Psikolojik Danışma Basamakları ve Becerileri Dr. Nazlı Balkır

PD sıklıkla bir süreç (process) olarak tanımlanmaktadır Süreç aşamalı olarak ilerler ve nihai bir hedefe varmasıyla son bulur… İlk adımda verilecek olan kararlar: Süreç ilerleme potansiyeline sahip mi? Danışma sürecine başlanılacak mı? Evet ise… Problem nedir? Danışman/terapist bu problemin çözümlerine nasıl katkıda bulunur? Ne tür faaliyetler değişimi harekete geçirir? Süreç ne zaman sonlanır?

PD Sürecinin Basamakları

Danışanla İlk İlişkinin Kurulması Kaynaşma (Rapport) Saygı, güven, rahat olma, ortak bir amaca hizmet etme (mutual purpuse)… Terapötik İlişki (Alliance) Danışanınızla aranızdaki etkileşim sonucu meydana gelen psikolojik ortam…

Danışanla İlk İlişkinin Kurulması Olası dirençler… Bir başkasından yardım alma fikri çoğu kişinin hoşuna gitmeyebilir… Bu fikir temelde 2 duyguya neden olabilmektedir: Yardıma ihtiyacım olduğunu biliyorum ve yardım aldığımda kendimi daha iyi hissedeceğim Keşke burada olmak durumunda kalmasaydım

Danışanla İlk İlişkinin Kurulması Aktarım (transference) Karşıt aktarım (countertransference) Olumlu (istendik karşılaştırma) Olumsuz (istenmeyen karşılaştırma) şeklinde olabilir…

Danışanla İlk İlişkinin Kurulması İlk karşılaşma: Karşılama, tanışma, rahatlatma… Sözel olmayan mesajlara dikkat etme Gelme nedenini açıklamak için cesaretlendirme Yeterli zaman tanıma… Tutarlı bir tarz sürdürmek Terapistin hal ve tavrı, zamanı kullanması, görüşleri, ayrıntılara önem verişi, kişisel ve kültürel özelliklerine verdiğiniz önem farkedilmektedir…

Danışanla İlk İlişkinin Kurulması Tüm bunlar yeterli sosyal becerileri gerektirir…

Danışanla İlk İlişkinin Kurulması

Problemin Tanımlanması… Assessment 4 farklı yöntemle kavramsallaştırılabilir 1. İhtiyaçlar: Hayatımda bazı şeyler eksik ve bu eksiklik yaşamımın doğal akışını etkilemekte 2. Stres yaratıcılar: Hoş olmayan bir durumla karşı karşıyayım ve bu durum dikkatimin dağılmasına neden oluyor 3. Yaşam koşulları: Kontrolüm dışındaki koşullar benim potansiyel mutluluğumu ve başarımı etkiliyor 4. Yanlış yorumlamalar: Bazılarıyla olan iletişimim diğerlerinden daha kötü. Bu durum beni üzüyor ve mutsuz ediyor.

Problemin Tanımlanması… Sorunlar 4 temel öğe içerir 1. Duygu temelli 2. Davranış temelli 3. Düşünce temelli 4. İlişki temelli Bu sorunlar: Duygular, endişeler, istenmeyen sonuçlar, korku, kişiler arası problemler, davranış eksiklik veya fazlalıkları olarak ortaya çıkar…

Problemin Tanımlanması… Değerlendirme bir plana belirli bir yapıya sahip olmalıdır… Gözlem yapabilme, soru sorma 8açık, kapalı9, olgular arası bağlantı kurabilme, bilgiyi kaydetme, hipotezler kurma ve klinik önseziler oluşturma gibi becerileri içerir (hedefler için temel).

Amaç Oluşturma… Bir dizi durum, etkinlik ya da sonucun elde edilmesine yönelik yapılan taahhüt… 1. Danışmanın açıklayıcı becerileri Ör: Artık böyle hissetmek istemiyorum… 2. Genel hedefleri (nihai hedef) ve ara hedefleri(6 ay sonra… Önümüzdeki hafta…) birbirinden ayırmak… 3. Danışana orta ve kısa vadede gerçekçi düşünebilmeyi öğretmek. Danışana ulaşılabilir hedefler seçmek konusunda yardımcı olmak. *Hedefler yeni bilgiler öngörüler çıktığında değişebilir.

Amaç Oluşturma… Danışanın şüphesi: PD’den şüphelenme gibi bir eğilim aslında yoktur. Şüphe aslında sorunun çözülemeyeceği, içinde bulunan durumun değişemeyeceği, iyileşemeyeceği korkusudur. Değişim korkutucudur/ homeostatis Hiçbir işe kalkışmazsan hiçbir şeyi de kaybetmezsin (bu düşünce dirence sebep olabilir) Bazı başarılar elde edildiğinde bu şüphe de yavaş yavaş ortadan kalkar

Problemin Tanımlanması… Danışanın deneyimleri Problemlerinin doğası ve büyüklüğü ile ilgili sık sık doğrulanma ihtiyacı Problemlere kim veya ne sebep oldu? (oysaki çözüm nadiren problemin sebebinden oluşur)

Müdahalede Bulunma… Çeşitli psikoterapötik kuramlara göre bilginin düzenlenmesi, problemin tanımlanması ve müdahale stratejilerinin seçimi… Taahhüt edilen değişimin nasıl gerçekleşeceğidir… Problem ile hedefin arasında bağlantı kurmak Bu hedefleri nasıl gerçekleştireceğiz?

Müdahalede Bulunma… Belirli bir müdahaleyi uygulayabilme konusunda yetkinlik Belirli bir müdahalenin uygun kullanım alanlarını bilmek Verilecek tepkiler hakkında bilgi sahibi olmak