirsiniz: 7 bölümü olan bir insan resmi çize, 4 ya da daha fazla bölümü olan başka resimler (ev, araba, vb.) çizer, kare şekli çizer, yağlı boyayla basit resimler yapar, 1 cm’lik aralıklı paralel çizgilerin içine yatay, düşey ya da dairesel çizgiler çizer, alfabenin basit harflerini kopya eder, önce adının ilk harfinin giderek tüm harfleri kopya eder, vb. Örnekler KK.F.53 (ss. 78) KK.F.85 (ss. 81) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

7. Bölüm: KK.G: Kitap becerileri (ss: 73-78) Devam… 7. Bölüm: KK.G: Kitap becerileri (ss: 73-78) Bu beceri dizisinde Bu beceriler dil beceriyle birlikte çocukla paylaşabileceğiniz en ödüllendirici etkinliklerdendir. Aynı zamanda bu beceriler ileride çocuğun en önemli öğrenme ve boş zaman değerlendirme kaynağı olacaktır. Bu beceri dizisi kitaplarla haşır neşir olmak için gerekli olan temel küçük kas becerilerini kapsar; kitabı tutma, sayfalarını çevirme, resimleri gösterme gibi. Kitaplar çocuğa çevresiyle iletişim kurmayı öğretmede kullanacağınız kaynaklar arasında yer alır. Bir kitaba başkalarıyla birlikte bakmak önemli bir sosyal etkinlik olduğu kadar, çocuğa dikkatini başkalarıyla birlikte aynı şeye yöneltme becerisi kazandırmanın da en uygun yoludur. Küçük çocuklar için günümüzde çok değişik kitaplar üretilmektedir; sesli kitaplar, üç boyutlu kitaplar, mukavva yapraklı kitaplar gibi. Yine kendi kitabınızı kendinizin de yapabileceğini unutmayın! Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Nereden nereye Neden önemli? Beceri gruplaması Yetişkinle birlikte resimli kitaba bakma Kendi başına resimli kitaplara bakma Neden önemli? Ebeveyn çocuk etkileşimini artırma Boş zamanlarını değerlendirme etkinlikleri sağlama Ortak dikkati geliştirme Beceri gruplaması Kitap kullanmak için gerekli olan küçük kas becerileri Kitap içeriğiyle ilgilenme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Örnekler Bu beceri dizisi tamamlandığında, büyük olasılıkla kitaplar çocuğun yaşamının önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu konuda alıştırma yapmak için özel etkinlikler düzenlemeye gerek kalmamıştır. Çocuk okumayı öğrenmeye başladığında, bir sonraki büyük basamakta başlamaktadır. Zamanı geldiğinde bu beceriler üzerinde çalışmaya başlayacaksınız. Bu programda ilerleme gösteren pek çok çocuk okuma yazmayı öğrenebilmektedir. Sizde pek çok çocuk için gelecekteki amaçlarınıza okumayı öğretmeyi ekleyebilirsiniz. Örnekler KK.G.64 (ss. 99) KK.G.98 (ss. 100) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

8. Bölüm: KK.H: Problem çözme, yap-boz becerileri (ss: 79-93) Devam… 8. Bölüm: KK.H: Problem çözme, yap-boz becerileri (ss: 79-93) Bu beceri dizisinde Çocuğun problem çözmek için kullanacağı el-göz koordinasyon becerilerini öğretmek için etkinlikler yer almaktadır. Bu beceri dizisinde çeşitli problemler yer almaktadır: Bunu oraya nasıl koyarım?, Bunu oradan nasıl alırım?, Bunları bir araya nasıl koyarım?, Benimkini nasıl onunki gibi yaparım? gibi. Bu beceri dizisinde öğretilmek istenen en önemli strateji ilk denemede çözümlenemeyen bir sorun için tekrar tekrar deneme yapma stratejisidir. Nereden nereye Birbirinin içine geçen farklı büyüklükteki kapları iç içe koyma Kurmalı bir oyuncağı çalıştırma Neden önemli? İleride karşılaşılan sorunlara çözüm bulmaya hazırlık yaptırma ve bu sayede bağımsızlığı destekleme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Beceri gruplaması Bu dizideki becerilerin öğretiminde Problem çözme becerileri Yap-boz yapma becerileri Bu dizideki becerilerin öğretiminde Bu beceri dizisiyle diğerleri özellikle de el becerileri (KK.E) arasında pek çok çakışma vardır. Birbiriyle çakışan beceriler üzerinde aynı anda çalışmanız önerilmektedir. Yap-boz becerileri genel olarak ilk denemede başarısızlıkla