SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

Bu yönetmelik 31. 12. 2004 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır Bu yönetmelik 31.12.2004 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Madde 1’e göre bu yönetmeliğin amacı, ülkemizin yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının korunması ve bu su kaynaklarının etkili şekilde kullanılması için su kirliliğini engellemektir. Bu yönetmelikte geçen bakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığıdır ve Çevre Kanununun 8, 9, 11, 12, 15 ve 20. maddeleri ile Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 9. maddesi bu yönetmeliğin hukuki dayanaklarıdır.

Madde 5’te ise Havza Planı, Havza Koruma Planı belirtilmiştir Madde 5’te ise Havza Planı, Havza Koruma Planı belirtilmiştir. Buna göre havza planı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce yapılır. Madde 6’da Suların Korunacağı Kirletici Etkenler belirtilmiştir. Buna göre kirlenmeye neden olan başlıca etkenler; fekal atıklar, organik atıklar, kimyasal atıklar, aşırı üretim artışına neden olan besin maddelerinin aşırı boşaltımı, atık ısı, radyoaktif atıklar vb. maddelerdir. Yönetmeliğin 4. Bölümünde Su Kalitesine İlişkin Planlama Esasları ve Yasaklar belirlenmiştir. Buna göre su kaynaklarının korunmasında şu ilkeler geçerlidir: İçme ve kullanma suyu rezervuarına atıksuların karışımına izin verilmez. Katı atık ve artıklar su kaynaklarına atılamaz. Akaryakıt ile çalışan araçların kullanılmasına izin verilmez. Yüzme, balık tutma, avlanma, piknik yapmaya, su alma noktasına 300 metreden daha yakın olan yerlerde izin verilemez. Derelerden kum ve çakıl çıkarılması amacıyla kum ocağı açılmasına izin verilmez. İçme ve kullanma suyu temin edilen rezervuarlarda su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliğinin yapılması yasaktır.

Aynı bölümde yer alan Madde 17’de mutlak koruma alanı tanımlanmıştır ve mutlak koruma alanı, içme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren 300 metre genişliğindeki şerittir. Madde 18’de ise kısa mesafeli koruma alanı tanımlanmıştır ve kısa mesafeli koruma alanı, içme ve kullanma suyu rezervuarlarının mutlak koruma alanı sınırından itibaren 700 metre genişliğindeki şerittir. Kısa mesafeli koruma alanı içinde; turizm, iskan ve sanayi yerleşmelerine izin verilemez, her türlü katı atık ve artıkların depolanmasına ve atılmasına izin verilemez, sıvı ve katı yakıt depolarına izin verilemez vb. kurallar vardır. Madde 19’da ise orta mesafeli koruma alanı tanımlanmıştır ve orta mesafeli koruma alanı, içme ve kullanma suyu rezervuarlarının kısa mesafeli koruma alanı sınırından itibaren 1 kilometre genişliğindeki şerittir.

Bu alandaki koruma tedbirleriyse; Bu alanda hiçbir sanayi kuruluşuna ve iskana izin verilemez, bu alanda yapılacak ifrazlardan (bir araziyi parsellere bölme) sonra elde edilecek her parsel 5000 m2 den küçük olamaz Bu alanda bulunan parsellerde parsel sathının %5 inden fazla yer işgal etmemektir. Madde 20’deyse uzun mesafeli koruma alanı tanımlanmıştır ve uzun mesafeli koruma alanı, içme ve kullanma suyu rezervuarının az önce tanımladığımız koruma alanlarının dışında kalan su toplama havzasının tümüdür. Madde 21 göllerle ilgili bir maddedir. Buna göre, göl ve göletlere, arıtılmamış evsel ve endüstriyel atıksular verilemez. Ayrıca göllere, derin deniz deşarjı kriterleri uygulanamaz. Madde 22, denizlerle ilgili kirletme yasakları ile ilgilidir. Madde 24’te deniz dibi taraması faaliyetlerinin kontrolü ile ilgili olarak bu faaliyet için bakanlığın görüşünün alınmasının zorunlu olduğundan bahsediliyor.

