Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 29.09.2016 OKUL ÖNCESİNDE SINIF İÇİ GEÇİŞLER: ANKARA İLİ ÖRNEĞİ Emel ERGİN Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

SINIF İÇİ GEÇİŞ Sınıf içi geçiş, öğretmenin yönlendirmesi ile çocukların bir görevi/etkinliği tamamlayıp diğer bir göreve/etkinliğe başlaması için yapılan değişikliktir. (Connell, Carta ve Baer, 1993) 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

SINIF İÇİ GEÇİŞ TÜRLERİ Öğretmenler Arası Etkinlikler, Konular, Yöntemler Arası Ortamlar Arası (Hume, Sreckovic, Synder ve Carnahan, 2014) 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

SINIF İÇİ GEÇİŞLERİN ÖNEMİ Zaman Yönetimi Sınıf içi geçişler, okul zamanının %20’si ile %35’i kadar süresini kapsamaktadır. Kolay ve hızlı şekilde yapılan sınıf içi geçişler, geçişler için harcanan zamanı azaltmakta, bu nedenle öğretim etkinlikleri için daha fazla zaman ayrılabilmektedir. (Ferguson, Ashbaugh, O'Reilly ve McLaughlin, 2004; Ostrosky, Jung ve Hemmeter, 1992) Problem Davranışlar Sınıf içi geçiş süreçleri etkili yönetilmediğinde problem davranış oluşumuna zemin hazırlayabilmektedir. (Coleman ve diğ., 2013; Hemmeter, Ostrosky, Artman ve Kinder, 2008; McIntosh , Herman, Sanford, Mcgraw ve Florence, 2004) 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

