Kan Total Karbondioksit İçeriği Ve Bikarbonat Düzeyleri Ölçümü İle pH Tahmini Kolayca Yapılabilir Mustafa ÇAKAR1, Fatih BULUCU1, Ömer KURT1, Fatih YEŞİLDAL2, Hakan ŞARLAK1 Gülhane Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları1, ANKARA Gülhane Tıp Fakültesi, Biyokimya2 , ANKARA

Arteryel Kan Gazı Analizi Yoğun bakım üniteleri, Acil, Nefroloji Hızlı, nisbeten ucuz, hassas Hastanın metabolik ve solunumsal parametreleri ile ilgili önemli bilgi verir Oksijenlenme, gaz alışverişi, ventilasyon, asit baz bozukluğu(akut-kronik, kompansasyon) Ağrılı İnvazif, arteriyel yaralanma, ekimoz, tromboz Kanın hızlıca laboratuvara ulaştırılması gerekli

Arteryel Kan Gazı Analizi pH PCO2 PO2 CtCO2 Na, K, Cl Hb, Hct, HbH, Met Hb HCO3 (hesaplanır) Sao2 (hesaplanır)

Henderson Hasselbach Eşitliği

[ H+ ] x [ HCO3- ] k1 x H2CO3 k2 x [ CO2 ] x [ H2O ]

Stewart Teorisi (1981) pCO2 Güçlü iyonlar farkı (Na+ , K+ , Mg+ , Ca++)  toplamından güçlü anyonların (Cl -) çıkarılması ile elde edilir) Toplam zayıf asit konsantrasyonu Bu kuramda asit baz fizyolojisi bikarbonat yerine baskın olarak güçlü iyon farklarına dayanır. Stewart PA. How to understand acid-base. New-York: Elsiver, 1981.

Stewart Teorisi (1981) 1-      Asit-baz dengesinin kontrolü ve su homeostazisi hem sodyum hem de klor regülasyonu ile açıklanabilir. 2-      Asit-baz özellikle sodyum ve klor başta olmak üzere plazma elektrolitlerinin miktarı olarak tanımlanır ve bu elektrolitlerin manipüle edilmesi ile asit-baz dengesinin klinikte dengelenmesi mümkündür. 3-      Henderson-Hasselbach yaklaşımında tamponlar çok net bir şekilde etkinlik açısından açıklanamazken; Stewart yaklaşımında fosfat ve protein tampon sistemleri kolayca ve  açık olarak gösterilmektedir.

Venöz kandan alınan kan gazı sonuçlarını kullanarak arterial parametreleri tahmin etmek Malinoski DJ, Todd SR, Slone S, et al. Correlation of central venous and arterial blood gas measurements in mechanically ventilated trauma patients. Arch Surg 2005; 140:1122. Walkey AJ, Farber HW, O'Donnell C, et al. The accuracy of the central venous blood gas for acid-base monitoring. J Intensive Care Med 2010; 25:104.

Amaç Gerçek kan gazı sonuçlarından hareket ederek pH tahmini yapabilmek amacıyla pH ile ilişkili parametreleri saptamak ve kolaylık getirebilecek uygun formulasyonlar elde etmek

Gereç ve Yöntem GATA Yerel Etik Kurul onayı Farklı zamanlarda ve ağırlıklı olarak farklı hastalardan alınan 21811 ayrı kan gazı (AKG) sonucunu çalışmaya aldık. Sonuçlar AKG analiz cihazlarından ham dijital formatta alındı. SPSS 15.0, Microsoft Office 2010 Excel Grafik Araçları

Toplam=21811

Grup pH n Std dev Asidemi 7,24913 5.619 0,103012 Normal pH 7,40520 9.578 0,028241 Alkalemi 7,49378 6.614 0,032943 Total 7,39185 21.811 0,109041

r=0,311

Çözünmüş CO2(karbonik asit) Bikarbonat (%90-95) Kan Total Karbondioksit (CtCO2) Çözünmüş CO2(karbonik asit) Karbamatlar

pHt = 9-log10 (-620133+621224 * ((ctCO2/HCO3) ^ 1,223)) pH’ı hedefleyerek HCO3 ve ctCO2 ile tüm grup üzerinde non-lineer regresyon analizi uyguladık pHt = 9-log10 (-620133+621224 * ((ctCO2/HCO3) ^ 1,223)) pH pHt (r = 0,989, p <0,001)

Sonuç Bu şekilde, pH, kan HCO3 ve ctCO2 ölçümleri üzerinden çok doğru bir şekilde tahmin edilebilir. Tahmin formulasyonu Henderson-Hasselbalch denklemini andırıyor olsa da, biz bu formülün Henderson Hasselbalch denkleminin hesaba katmadığı karbamatları da içerdiği için daha sağlıklı olduğu ve venöz kan örnekleri dahil kan pH’ını tahmin etmeyi hedefleyen diğer AKG çalışmaları için kullanılabileceğini düşünüyoruz. Asit-baz durumu ve bunun klinik etkileri ile ilişkisini ortaya koyabilecek ileri çalışmalara ihtiyaç olduğunu değerlendiriyoruz. van Slyke gazometri cihazı ile

Teşekkür ederim.