Mikrobiyoloji Laboratuvarı Ders 4 Arş. Gör. Ayşenur YAZICI Erzurum Teknik Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü 2017

Mikrobiyolojide Boyalar (Föyünüzdeki Konu ile birlikte okuyarak bilgilerinizi tamamlayınız…) Mikrobiyolojide Boyalar Mikroorganizmalar renksiz ve şeffaf oldukları için mikroskopla yapılan gözlemde morfolojileri tam olarak belirlenemez. Bunun için mikroorganizmanın çeşitli boyalardan biri ile boyanması gerekir.

Boyalar Boyama mikroorganizma ve boya arasında kimyasal bir reaksiyon sonucu meydana gelir. Boyalar genellikle iyonlardan bir tanesinin renkli olduğu tuzlardır. Tuz negatif ve pozitif yüklü iyonlardan oluşur. Renk pozitif iyon üzerinde ise bazik; negatif iyon üzerinde ise asidik olarak adlandırılır.

Ayrıntılı Olarak; Boyama, mikrobiyolojik tanıda yardımcı bir yöntemdir. Boyanma, kimyasal bir olaydır. Boyalar genellikle tuz yapısındadırlar ve pH'larına göre asidik, bazik, nötral olabilirler. Mikrobiyolojide, daha çok bazik ve nötral boyalar kullanılır. Bazik boyalar, renkli katyon ve renksiz anyon içerirler. Bazik boyalara, metilen blue+ chloride– ve kristal viyole (Hexamethyl-prosanaline+ chloride–) örnek olarak verilebilir. Bu iki örnek boyanın renkli katyon kısımları, pozitif yüklü metilen mavisi ve rosanaline'dir. Bakteri hücresi, nükleik asitten zengin fosfat grupları nedeniyle negatif yüklüdür. Bu nedenle bakteri hücreleri bazik boyalar ile iyi boyanırlar. Asidik boyalar renksiz katyon içerirler ve bakterileri boyamazlar. Zemin boyamada ya da asit pH'lı ortamlarda kullanılırlar. Nötral boyalara örnek, Giemsa ve Wright verilebilir. Bu boyalar, özellikle kan ve doku preparatlarının boyanmasında, kanın şekilli elemanları, hücreler ve bazı parazitlerin daha etraflıca gözlenmelerinde üstündür.

Boyamaya Başlama, Örnek Hazırlama Boyama işlemleri genellikle bir lam üzerinde yapılır. Kullanılacak lam, daha önceden eteralkol karışımı ile iyice temizlenmelidir. Boyama yapılacak örnek, bir lam üzerine ince tabaka halinde yayılır. Boyama yöntemine başlamadan önce, lam üzerinde hazırlanan preparatın fikse edilmesi gerekir. Fiksasyon işleminin amacı, lam üzerindeki materyalin lama yapıştırılmasını ve bulaşıcı olan mikroorganizmaların ölmesini sağlamaktır. Föyünüzdeki notlar ile birleştiriniz…

Basit ve Kompleks Boyama Boyama işlemlerinde tek bir bazik boya kullanılmışsa, basit boyamadan söz edilir. Metilen mavisi, en çok kullanılan basit boyama yöntemidir. Birden fazla bazik boya kullanılarak, çeşitli mikroorganizmalar, farklı renkte boyanırlar. Birleşik boyama yöntemlerine örnek olarak Gram ve Aside-Alkole Rezistan Boyama (ARB veya AARB) verilebilir.

Basit Boyama İlk olarak fiksasyon işlemi yapılır. Sonra bir çeşit boya eklenir. İnkübasyon süresinin ardından boyanın fazlası yıkanır. İnceleme yapılır.

Fungusların Basit Boyanması Fungus boyaması yapılırken, Laktofenol pamuk mavisi boyası kullanılır. Bu boyada bulunan fenol: mikroorganizmanın öldürülmesini, laktik asit: fungus yapısının korunmasını, cotton blue: fungusların hücre duvarıda bulunan kitin moleküllerinin boyanmasını sağlar.

Fungus Boyama Örnekleri