NE YAPILMALI? Sınıf İçi Geçişlerin Planlanması Geçiş planları Sınıf İçi Geçişlerin Kolaylaştırılması Geçiş stratejileri 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla PROBLEM Türkiye’de, kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda sınıf içi geçişlere ilişkin kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. -mevcut 2 araştırma (süre) Alanyazında, sınıf içi geçişlerde -çocukların geçişte harcadıkları süreye -ipuçlarına (sıklık/tür) -problem davranışlara (sıklık/tür) yönelik çalışma bulunmamaktadır. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla ARAŞTIRMANIN AMACI Bu çalışmanın amacı kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda; öğretmenlerin sınıf içi geçişler için okul gününün iki saatinde toplam ne kadar süre harcadığını belirlemek, sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli ve ortalama çocuklara öğretmen tarafından sağlanan ipuçlarının sıklığını karşılaştırmak, özel gereksinimli ve ortalama çocukların sınıf içi geçişleri tamamlama sürelerini karşılaştırmak, özel gereksinimli ve ortalama çocukların sınıf içi geçişlerde sergiledikleri problem davranışların sıklığını karşılaştırmaktır. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla ARAŞTIRMA MODELİ Bu araştırma bir durum çalışmasıdır ve var olan durumun belirlenmesi için genel tarama modelinden yararlanılmıştır. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla 29.09.2016 ÇALIŞMA GRUBU 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla 29.09.2016 Özel Gereksinimli Çocuk (ÖGÇ) RAM tarafından resmi olarak tanılanmış ve kaynaştırma uygulamalarından yararlanabilmeleri için okul öncesi sınıflara yönlendirilmiş çocuktur. Ortalama Çocuk (OÇ) Özel gereksinimli olmayan, beş gelişim alanında sınıf ortalamasını temsil eden, normal gelişim gösteren çocuklar arasından sınıf öğretmeni tarafından belirlenen çocuktur. OÇ’ler ÖGÇ’lerle aynı cinsiyet ve yaşa sahiptir ve sosyo-ekonomik düzey özellikleri açısından benzer çocuklardır. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla VERİ TOPLAMA ARAÇLARI Bilgi Formu - demografik bilgilerin toplanması Okul Öncesinde Sınıf İçi Geçiş Gözlem Formu (OSİF) -OSİF’in geliştirilmesi -geçerlik çalışması (uzman değerlendirmesi) 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla VERİLERİN TOPLANMASI Demografik verilerin toplanması Video kayıtlarının yapılması Video kayıtlarının çözümlenmesi Güvenirlik çalışmalarının yapılması -gözlemciler arası güvenirlik: ölçülen her bir madde için güvenirlik yüzdesi %94.61 ve üzeri 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla BULGULAR 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla 1. Kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda öğretmenler sınıf içi geçişler için bir okul gününün iki saatinde ne kadar süre harcamaktadırlar? 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla Araştırmanın süre kaydı ile belirlenen bulgusuna göre, okul öncesi öğretmenleri sınıf içi geçişler için bir okul gününün iki saatinde ortalama 42 dk 30 sn süre harcamaktadırlar. Bu bulgu okul öncesi sınıflarda iki saatlik zamanın %35.09’unun sınıf içi geçişler için harcandığını göstermektedir. Alanyazında, bir okul gününün %20’si ile %35’i kadar süresinin sınıf içi geçişlerle harcandığı belirtilmektedir. Bu çalışma sonunda belirlenen bulgu alanyazınla tutarlıdır. (Banerjee ve Horn, 2013; Ferguson ve diğ., 2004; Olive, 2004) 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla 2. Kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli çocuklara ve ortalama çocuklara öğretmen tarafından sağlanan ipucu sıklığı farklılaşmakta mıdır? 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla Sağlanan İpuçlarının Sıklığının Karşılaştırılmasına İlişkin Mann-Whitney U Testi Sonuçları… 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla Araştırmanın bu bulgusunda, sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli ve ortalama çocuklara sağlanan ipucu sıklığının farklılaştığı belirlenmiştir. Buna göre, öğretmenler sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli çocuklara daha fazla ipucu sağlamaktadırlar. Alanyazında, özel gereksinimli ve ortalama çocuklara sınıf içi geçişlerde sınıf işleyişinde her zamanki uygulamalarda sağlanan ipuçları hakkında araştırma bulunmamaktadır. Sınıf içi geçişlerdeki ipucu kullanımı ile ilgili araştırmalarda, ipuçlarının problem davranış sergileyen veya sınıf içi geçişlerinde zorlanan çocukların geçişlerini kolaylaştırmak amacıyla verildiği belirtilmektedir. Bu nedenle, öğretmenlerin zamanı iyi yönetmek ve problem davranışlarla karşılaşmamak amacıyla, gereksinimlerinden dolayı özel gereksinimli çocuklara daha fazla ipucu sağladıkları düşünülmektedir. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla 3. Kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda özel gereksinimli çocuklar ile ortalama çocukların sınıf içi geçişlerde harcadıkları toplam süre farklılaşmakta mıdır? 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Sürelerin Karşılaştırılmasına İlişkin Mann-Whitney U Testi Sonuçları… 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla Araştırmanın bu bulgusuna göre, özel gereksinimli çocukların sınıf içi geçişlerde daha uzun süre harcamalarına rağmen iki grubun sınıf içi geçişler için harcadıkları sürenin istatistiksel olarak farklılaşmadığı belirlenmiştir. Alanyazında sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli ve ortalama çocukların geçişleri tamamlama sürelerini karşılaştırmaya yönelik bir araştırma bulunmamaktadır. Analiz öncesinde, iki grubun geçişleri tamamlama sürelerinin anlamlı şekilde farklı olacağı öngörülmüştür. Geçişler için harcanan sürenin istatistiksel olarak anlamlı olmaması nedeniyle öğretmenlerin belirli sınıf yönetimi uygulamalarının ve özel gereksinimli çocuklara yetersizliklerinden kaynaklanan nedenlerle geçişlerde daha fazla ipucu vermelerinin geçiş sürelerini etkilemiş olabileceği düşünülmektedir. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla 4. Kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda özel gereksinimli çocuklar ile ortalama çocukların sınıf içi geçişlerde sergiledikleri problem davranışların sıklığı farklılaşmakta mıdır? 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Olay Kaydı İle Belirlenen Sonuçlar… 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla Problem Davranışların Sıklığının Karşılaştırılmasına İlişkin Mann-Whitney U Testi Sonuçları… 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla Araştırmanın bu bulgusunda okul öncesi sınıflarda sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli ve ortalama çocukların sergiledikleri problem davranışların sıklığının farklılaştığı belirlenmiştir. Buna göre, sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli çocuklar daha sık problem davranış sergilemektedirler. Alanyazında sınıf içi geçişlerde özel gereksinimli ve ortalama çocukların sınıf içi geçişlerde sergiledikleri problem davranışların sıklığını karşılaştırmaya yönelik araştırma bulunmamaktadır. Fakat özel gereksinimli çocukların sınıf ortamında normal gelişim gösteren akranlarından daha sık problem davranış sergiledikleri belirtildiği için, özel gereksinimli çocukların sınıf içi geçişlerde de daha sık problem davranış sergiledikleri söylenebilmektedir. (Baker, Bracher, Crnic ve Edelbrock, 2002; Coleman ve diğ., 2013; Dooley, Wilczenski ve Torem, 2001; Hemmeter ve diğ., 2008; Waters, Lerman ve Hovanetz , 2009) 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

ÖNERİLER Araştırmalara Yönelik Uygulamalara Yönelik Daha fazla örneklem grubu Bir okul günü boyunca yapılacak çalışmalar Bu araştırmada yer alan tanı grupları dışındaki çocuklarla yürütülecek çalışmalar Tek bir tanı grubuna yönelik çalışmalar Etki edebilecek faktörler (cinsiyet, tanı, deneyim) Deneysel çalışmalar OSİF’in geçerlik-güvenirlik çalışmaları Uygulamalara Yönelik Özel gereksinimli çocuklar için müdahale programları hazırlanmasında Normal gelişim gösteren çocuklar için hazırlanacak programlarda Hizmet içi eğitimler (geçişlerin sınıf yönetimine etkileri-planlama) Üniversitelerde ders, seminer Geçiş stratejileri hakkında bilgi düzeyi belirleme 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla KAYNAKLAR Baker, B.L., Bracher, J., Crnic, K.A., & Edelbrock, C. (2002). Behavior problems and parenting stress in families of three-year-old children with and without developmental delays. American Journal on Mental Retardation, 107(6), 433-444. Banerjee, R., & Horn, E. (2013). Supporting classroom transitions between daily routines: Strategies and tips. Young Exceptional Children, 16(2), 3-14. Coleman, J.C., Crosby, M.G., Irwin, H.K., Dennis, L.R., Simpson, C.G., & Rose, C.A. (2013). Preventing challenging behaviors in preschool: Effective strategies for classroom teachers. Young Exceptional Children 16(3), 3-10. Connell, M.C., Carta, J.J., & Baer, D.M. (1993). Programming generalization of in-class transition skills: Teaching preschoolers with developmental delays to self-assess and recruit contingent teacher praise. Journal of Applied Behavior Analysis, 26(3), 345-352. Dooley, P., Wilczenski, F.L., & Torem, C. (2001). Using an activity schedule to smooth school transitions. Journal of Positive Behavior Interventions, 3, 57-61. Ferguson, A., Ashbaugh, R., O'Reilly, S., & McLaughlin, T.F. (2004) Using prompt training and reinforcement to reduce transition times in a transitional kindergarten program for students with severe behavior disorders. Child and Family Behavior Therapy, 26(1), 17-24. Hemmeter, M.L., Ostrosky, M.M., Artman, K.M., & Kinder, K.A. (2008). Moving right along: Planning transitions to prevent challenging behavior. Young Children, 63(3), 18-22. Hume, K., Sreckovic, M., Synder, K., & Carnahan, C.R. (2014). Smooth transitions: Helping students with autism spectrum disorder navigate the school day. Teaching Exceptional Children, 47(1), 35-45. McIntosh, K., Herman, K., Sanford,A., Mcgraw, K., & Florence, K. (2004). Teaching transitions: Techniques for promoting success between lessons. Teaching Exceptional Children, 37(1), 32-38. Olive, M.L. (2004). Transitioning children between activities: Effective strategies for decreasing challenging behavior. Beyond Behavior, Fall, 11-16. Ostrosky, M.M., Jung, E.Y., & Hemmeter, M.L. (1992). Helping children make transitions between activities. http://csfel.vanderbilt.edu/briefs/wwwb4.pdf adresinden 11.05.2014 tarihinde alınmıştır. Waters, M.B., Lerman, D.C., & Hovanetz, A.N. (2009). Separate and combined effects of visual schedules and extinction plus differential reinforcement on problem behavior occasioned by transitions. Journal Of Applied Behavior Analysis, 42, 309-313. 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla

Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla TEŞEKKÜRLER… 29.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi-Muğla