sonuçlandığında tekrar deneme becerileridir. Burada yer alan etkinlikler, çocuğu çözüm buluncaya kadar tekrarlaması için cesaretlendirmek üzere planlanmıştır. Buradaki becerilerin pek çoğu, şekil tahtalarını ve çeşitli yap-bozları içermektedir. Özellikle kırsal kesimlerde bunları bulmak zordur, ama işin sevindirici yanı bunların bir kısmının evde yapılabilecek olmasıdır. Bu beceri dizisindeki maddelerde kullanılacak araç-gereçler ayrıntılı olarak tanımlanmıştır, bu işinizi kolaylaştıracaktır. Özellikle sapları olan yap-bozları kullanmada çocuklar sorun yaşamaktadır. Bu nedenle bu tür materyalleri tercih etmeyiniz. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Örnekler 4-5 yaş gelişim düzeyindeki çocukların kazanabileceği bazı problem çözme becerileri şunlardır: resimde eksik olan bir parçayı gösterir ya da söyler, 5 resimden biri çıkartıldığında hangisi olduğunu söyler, 10 parçalı bir yap-bozu 3 dakikada tamamlar, bir öyküyü tamamlamak için resimleri sıraya koyar, vb. Örnekler KK.H.65 (ss. 110) KK.H.75 (ss. 116) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

9. Bölüm: KK.I: Eşleme ve sınıflama (ss: 95-101) Devam… 9. Bölüm: KK.I: Eşleme ve sınıflama (ss: 95-101) Bu beceri dizisinde Eşleme, aynı (eş) nesneleri bir araya getirmek demektir ve çocukların dünyayı keşfetme yolları arasında en önemlilerinden biridir. Eşleme sayesinde çocuklar aynı nesnelere aynı ismin verildiğini, nesnelerin bazı açılardan benzer, bazı açılardan da farklı olduğunu öğrenirler; böylece renk, şekil, büyüklük gibi önemli özellikleri kavrarlar. Çocuklar aynı nesne ve resimler arasındaki küçük farklılıkları gözlemeyi de eşleme sayesinde öğrenirler. Bu beceri okuma etkinliği için gerekli olan en önemli beceridir. Çocuklar, aynı nesneleri ve resimleri eşleyerek, nesneleri ve resimleri sınıflamayı öğrenecektir. Eşlemede çocuktan eline tek tek verilen nesnelerin eş olanlarını bir araya koyması istenir, sınıflamada ise çocuğa bir nesne / resim kümesi verilir ve bunu sınıflaması istenir. Sınıflama etkinliğini çocuk kendi başına yapar. Bu beceri dizisinde bir tane sınıflama becerisi yer almaktadır. Ancak ilk aşmalarda yer alan eşleme becerilerinin tümü sınıflama etkinliği olarak yaptırılabilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Nereden nereye Neden önemli? Beceri gruplaması Eş nesneleri eşleme Dokuz seçenek içinden resim kartlarını sınıflandırma Neden önemli? Dünyayı keşfetmede ve anlamlandırmada kullanılacak en önemli beceriler olması Okumaya hazırlık aşamasındaki en önemli beceri olması Beceri gruplaması Nesneleri eşleme Resimleri eşleme Resimleri sınıflandırma Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu dizideki becerilerin öğretiminde Örnekler Bir sonraki beceri dizisi (KK.J) çocuk nesneleri renk, şekil, büyüklük, sayı gibi bazı okula hazırlık kavramlarına göre sınıflamayı öğrenecek ve bazı okul öncesi etkinliklere başlayacaktır. Bu beceri dizisinde yer alan ilk 3 beceri öncelikle öğretilmelidir ve ardından iki beceri dizisi (KK.I ve KK.J) üzerinde birlikte çalışılmalıdır. Bu beceri dizisindeki tüm beceriler ve KK.J de yer alan becerilerin çoğu temelde görsel ayırt etmeyle ilişkili olsa da, daima çocuğun eşleme yaptığı resim ve nesneler hakkında onunla konuşun. Böylece çocuğun dil becerilerinin de gelişimine katkıda bulunmuş olunur. Eşleme çalışmalarında kullanmak için resim bulmakta zorlanabilirsiniz, bu durumda materyalleri kendiniz hazırlayabilirsiniz. Başlangıçta çocuklar nesneleri/resimleri bir kaba/kutuya koyarak eşlemekten hoşlanabilirler, bunun ağzının geniş ve alçak olmasına dikkat ediniz! Örnekler KK.I.60 (ss. 127) KK.I.79 (ss. 130) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… 10. Bölüm: KK.J: Eşleme, sınıflama ve seçme: okula hazırlık becerileri (ss: 103-116) Bu beceri dizisinde Çocuk nesne ve resimleri renk, şekil ve büyüklük kavramlarına göre eşlemeyi öğrenir. Bu dizide bir tanede sayı etkinliği bulunmakta ve dizinin sonunda harflerin ve sözcüklerin eşlendiği bir okuma öncesi etkinlikte yer almaktadır. Bu kavramlar okula hazırlık kavramları olup, okulun ilk yıllarında yapılan çalışmalarla yakından ilişkilidir. Bu beceriler, boş zaman etkinlikleri ve çocuğun çevresindekilerle paylaştığı yaşantılarla ilgili iletişim becerileri kadar önemlidir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Nereden nereye Neden önemli? Beceri gruplaması Bir nesne istediğinde tek bir nesne verme 4 sözcük kartını sözcükleri gösteren panonun üzerine eşleyerek yerleştirme Neden önemli? Kavram gelişimi ve okula hazırlık becerilerinin desteklenmesi Beceri gruplaması Renklere göre eşleme Şekillere göre eşleme Boyuta göre eşleme Sayı, harf ve sözcükleri eşleme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu dizideki becerilerin öğretiminde Bu beceri dizisi genellikle çocuk KK.I beceri dizisindeki ilk 3 beceriyi kazandıktan sonra öğretilmeye başlanır. Bu düzeye ulaştıktan sonra KK.I ve KK.J beceri dizileri birlikte öğretilebilir. Bu beceri dizisindeki becerilerin büyük bir kısmı eşleme-seçme oyunu ile öğretilir (2. Kitap, Bölüm 3’e bakınız!). Bu beceri dizisinin iki genel özellik vardır: 1) Çocuklar eşleme becerisini seçme becerisinden önce öğrenirler, ama sınıflama becerisinin yeri gelişimde tam olarak belli değildir. Sınıflama farklı beceriler gerektirir. Renk, büyüklük gibi kavramlara sahip olmanın yanı sıra çocuğun bağımsız olarak çalışabilmesini de gerektirir. Bazı çocuklar seçmeyi öğrenmeden önce sınıflamayı öğrenirken, bazıları sınıflamayı öğrenmeden önce seçmeyi öğrenirler. Bu nedenle çocuğunuzu sınıflama ve seçme becerileri açısından aynı zamanda değerlendirin çocuktaki gelişmeye göre bu dizideki sınıflama ve seçme maddeleri arasında değişiklik yapın. 2) Çocukların çoğunluğu şekilleri eşleme ve seçmeyi, renkleri eşeleme ve seçmeden daha kolay bulur. Ancak bu her çocuk için geçerli olmayabilir. Yine bazı çocuklar kategorilere ve işlevlerine göre nesneleri sınıflamayı, yukarıda açıklananlardan daha önce öğrenirler. Öğretime başlamadan önce çocuğu dikkatle değerlendirin ve çocuğun gösterdiği gelişmeye göre size uygun olan maddeden öğretime başlayın. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Devam… Bu diziyi hatırlatma ve genişletme Örnekler Çocuk sözcük eşlemeyi öğrenirse ve bundan hoşlanırsa “gerçek” okuma çalışmalarına başlayabilirsiniz.. Bu programda KK.J.118 maddesinden + almak, okuma çalışmalarına başlamak için en önemli önkoşul olarak görülmektedir. Örnekler KK.J.108 (ss. 141) KK.J.112 (ss. 145) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Önemli ipuçları Bakma ve tutma becerilerini eşzamanlı kazandırmak esastır. Nesne sürekliliğini geliştirmek için Kişisel ve Toplumsal Beceriler kitabından yararlanılabilir (Ör: ce-e oyunu) El becerilerini diğer beceri dizileriyle bir arada öğretmek, çocuğun nesneler üzerinde daha fazla kontrol sağlamasına yardımcı olur. Çocuk daha üst düzey çizimler yapmaya başlasa da, ona gelişigüzel karalama olanakları sağlamak gerekir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Önemli ipuçları (devam) Çocuğun çizimde hangi eli tercih edeceği zaman alabilir. Çocuğun çizim yapacağı el konusunda kendisini zorlamamak gerekir. Bu nedenle ilk başlarda kalemi iki elinin tam ortasına doğru tutarak sunmak doğrudur. Eşleme çalışmalarının ilk aşamasında çocuktan yayvan kaplar kullanarak eşleme yapmasını istemek öğretimi kolaylaştırır. Çocuk okula hazırlık becerilerini kazandığında okuma etkinliklerine başlangıç yapılabilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU