Türkiye’de Okul Öncesi Kaynaştırma Konusunda Yapılan Araştırmalar Bize Neler Söylüyor? Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Ankara Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü Betül YILMAZ & Nilüfer ALTUN KÖNEZ Gazi Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü Gülistan YALÇIN Aksaray Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü Hasan Ferşat TAŞLIBEYAZ & Ahmet Turan ACUNGİL

Kaynaştırma “Yerleştirme” konusunun ötesinde topluma ait olma ile ilgili bir kavram (Allen & Cowdery, 2015). 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Farklı Ülkeler, Farklı Araştırmalar 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Ülkemizdeki Araştırmalar 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Amaç 1992- 2016 yılları arasında Türkiye’ de okul öncesi kaynaştırma ile ilgili yapılan yayınları yöntemleri ve uygulanan müdahaleler kapsamında gözden geçirmektir. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Yöntem Araştırma temel yorumlayıcı nitel desen ile planlanmıştır. Temel yorumlayıcı nitel desen araştırmacının bir durumu, bakış açısını araştırmaya yönelik ve var olan durumu ortaya koymak üzere ele alınan nitel bir yöntemdir (Merriam, 2002). 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Veri Kaynakları Okul öncesi kaynaştırma ile ilgili ulaşılan ilk yayının 1992 yılına ait olması nedeniyle bu araştırmada 1992- 2016 yılları arasında, 36-78 ay aralığındaki özel gereksinimli öğrencileri konu edinerek yapılan araştırmalar kapsama alınmıştır. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Verilerin Analizi Ölçütler Tarama Analiz Türkiye’de yapılmış ve 1992- 2016 yılları arasında, ulusal ve/ya uluslararası hakemli dergilerde yayımlanmış olma, 36-78 ay aralığındaki özel gereksinimli öğrenciler odağında ebeveynler, öğretmenler ve diğer hizmet sağlayıcıları içerme, Okul öncesi dönemde normal gelişim gösteren ve özel gereksinimli çocukların bir arada bulunduğu durumları/uygulamaları kapsama. Tarama Anahtar sözcükler Türkiye, gelişim geriliği, okul öncesi kaynaştırma, bütünleştirme, entegrasyon, özel gereksinimli çocuk, engel, özür, okul öncesi, müdahale olarak belirlenmiştir. EBSCO-Host, Web of Science, Academic Search Complete, ULAKBİM, Google Scholar veri tabanlarında taranmıştır . Üniversitelerin özel eğitim dergileri ve eğitim alanında yayın yapan dergiler kapsamında tarama yapılmıştır. Ayrıca ulaşılan makalelerin kaynakçası doğrultusunda elle tarama yapılmıştır. Analiz Veri tabanlarından tarama sonucu elde edilen veriler doküman analizi ile incelenmiştir. Doküman analizi ile elde edilen veriler temel yorumlayıcı nitel desen ile ele alınabilmektedir (Merriam, 2002). Okul öncesi dönem normal gelişim gösteren çocuklarla yapılan çalışmalar, ÖG çocuklarla ayrıştırılmış ortamlarda yapılan çalışmalar kapsam dışı bırakılmıştır. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Bulgular 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Araştırmalar (43) Derleme (5) Betimsel (28) Nitel (22) Nicel (6) Deneysel (10) Tek denekli (4) Grup deneysel 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Derleme Çalışmaları (5) Metin (1992) Okul öncesi kaynaştırmanın hem özel gereksinimli çocuklar hem de normal gelişim gösteren çocuklar için yararlarını, iyi planlanmış bir kaynaştırma ortamının özelliklerini ifade etmiştir. Batu (2010) Okul öncesi kaynaştırma ortamlarının başarısını etkileyen faktörler ele almıştır. Ergin & Bakkaloğlu (2015) Okul öncesi kaynaştırma sınıflarındaki geçişlerin türleri, kolaylaştırılmasını sağlayabilecek farklı stratejiler uygulama önerileriyle ele alınmıştır. Metin (2016) Okul öncesi kaynaştırma ile ilgili1992-2013 yılları arasında yayımlanan derlemeler, makaleler, tezler, kitap bölümleri incelenmiştir. Diken, Rakap, Diken, Tomris & Çelik (2016) Okul öncesi kaynaştırmanın yasal altyapısı ve mevcut durumu doğrultusunda kaynaştırma uygulamaları ile ilgili sorunlar, zorluklar ele alınmış, çeşitli öneriler sunulmuştur. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Betimsel Araştırmalar Nicel araştırmalar (6) Yazar, Yıl Katılımcılar Amaç Araç Geçerlik- Güvenirlik Yöntem Sonuç Sarı, Çeliköz & Seçer, 2009 Öğretmen ve öğretmen adayı Kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutum ve öz-yeterliklerini belirleyerek bu tutum ve öz-yeterlikler arasındaki ilişkiyi açıklamak. Kaynaştırma Hakkında Fikirler Ölçeği ve Öğretmen Öz-yeterlik Algı Testi Analiz Anket Yöntemi (Survey Method) ÖA tutum puanları daha yüksek, Ö’lerin özyeterlik puanları daha yüksektir. + Şahbaz & Kalay, 2010 Öğretmen adayı Kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kaynaştırmaya İlişkin Görüşler Ölçeği Bilgi verilmemiş OÖA kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin cinsiyete, sınıf, mezun oldukları okula ve özel eğitim dersi alıp almamalarına göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Aykır & Tekinarslan, 2012 Çocuklar 4-6 yaş arasındaki zihinsel yetersizliği olan ve olmayan çocukların sosyal becerileri (SB)ve problem davranışlarını (PD) karşılaştırmak. Bilgi Formu ve Sosyal Beceri Derecelendirme Sistemi Okul Öncesi Dönem Öğretmen Formu (SBDS-OÖD-ÖF) Nicel Araştırma Modeli ZE SBlerinin NG lere göre az, PD ise çok olduğu görülmüştür. Yaşın ve cinsiyetin SB ve PD üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı bulunmuştur. Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Karasu, Demir & Akalın, 2013 Öğretmen Kaynaştırma uygulamalarında öğretmenlerin bilgi ve tutumlarını ortaya çıkarmak ve bu bilgi ile tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek. Kaynaştırmaya İlişkin Bilgi Ölçeği (KBT) Kaynaştırmaya İlişkin Görüşler Ölçeği (KİGÖ) Ö.lerin kaynaştırma hakkındaki tutumları nötr, öğretmenlerin bilgi ve tutumları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı bulunmuştur. Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Karasu, Demir & Akalın, 2014 Kaynaştırmaya ilişkin bilgilerinin kapsamlı olarak değerlendirilmesi için Kaynaştırma Bilgi Testi (KBT) geliştirmek ve testin psikometrik özelliklerini incelemek. Demografik Bilgi Formu ve Kaynaştırma Bilgi Testi (KBT) OÖÖ kaynaştırma bilgi düzeylerinin sınırlı ve bilgilerinin, deneyimlerine ve sınıflarında ÖGÇ olmasına bağlı olmadığı; özel eğitime giriş dersi alan öğretmenlerin bilgilerinin fazla olduğu belirlenmiştir. Demirkaya & Bakkaloğlu, 2015 Öğretmen ve çocuklar ÖG ve NG öğrencilerin öğretmen-öğrenci ilişkilerin incelemek, ilişkilerin yordayıcılarını tespit etmek. Öğretmen Bilgi Formu, Öğrenci Bilgi Formu ve Okulöncesi ve Anasınıfı Davranış Ölçeği (PKBS-2). Öğretmen-Öğrenci İlişki Ölçeği Betimsel İlişkisel Araştırma Deseni ÖGÇ öğretmenleriyle daha zıt ilişkiye sahip ve daha az yakınlık gösteridiği; SB lerin öğretmenlerle yakınlıkta yordayıcı olduğu, PD zıt ilişkilerde yordayıcı ve öğretmen deneyimi ile sınıf büyüklüğünün ise bağımlı öğretmen-öğrenci ilişkisinin yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Betimsel Araştırmalar Nitel araştırmalar (22) Öğretmenler OÖÖ tutum & görüş, bilgi düzeyi, yaşadıkları sorunlar (Altun & Gülben, 2009; Dikici Sığırtmaç, Hoş & Abbak, 2011; Akalın, Demir, Sucuoğlu, Bakkaloğlu & İşcen, 2014; Bozarslan & Batu, 2014; Gök & Erbaş, 2011; Küçük-Doğaroğlu & Bapoğlu-Dümenci, 2015; Özaydın & Çolak, 2011; Varlıer & Vuran, 2006 Öğretimsel uyarlamalar, kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri (Tufan & Yıldırım, 2013; Özen, Ergenekon, Ülke Kürkçüoğlu & Genç, 2013; Odluyurt & Batu, 2009). Rehber öğretmenlerin görüş ve gereksinimleri (Akalın, 2014). Ebeveynler Kaynaştırma eğitimi alan çocuklara ilişkin yaşadıkları güçlükler (Tuş & Çiftçi- Tekinarslan, 2013) Kaynaştırmaya ilişkin görüşler (Koçyiğit; 2015) Okul öncesine geçiş süreci (Bakkaloğlu, 2013) Çocuklar Akran ilişkilerini, sosyal oyun ve iletişim özellikleri (Seçer, Sarı & Çetin, 2010; Çulhaoğlu-İmrak & Sığırtmaç, 2011; Karadağ, Demirtaş & Girli, 2014; Metin, Şenol & Yumuş, 2015; Duman & Koçak, 2013) OÖE programlarında ÖG çocukların yer alma durumları (Kılıçkaya & Zelyurt, 2015) 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Deneysel Araştırmalar Tek denekli araştırmalar (4) Yazar, Yıl Denekler Ortam Materyaller Amaç Yöntem /Model Uygulamacı Sonuç Özaydın, Tekin-iftar, & Kaner, 2008 ÖG ve NG 4-7 yaş aralığı 17 çocuk   Sınıf Resimli kart, CD, Arkadaşlık becerileri posteri, ipucu kartları ABGP’ nın ÖG sosyal etkileşim davranışlarını artırma üzerindeki etkisi Denekler arası çoklu yoklama Eğitici akranlara öğretim yapan: Araştırmacı/Öğretmen Müdahale etkili olmuştur. Odluyurt & Batu, 2010 DS 36-44 ay aralığı 3 çocuk Uygulama birimi Öğretilecek beceriye ilişkin materyaller KHB öğretiminde eş zamanlı ipucunun etkileri ve hazırlık becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri Davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama Araştırmacı Balçık & Tekinarslan, 2012 Otizm 4 Yaş 1 çocuk Sosyal öyküler Sosyal öyküler aracılığıyla sosyal beceri kazandırma Aldemir & Gürsel, 2014 DS – GG 4-6 yaş aralığı 4 çocuk Araştırma merkezi Fotoğraflar Akademik becerilerin öğretiminde sabit bekleme süreli yöntemin etkiliği Davranışlar arası çoklu yoklama 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Deneysel Araştırmalar Grup deneysel araştırmalar (6) Yazar, Yıl Katılımcılar Uygulanan Program Amaç Yöntem Uygulamacı Sonuç Seçer, 2010 55 i Kadın 11’ i 66 Okul öncesi öğretmenleri Hizmet içi eğitim Öğretmen tutumlarını belirlemek Kontrol grupsuz Ön Test-Son Test Modeli Araştırmacı Görüşlerinde olumlu artış olmuştur.   Kayılı, Koçyiğit, Doğru, & Çiftçi, 2010 167 Okul öncesi öğretmen adayı Kaynaştırma Eğitimi Dersi Kaynaştırma Eğitimi Dersi’ nin ÖA kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin etkisi belirlemek Deneme Modeli (Son test kontrol gruplu model) Bilgi yok Kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinde bazı ölçek maddelerinde anlamlı fark bulunmuştur. Kılıç & Şahbaz, 2011 60 Okul öncesi öğretmeni Kaynaştırma Konusunda Bilgilendirme Programı Öğretmenlerin ÖG kaynaştırılması konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerine etkisini belirlemek Ön test son test kontrol gruplu Araştırmacı/ Psikolog Görüşlerinde olumlu etki olmuştur. Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Akalın, Demir, & İşcen-Karasu, 2015 30 Okul Öncesi Öğretmeni Okul Öncesi Kaynaştırma Programı Öğretmen çıktıları üzerine öğretmen yetiştirme programının etkilerini değerlendirmek Ön test son test (kontrol grupsuz) ve izleme ölçümleri Öğretmen çıktıları üzerinde etkili olmuştur. Bakkaloğlu, 2008 GG 42-65 ay 3 kız ve 4 erkek Etkinliğe Dayalı Müdahale Programı (EDMP) EDMP nin GGOÇ’ ın geçiş becerilerine etkisini belirlemek Zaman Dizileri Modeli ZEÖ 3 lisans öğrencisi ve araştırmacı Anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Öztürk, &Yıkmış, 2013 36 NG çocuk Bilgilendirme Programı Bilgilendirme programının, OÖ öğrencilerinin ZE yaşıtlarına yönelik tutumları üzerinde etkisini araştırmak Tutumlarında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. 1- deney öncesi (toplamda 2 deney öncesi- 2 yarı deneysel- 2 tam deneysel araştırma) 2- yarı deneysel 3-tam deneysel 4-deney öncesi 5- yarı deneysel 6- tam deneysel 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Sonuç Araştırmaların birçoğunun okul öncesi kaynaştırmaya yönelik görüş, tutum belirlemeye yönelik olduğu görülmektedir. Okul öncesi kaynaştırma uygulamalarının pratikteki yansımalarını görmeye yönelik çalışmaların sınırlı sayıda olduğu dikkati çekmektedir. Araştırmalar daha çok var olan durumu tespit etmeye yönelik ele alınmıştır ve bu durumun sonrasındaki müdahale ve gereksinime yönelik uygulama çalışmalarına zemin hazırladığı düşünülmektedir. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Sonuç Araştırmalar genel olarak incelendiğinde okul öncesi kaynaştırmanın etkililiğine ilişkin bir çalışma olmadığı, uygulamalara katılan gerek normal gelişim gösteren gerekse gelişimsel yetersizliği olan çocuklar için gelişimsel kazançlarının nasıl olduğu perspektifini sağlayacak araştırmaların azlığı dikkat çekmektedir. Araştırmalara yöntemsel açıdan ele alındığında nitel araştırmaların yoğunlukta olduğu, deneysel araştırmaların ve derleme çalışmalarının ise en az sayıda yer alan çalışmalar olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, araştırmalarda genel olarak geçerlik güvenirlik özelliklerine ilişkin gerek analizlerde gerekse kullanılan ölçme araçlarına ilişkin sınırlı bilgi verildiği dikkati çekmiştir. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Öneriler Okul öncesi kaynaştırmanın uygulamadaki durumu ve sorunlarına yönelik öğretmen ve ebeveynlerin yanısıra okul yönetimi ve idarecilerin de tutum, görüş ve bilgi düzeyleri ve çözüm önerilerini ortaya koyan araştırmalar yapılabilir. Okul öncesi kaynaştırma ortamındaki özel gereksinimli çocukların ve normal gelişim gösteren akranlarının çeşitli açılardan karşılaştırıldığı araştırmalar yapılabilir. Okul öncesi eğitim ortamında özel gereksinimli çocukların kaynaştırmadan beklenen yararı sağlayabilmeleri ve en üst düzeyde kazanım elde etmelerine yönelik nitelikli öğretimsel uygulamaları içeren çalışmalar ele alınabilir. Okul öncesi kaynaştırmanın farklı boyutlardaki kalitesi ile ilgili araştırmalar yapılarak, öğretmenlerin kaliteli kaynaştırma ortamına yönelik desteklenmesi sağlanabilir. Okul öncesi kaynaştırmanın “yerleştirme” kavramından öte okul kültürü içinde ele alındığı araştırmaların yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Kaynakça Akalın, S., Demir, Ş., Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., & İşcen, F. (2014). The needs of inclusive preschool teachers about inclusive practices. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 39-60. Artan, İ., & Balat, G. U. (2003). Okul öncesi eğitimcilerinin entegrasyona ilişkin bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 65-80. Bakkaloğlu, H. (2013). Ebeveynlerin gözüyle özel gereksinimli çocukların erken müdahaleden okul öncesi programlara geçiş süreci. Eğitim ve Bilim, 38(169). Bozarslan, B., & Batu, E. S. (2014). Özel Anaokullarında Çalışan Eğiticilerin Okulöncesi Dönemde Kaynaştırma İle İlgili Görüş ve Önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 86-108. Çulhaoğlu-İmrak, H., & Sığırtmaç, A. (2011). Kaynaştırma uygulanan okulöncesi sınıflarında akran ilişkilerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1). Doğaroğlu, T. K., & Dümenci, S. S. B. (2015). Sınıflarında Kaynaştırma Öğrencisi Bulunan Okul Öncesi Öğretmenlerin Kaynaştırma Eğitimi ve Erken Müdahale Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1. Ergin, E., & Bakkaloğlu, H. (2015). Kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda sınıf içi geçişlerin kolaylaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(02), 173-191. Gök, G., & Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine İlişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1). Kayılı, G., Koçyiğit, S., Yıldırım Doğru, S. S., & Çiftci, S. (2011). Kaynaştırma Eğitimi Dersinin Okulöncesi Öğretmeni Adaylarının Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(20), 48-65. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Kaynakça 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir Kılıçkaya, A. & Zelyurt. H. (2015). Okul Öncesi Programlarında Özel Gereksinimli Bireylerin Yer Alma Durumlarının İncelenmesİ (1989-2013). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. Koçyiğit, S. (2015). Ana Sınıflarında Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Öğretmen-Rehber Öğretmen Ve Ebeveyn Görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1), 391-415. Merriam (2002). Merriam, S. B. (2002). Introduction to qualitative research. Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis, 1, 1-17. http://stu.westga.edu/~bthibau1/MEDT%208484- %20Baylen/introduction_to_qualitative_research/introduction_to_qualitative_research.pdf adresinden 08.06.2016 tarihinde erişlmiştir. Metin, N. (1992). Okul öncesi dönemde özürlü çocuklar için kaynaştırma programları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,1(02). Metin, Ş. (2016). Türkiye’de Okul Öncesinde Kaynaştırmaya İlişkin Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 146-172. Metin, N., Şenol, B., & Yumuş, M. (2015). Okul Öncesi Eğitim Sınıflarına Kaynaştırılan Otistik Çocukların Sosyometrik Statülerinin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1. Odluyurt, S., & Batu, E. S. (2009). Okul öncesi dönemdeki kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretmen görüşlerine ve alanyazın taramasına dayalı olarak belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1819-1851. Odluyurt, S., & Batu, E. S. (2010). Gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklara kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretimi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3), 1533-1572. Özaydın, L., İftar, T. E., & Kaner, S. (2008). Arkadaşlık becerilerini geliştirme programının özel gereksinimi olan okul öncesi çocuklarının sosyal etkileşimlerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(01), 015-034. Özdemir, H. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Özdemir, H., & Ahmetoğlu, E. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşları Ve Mesleki Deneyimleri Açısından Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Journal Of Educatıonal And Instructıonal Studıes In The World, 68. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Kaynakça Özen, A., Ergenekon, Y., Burcu Ülke, K., & Genç, D. (2013). Kaynaştırma öğrencisi olan okulöncesi öğretmenlerinin sınıflarında yaptıkları öğretim uygulamalarının belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 153-166. Öztürk, T., & Yıkmış, A. (2013). Ana Sınıflarına Devam Eden Normal Çocukları Bilgilendirmenin Zihin Engelli Yaşıtlarına Yönelik Tutumlarına Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Pınar, E. S. (2006). Dünyada ve Türkiye'de Erken Çocukluk Özel Eğitiminin Gelişimi ve Erken Çocukluk Özel Eğitim Uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(02). Sari, H., Celikoz, N., & Seçer, Z. (2009). An Analysis of Pre-School Teachers' and Student Teachers' Attitudes to Inclusion and Their Self-Efficacy.International Journal of Special Education, 24(3), 29-44. Seçer, Z. (2010). An analysis of the effects of in‐service teacher training on Turkish preschool teachers’ attitudes towards inclusion. International Journal of Early Years Education, 18(1), 43-53. Seçer, Z., Sarı, H., & Çetin, Ş. (2010). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bedensel Engelli Akranları İle Birlikte Eğitim Almalarına İlişkin Görüşleri. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 12- 24. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

Kaynakça Sığırtmaç, A. D., Hoş, G., & Abbak, B. S. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara yönelik kullandıkları çözüm yolları ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4). Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de kaynaştırma uygulamaları: Yayınlar, araştırmalar (1980- 2005). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5, 15-23. Sucuoglu, B., Bakkaloglu, H., Iscen Karasu, F., Demir, S., & Akalin, S. (2014). Preschool Teachers' Knowledge Levels about Inclusion. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(4), 1477-1483. Şahbaz, Ü., & Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (19), 116-135. Temel, Z. F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18). Tuş, Ö., & Tekinarslan, İ. Ç. (2015). Okul Öncesi Kaynaştırma Eğitimine Devam Eden Özel Gereksinimli Çocukların Karşılaştıkları Güçlüklerin Annelerin Görüşlerine Göre Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35(35). Varlıer, G., & Vuran, S. (2006). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), 553-585. 08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir

TEŞEKKÜRLER  08.10.2016 26. Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir