RAHİM İÇİ ARAÇLAR (RİA,ALET,SPİRAL)

ETKİ MEKANİZMASI Fallop tüplerine ulaşan sperm sayısını azaltarak fertilizasyonu, Endometriumda biyokimyasal ve histolojik değişikliklerle implantasyonu engellerler. Progestin içeren RİA’lar ise spermlerin servikal mukustan geçişini bloke ederler ve geçebilen spermleri de değişimine neden oldukları uterus sıvısında parçalarlar.

OLUMLU YÖNLERİ Güvenli ve çok etkilidir, Cinsel ilişkiden bağımsızdır, Emziren kadınlar için uygundur, Sorun olmadığı sürece yılda bir kez kontrol yeterlidir, Çıkarıldığında doğurganlık hemen geri döner.

OLUMSUZ YÖNLERİ Uygulama, çıkarma ve izlem hizmetleri eğitilmiş personel ve uygun malzeme gerektirir, Uygulama sonrası ilk üç ayda adetlerde düzensizlik, kanama miktarı ve süresinde artma, İlk birkaç adet döneminde ağrı, Uygulama sırasında az da olsa perforasyon riski, Uterustan kendiliğinden atılma riski ya da servikse kaydığında şiddetli kasık ağrılarına neden olabilir, CYB hastalıklara karşı korumaz.

KULLANILMAMASI GEREKEN DURUMLAR Gebelik, Tanı konmamış şiddetli vajinal kanama, Mevcut ya da son 3 ay içinde aktif GYE veya pelvik inflamatuar hastalık öyküsü, Düşük ya da doğumu izleyen sepsis, Genital Ca, Kötü huylu trofoblastik hastalık, Pelvik tüberküloz,

İLK SEÇENEK OLMAMASI GEREKEN DURUMLAR Şiddetli dismenore, Düzensiz aşırı veya uzun süren adet kanaması, Tekrarlayan GYE veya yüksek riski, Klinik anemi belirtileri, Myom, servikal darlığı veya endometriozis, İyi huylu trofoblastik hastalık, Komplikasyonlu kalp kapağı hastalığı,

UYGULAMA ZAMANI Doğumdan sonra postplasental 10 dakika-48 saat içinde, Doğumdan sonra 4.haftadan itibaren, Sezaryenden sonra 8.haftadan itibaren, Düşük sonrası hemen, Adetin ilk 7 günü, Gebelik olmadığı kesin ise her zaman RİA uygulanabilir.

RİA UYGULANMASINDAN SONRA KARŞILAŞILABİLECEK SORUNLAR RİA+gebelik, Kramp tarzı şiddetli ağrı, Düzensiz ve aşırı kanama, Pelvik enfeksiyon (ilk 28 gün), İplerin kaybolması, Uterus perforasyonu, Senkop, bradikardi, vazovagal reaksiyon,

RİA NE ZAMAN ÇIKARILIR? Kullanıcı gebe kalmak istiyorsa, Şikayetleri sürüyorsa, RİA’nın etkililik süresi bittiğinde, Kullanıcı yöntem değiştirmek istiyorsa,

DİKKAT ! RİA ile korunurken Adet gecikmesi, gebelik kuşkusu, anormal lekelenme ya da kanama, Karın ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı, Aşırı kanama, Anormal akıntı, Halsizlik, ateş, titreme, İplerin kaybolması, ele kısa ya da uzun gelmesi, Durumunda mutlaka Sağlık Kuruluşuna başvurunuz.

YALNIZ PROGESTİN İÇEREN ENJEKTE EDİLEN KONTRASEPTİFLER

PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL ETKİ MEKANİZMASI Ovülasyonu baskılar. Servikal mukusu kalınlaştırarak sperm geçişini engeller. Endometriyum inaktif hale gelir Etkinliği % 99.9 dur.

PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL OLUMLU YÖNLERİ Son derece etkilidir. Uygulanması kolaydır. İleri yaştaki kadınlar tarafından da kullanılır. Cinsel ilişkiyi etkilemez. Emzirmeyi etkilemez. PİH ve over kanserine karşı koruyucudur. Ektobik gebeliği önler.

PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL OLUMSUZ YÖNLERİ Adet düzensizliğine neden olabilir. Kullanım bırakıldığında bazen adet gecikmesi olabilir. Kilo artışına neden olabilir. CYBH lara karşı koruyucu değildir. Uygulama için kliniğe gelmesi gerekir.

PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL YAN ETKİLERİ Adet düzeninde aksama (adet düzensizliği, lekelenme,amenore) Baş ağrısı Kilo alma (1-2 kilodan fazla olmaz.) Memelerde gerginlik ve hassasiyet Mizaç değişikliği

PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL KİMLER İÇİN UYGUNDUR Uzun süre korunmak isteyenler Kolay kullanım arzulayanlar Östrojen içeren preparatları kullanamayanlar Emziren anneler Menopoza yakın yaşta olan kadınlar

PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR Gebelik veya gebelik kuşkusu Aktif karaciğer hastalığı Aktif trombo embolik hastalığı olanlar Nedeni bilinmeyen vajinal kanamalar Mevcut meme kanseri

BARİYER YÖNTEMLER

Kondom- Kadın kondomu (femidom) Diyafram ,Servikal başlık Sperm öldürücüler,fitil,köpük, tablet

Bariyer Yöntemler Kimler İçin Uygundur ? Cinsel ilişkisi sık olmayan çiftler, Doğumlar arasında sadece belli bir süre ara vermek isteyenler, Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak isteyenler, Daha etkili yöntemleri tıbbi veya kültürel nedenlerle kullanamayan çiftler, Her iki eşinde bu yöntemleri istediği durumlar, Birden fazla cinsel eşi olanlar.

DİYAFRAM

OLUMLU YÖNLERİ Serviks kanserini önleyebilir. Sistemik bir etkisi yoktur. Kadınların genital organlarını tanımalarına yardımcı olur. Gebelikten korunma konusunda kontrolü kadına verdiği için özgüveni artırır. CYBH’ lere karşı azda olsa koruyuculuğu vardır.

OLUMSUZ YÖNLERİ Uygun boy diyaframın belirlenmesi için pelvik muayene gerekir Yerleştirmesini öğrenmek zaman alabilir Cinsel ilişkiden sonra en az 6 saat yerinde bırakılması gerekir Vulva ve vajinanın ellenmesi itici olabilir. Yeni başlayan kullanıcılar için çıkarması zor olabilir Her cinsel ilişkiden önce kullanılması gereken spermisit krem yada jel maliyeti artırır. Uterus prolapsusu, vajinal septumda kullanılmamalı

DİYAFRAM KULLANIMI İLE İLGİLİ UYARILAR ! * Her cinsel ilişkide kullanılmalıdır. * Uygulamadan önce mesane boşaltılmalı ve eller yıkanmalıdır. * Vajende 24 saatten fazla bırakılmamalıdır. * Aşağıdaki durumlarda kullanılmamalıdır. * lateks kauçuk veya spermisit allerjisi olanlar, * uterus prolapsusu , ileri derecede sistoseli, aşırı retrovert uterusu, vajinal septum ve vajinal girişi dar olanlar, * doğru yerleştirmeyi öğrenemiyenler, * tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olanlar, * toksik şok sendromu geçirenler.

SPERMİSİT

ETKİ MEKANİZMASI NEDİR ETKİNLİĞİ NE KADARDIR ? Spermisitler içerdikleri nonoksinal 9’la spermleri etkisiz hale getirerek serviks den geçmelerini engellerler. Doğru kullanımda etkilidir.Beraberinde kondom veya diyafram kullanılırsa etkinliği artar.

OLUMLU YÖNLERİ Hiçbir sistemik etkisi yoktur. Reçete yada tıbbi muayene gerekli değildir. Hemen etkilidir (krem, köpük ve jel formları için) Genellikle yan etkisi yoktur. Cinsel hastalıkla bulaşan bazı hastalıklardan korunma sağlar. Kayganlaştırıcı etkisi vardır. Emziren kadınlar kullanabilir Premenopozal kadınlarda kuruluğu giderir.

OLUMSUZ YÖNLERİ Genital organlarda yanma yada iritasyon yapabilir. Bazı kadınlar vajinalarına, parmaklarıyla tablet / ovül yerleştirmekten hoşlanmayabilirler. Islaklık hissi hoşa gitmeyebilir. Bazı tiplerinde (köpüren tablet, ovül ve film) uygulamadan sonra cinsel ilişki için 5 – 10 dakika beklenmesi gerekir. Bu ürünleri elde etmek ucuz ve kolay olmayabilir. Vajinal spermisitlerin gebeliği önlemedeki etkililiği, her ilişkide ve doğru biçimde uygulanmasına bağlıdır. Enjekte edilen kontraseptif, hap ve RİA’lara oranla daha az etkilidir.

TÜPLERİN BAĞLANMASI (TÜP LİGASYONU) GÖNÜLLÜ CERRAHİ STERİLİZASYON

Gönüllü Cerrahi sterilizasyon; *Başka çocuk istemeyen ve doğurganlıklarını sona erdirmek isteyen çiftler için uygulanan en güvenli yöntemlerden birisidir.

Cerrahi sterilizasyonun her iki türü ne kadında ne de erkekte cinsel işlev ve tatminde bir değişiklik yapmaz.(Adet görme, boşalma gibi) Vücudun diğer işlevlerini etkilemez.

TÜP LİGASYONU * Fallop tüplerinin mekanik yolla kapatılmasıdır. * Başka çocuk istemeyen ve doğurganlığını sona erdirmek isteyen çiftler için en güvenli yoldur. * ETKİ MEKANİZMASI: Her iki tüp mekanik şekilde kapatılarak ovumun spermle karşılaşması engellenir ve döllenme olmaz. *Başarısızlık oranı binde bir.

OLUMLU YÖNLERİ * Gebeliği önleme etkisi hemen başlar. * Başarısızlık oranı düşüktür. * Cinsel ilişkiyi etkilemez. * İleri dönemlerde ortaya çıkan yan etkisi yoktur.

OLUMSUZ YÖNLERİ *Kanama, enfeksiyon *Kesi yerinde ve alt karında ağrı *Az oranda dış gebelik riski *CYBH’ lara karşı koruyuculuğu yoktur. *Geri dönüşü zordur, pahalıdır.

Uygun Olanlar Uygun Olmayanlar * Kendisinin ve eşinin başka çocuk istemediğinden emin olanlar, * Gebe kalması yaşamını tehlikeye sokan durumlarda, * Kalıcı bir yöntem isteyen kişiler için uygundur. * Bekar, hiç çocuğu olmayan kişiler, * Evlilik sorunları olan * Kendisinin/eşinin başka çocuk isteyip istemediğinden emin olmayan kişiler, * Psikolojik sorunları olanlar için uygun değildir.

BARİYER YÖNTEM KONDOM (Kılıf,prezervatif)

ETKİ MEKANİZMASI Kondom, cinsel ilişki sırasında penis üzerine geçirilen kauçuk bir kılıftır. Erkeğin spermlerinin vajinaya girmesini engeller. ETKİLİLİĞİ Kondom, her cinsel ilişkide ve doğru olarak kullanılırsa çok etkilidir. Başarı oranı sürekli kullanımla artar. Başarısızlık oranı 2-5/100 kadın yılıdır.

OLUMLU YÖNLERİ AİDS ve diğer CYBH’ lere karşı koruma sağlar. Erken boşalmanın önlenmesine yardımcı olabilir. Aile planlamasına erkeklerin katılımını sağlar. Reçete ve tıbbi izlem gerektirmez. Güvenlidir ve hormonal yan etkisi yoktur. Ucuzdur ve kolay bulunur.

OLUMSUZ YÖNLERİ Bazı çiftlerde (özellikle erkeklerde)duyarlılığı azaltabilir. Cinsel ilişki kesintiye uğrayabilir. Bazı erkeklerde ereksiyonu güçleştirir. Yeterli miktarda kondom bulundurulması önceden planlanmalıdır. Kullanımdan sonra yok edilmesi sorun olabilir.

KONDOM KULLANIMI İLE İLGİLİ UYARILAR * Üretim tarihi üzerinden 5 yıl geçmiş, güneşte kalmış veya pudralanmış olan kondomlar kullanılmamalıdır. * Kondom bir kez kullanılmalıdır. * Çiftlerin lateks kauçuğa karşı allerjisi varsa kullanılmamalıdır. * Kondomu kayganlaştırmak için vazelin, yemek yağları,yumuşatıcı krem gibi maddeler kullanılmamalıdır.

VAZEKTOMİ * Testislerde üretilen spermler vazdeferans adı verilen kanal aracılığı ile penise taşınır. İşlemde bu kanallar skrotumun üst kısmında bulunur kesilir ve bağlanır, spermler daha ileri geçemez. * Başarısızlık oranı binde bir kadardır.

Vazektomi İşlem erkeklik hormonlarını etkilemez. Cinsel işlev ve tatminde bir değişiklik yapmaz. Görünüm duygu ve heyecan bakımından aynı kalırlar.

İşlemin koruyuculuğu bir süre sonra (20 boşalma) başlar. 20 boşalma boyunca ve sperm incelemesinde, sperm görülmeyinceye kadar başka bir yöntemle korunulması gerekir.

Olumlu Yönleri * Çok etkili ve güvenli bir yöntemdir. * Çift, bir daha asla gebelik kaygısı taşımaz. * İleri dönemlerde ortaya çıkan yan etkisi yoktur. * Cinsel ilişkiyi etkilemez. * İşlem hastanede yatmayı gerektirmez.

Olumsuz Yönleri *Geri dönüşü yoktur. *Cerrahi riskleri ve yan etkileri vardır. *CYBH ve AIDS’e karşı koruma sağlamaz. *Hemen etkili olmaz.(20 boşalma yada 2 ay geçmesi gerekir)

Kimler İçin Uygundur: * Kendisinin ve eşinin başka çocuk istemediğinden emin olanlar, * Gebe kaldığı takdirde eşinin yaşamı tehlikeye girecek olanlar, * Özen göstermeyi gerektirmeyecek bir yöntem isteyenler için uygundur.

Kimlere Uygulanmaz: * Bekar olanlara, * Hiç çocuğu olmayanlara, * Evlilik sorunları olanlara, * Bir daha çocuk isteyip istemediğinden emin olmayanlara, * Psikolojik sorunları olanlara uygulanmaz.

KISIRLIK Korunmasız ve düzenli ilişkiye rağmen çiftlerin bir yıl içerisinde gebelik elde edememesidir. Her yedi evli çiftten biri çocuk sahibi olmakta güçlük çekebilir.

Kısırlıkta ne yapmalı Çiftler bu konuda uzmanlaşmış Kadın Doğum uzmanına başvurmalılar. Kısırlık her iki cins ede bağlı olabileceğinden ilk görüşmeye birlikte gitmeliler. Kısırlık %25 birden çok nedene bağlı olabileceği için detaylı araştırılmalıdır. Kısırlığın %5 nedeni bulunamamaktadır. Kısırlığın nedeni tespit edildikten sonra yeni gelişen tedavi yöntemleri ile çiftlerin birçoğu bebek sahibi olabilmektedirler.

KISIRLIKTA NE YAPMALI Çiftler erkekte tohum hücreleriyle ilgili ciddi sorunların bulunduğu durumlarda,eğer kadının yaşı da ileri ise Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezlerine Tüp Bebek ve benzeri uygulamalar için müracaat edebilmelidir.