Beşinci bölüm, atıksuların boşaltım ilkeleri ile ilgilidir. 25. Madde’ye göre kanalizasyon sistemlerine atıksu boşaltımı için uygulanacak temel ilkeler şunlardır; Her türlü atıksular kanalizasyon şebekesine bağlanmalıdır, kanalizasyon sistemleri tahrip edilemez Atıksu oluşumuna sebep olan kişiler bütün harcamaları karşılamakla yükümlüdür. Alıcı ortama doğrudan boşaltımda Madde 26’te yer alan şu esaslar geçerlidir: Atıksu altyapı tesisi bulunan yöreler atıksularını kentsel kanalizasyon sistemine deşarj edebilirler Atıksuların yağmur suları, soğutma suları, az kirli yıkama suları ve buna benzer az kirli sularla seyreltilmesi yasaktır Arıtma çamurları ve fosseptik çamurlarının alıcı su ortamlarına boşaltılmaları yasaktır.

Madde 28’de, arıtılmış atıksuların sulamada kullanılmasıyla ilgili arıtılmış atıksuların, sulama suyu olarak kullanılmasının teşvik edildiğinden bahsediliyor. Madde 33’te derin deniz deşarjlarıyla alıcı ortamlara boşaltım ile ilgili olarak, arıtılmamış evsel nitelikli atıksuların koy ve körfezlere derin deniz deşarjı yapılması zorunlu olursa ve gerekli şartlar sağlanırsa, buna izin verilebileceğinden bahsediliyor. Madde 34’te derin deniz deşarjına izin verilebilecek atıksuların özellikleri belirtilmiş ve bazı sınırlandırmalar ortaya konmuştur. Bunlar; atıksuların belirtilen sınır değerleri sağlaması ve sınır değerlerden fazla kirletici özellikler içeren suların denize boşaltımına izin verilmemesidir. Madde 35’te yer alan derin deniz deşarj kriterleri ise tablo 23’te belirtilen sıcaklık, en muhtemel sayı (EMS) olarak toplam ve fekal koliformlar, katı ve yüzen maddeler ve diğer parametrelerdir. Altıncı bölümde, çevre izni alınması ile ilgili hükümler belirtilmiştir. Yedinci bölümde ise, atıksu altyapı tesislerindeki uygulamalardan bahsedilmiştir.

TABLO 23: DERİN DENİZ DEŞARJLARI İÇİN UYGULANACAK KRİTERLER   PARAMETRE LIMIT Sıcaklık Deniz ortamının seyreltme kapasitesi ne olursa olsun, denize deşarj edilecek suların sıcaklığı 35 ˚C yi aşamaz. Sıcak su deşarjları difüzörün fiziksel olarak sağladığı birinci seyrelme (S1) sonucun da karıştığı deniz suyunun sıcaklığını Haziran-Eylül aylarını kapsayan yaz döneminde 1 ˚C’den, diğer aylarda ise 2 ˚C den fazla arttıramaz. Ancak, deniz suyu sıcaklığının 28 0 C’nin üzerinde olduğu durumlarda, soğutma amaçlı olarak kullanılan deniz suyunun deşarj sıçaklığına herhangi bir sınırlama getirilmeksizin alıcı ortam sıcaklığını 3 0 C’den fazla artırmayacak şekilde deşarjına izin verilebilir. En muhtemel sayı (EMS) olarak toplam ve fekal koliformlar Derin deniz deşarjıyla sağlanacak olan toplam seyrelme sonucunda insan teması olan koruma bölgesinde, zamanın % 90’ında, EMS olarak toplam koliform seviyesi 1000 TC/100 ml ve fekal koliform seviyesi 200 FC/100 ml’den az olmalıdır. Katı ve yüzen maddeler Difüzör çıkışı üzerinde, toplam genişliği o noktadaki deniz suyu derinliğine eşit olan bir şerit dışında gözle izlenebilecek katı ve yüzer maddeler bulunmayacaktır. Diğer parametreler Tablo 4 te verilen limitlere uyulacaktır.

Bu bölümde yer alan 43. Madde, atıksu toplama ve bertaraf yükümlülüğü ile ilgilidir. Buna göre, atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, atıksuların toplanması, iletilmesi ve bertaraf edilmesi işlemlerini yerine getirirler. Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, bu amaçlar için atıksu arıtma tesislerini kurmak zorundadırlar. Madde 46’ya göre atıksu toplama sistemine verilemeyecek maddeler; arıtma tesisinin arıtma verimini, çamur tesislerinin işletilmesini olumsuz yönde etkileyen maddeler, atıksu tesislerini tahrip eden, fonkisyonlarını ve bakımlarını engelleyen, zorlaştıran, tehlikeye sokan veya tesislerde çalışan personele zarar veren maddelerdir. Atıksu altyapı tesislerine bağlanabilecek atıksuların özellikleri ise Madde 47’de belirtilmiştir. Burada gözetilen özellikler sıcaklık, pH, yağ ve gres, katran ve petrol kökenli yağlar, kimyasal oksijen ihtiyacı, sülfat, toplam sülfür, toplam azot, toplam fostor, toplam krom, cıva, bakır vb. maddelerdir. (Tablo 25’te belirtilmiştir.)

TABLO 25: ATIKSULARIN ATIKSU ALTYAPI TESİSLERİNE DEŞARJINDA ÖNGÖRÜLEN ATIKSU STANDARTLARI   PARAMETRE KANALIZASYON SISTEMLERI TAM ARITMA ILE SONUÇLANAN ATIKSU ALTYAPI TESISLERINDE KANALIZASYON SISTEMLERI DERIN DENIZ DEŞARJI ILE SONUÇLANAN ATIKSU ALTYAPI TESISLERINDE Sıcaklık (˚C) 40 pH 6.5-10.0 6.0-10.0 Askıda katı madde (mg/L) 500 350 Yağ ve gres (mg/L) 250 50 Katran ve petrol kökenli yağlar (mg/L) 10 Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) (mg/L) 4000 600 Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ5) (mg/L) - 400 Sülfat (SO4=) (mg/L) 1700

Toplam sülfür (S) (mg/L) 2 Fenol (mg/L) 20 10 Serbest klor (mg/L) 5 Toplam azot (N) (mg/L) - (a) 40 Toplam fosfor (P) (mg/L) Arsenik (As) (mg/L) 3 Toplam siyanür (Toplam CNˉ) (mg/L) Toplam kurşun (Pb) (mg/L) Toplam kadmiyum (Cd) (mg/L) Toplam krom (Cr) (mg/L) Toplam civa (Hg) (mg/L)  0.2 Toplam bakır (Cu) (mg/L)

Madde 50’de atıksu altyapı tesisleri kullanımı çerçevesinde yönetmeliğin ihlali kapsamına giren davranışlar belirtilmiştir ve bu davranışlar şunlardır: Bağlantısı yasaklanan atıksuların veya maddelerin atıksu sistemine boşaltılması. Atıksuların, ön arıtmasız olarak atıksu altyapı sistemine verilmesi. Yeraltı sularının veya arıtılmasına gerek olmayan suların onay alınmadan atıksu altyapı tesisine verilmesi vb. Bu davranışları gerçekleştiren kişiler hakkında ilgili idare gerekli işlemleri yapmalıdır.

Yönetmeliğin sekizinci bölümünde çeşitli hükümler yer alıyor Yönetmeliğin sekizinci bölümünde çeşitli hükümler yer alıyor. Denetim konusunda her türlü atıksu deşarj denetiminde “bakanlık” sorumludur. Bu yetki taşrada İl Çevre ve Orman Müdürlüklerince kullanılır. Büyükşehirlerde su kaynakları havzalarındaki denetim faaliyetlerinden Büyükşehir Belediyeleri sorumludur. Büyükşehir Belediyeleri haricindeki yerleşimlerde İl Çevre ve Orman Müdürlüğü sorumludur. Haber verme yükümlülüğü ile ilgili olarak ise; arıtma tesisi olmayanlar, arızalananlar, çalıştığı halde standartları sağlayamayanlar ilgili idareye derhal haber vermekle yükümlüdürler. Atıksu arıtma tesisi projeleriyle ilgili olarak ise; tesisler için kurulacak atıksu arıtım sistemleri projelerinin onaylanmasında Bakanlık yetkilidir, proje onaylanmasına ilişkin esasları Bakanlık belirler. Ayrıca aynı bölümdaki Madde 54’e göre atıksu arıtma tesisi işletmecileri, arıtma tesislerinin verimli olarak çalıştığının izlenmesinden ve kayıtlarının tutulmasından sorumludur. Son olarak Madde 55’e göre, bu yönetmelikteki yasaklara aykırı hareket edenlere veya belirtilen hükümleri yerine getirmeyenlere ek süre verilir, bu süre sonunda da yerine getirilmezse faaliyetleri durdurulur ve belirtilen cezalar verilir.

Emre İNCE/ 15180539 Salih KÖSE/ 15180540 Odyometri