Farklı Özellikleriyle Farklı Dezavantaj Grupları Doç. Dr. Yunus Emre Özer

Yoksulluk ve ortaya koymuş olduğu temel ekonomik, kültürel ve sosyal olanaklardan uzak kalabilme durumu dezavantajlılık olarak ifade edilmektedir. Dezavantajlı grup dediğimiz yapı ekonomik durum, cinsiyet, etnik veya dilsel köken, din veya politik statü gibi sebeplerle farklılık gösteren kişiler tarafından oluşturulur. Bununla birlikte, dezavantajlılık ya ten rengi, cinsiyet gibi doğuştan getirilmektedir ya da din, dil, ırk gibi sonradan toplum içinde ortaya çıkmaktadır

Çağdaş bir yaklaşımla bakılacak olursa kendisini dezavantajlı olarak tanımlayan gruplar, toplumun geneli tarafından rahatlıkla erişilebilen sağlık, toplumsal destek, saygı, eğitim, bilgiye erişme, istihdam ile olanakların uzağında kalmakta ve bu alanda kendilerine yetecek olanakları sağlayamamaktadırlar. Yaşlılık, evsizlik, sosyal dışlanma, gibi kavramları da göz önüne aldığımızda toplumsal olanaklara erişme noktasında güçsüzlük, eksiklik vb. yetersizlikleri olan ya da olabilecek grupları dezavantajlılıkla birlikte düşünmemiz gerekmektedir. Dolayısıyla bugün için dezavantajlı saymadığımız kişi ya da grupları gelecekte dezavantajlı saymamız son derece doğaldır.

Türkiye açısından özellikle metropol kentlerimiz kozmopolit yapıları, sürekli göç almaları, gelir dağılımının eşitsiz olması, hayat pahalılığının kırsala göre daha fazla olması gibi nedenlerle dezavantajlılık doğurmaya son derece açıktır. Toplumsal bir gerçek olan dezavantajlılıkla ilgili yerel ve ulusal düzeyde geliştirilecek ve uygulanacak kamu politikalarına gereksinim duyulmaktadır.

Dezavantajlı Grup Olarak Kadınlar Birleşmiş Milletler’in çok boyutlu yoksulluk endeksi temel alınarak oluşturulan anket, İzmir’de kadın sığınma evlerinde kalan şiddete ve ayrımcılığa maruz kalmış veya tehdit altında bulunan kadınlara uygulanmıştır. Soru formu kadın sığınma evlerinde çalışan sosyolog veya sosyal hizmet uzmanları tarafından uygulanmıştır. Anketlerin bu şekilde uygulanmasının temel nedeni, kadın sığınma evleri ile ilgili mevzuattaki gizlilğin esas olmasıdır.

Kadın Sığınma Evi Nedir? Fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik istismara uğrayan kadınların, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözümlenmesi ve bu süreçte varsa çocuklarıyla birlikte yatılı olarak kalabildikleri yerlerdir. Kadın Sığınma Evi’nde kalan kadınlar ve çocukların ihtiyaçlarına yönelik olarak desteklenmektedir. Bu destekler, eğitim, hukuki, psikolojik, sağlık, eşya, giysi gibi ayni ve nakdi olarak yapılabilmektedir.

Yaşam kalitesi diyebileceğimiz eğitim, sağlık, temel insani gereksinimlere vb sahiplik de yoksullukla birlikte düşünülmektedir. Tüm bu olanaklardan mahrum olma, dezavantajlılık gibi, bireyleri suç olgusuyla karşı karşıya bırakabilecek niteliktedir. Birey doğrudan suç işleyebilmekte ya da işlenen suçların mağduru olabilmektedir. Türkiye BM’nin cinsiyet eşitsizliği endeksinde 2013 verilerine göre 69. sıradadır. (üreme sağlığı, güç ve işgücü piyasası)

Gecekonduda Yaşayan Fakir Kişiler 775 sayılı kanuna göre gecekondu deyimi ile, imar ve yapı işlerini düzenleyen mevzuata ve genel hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmayan arazi veya arsalar üzerinde, sahibinin rızası alınmadan yapılan izinsiz yapılar kastedilmektedir.

İzmir Kadifekale  Uzundere Kadifekale’de suçluların mahallesi olarak anılan bazı mahallelerde yaşayan kişiler, yeniden yerleştirmelerle birlikte TOKİ evlerinde diğer bireylerle beraber ikamet etmeye başlamıştır. Görüşmede, bu durumun bireyler açısından tedirgin edici bir durum olarak algılandığı belirtilmiştir. Uzundere TOKİ bölgesindeki meslek liselerinde sıklıkla görülen bağımlılık maddelerinin satışı da ayrı bir sorun alanıdır. Öğrenci profili itibariyle sorunlar yaşanabilmektedir. Aynı zamanda, bu lise problemli öğrencilerin bulunduğu bir okul olarak etrafında bağımlılık yaratan madde satılmakta ve bu konuda herhangi bir tedbir alınamamaktadır. Uzundere’de, yaşan kalitesi standartları genel anlamıyla düşüktür. Sağlık ocağı fiziksel imkanları açısından yetersizdir.

İzmir Kadifekale  Uzundere Hırsızlık ve bağımlılık gibi güvenlik sorunları yaşanmaktadır. Ancak bu tip sorunlar Kadifekale’de de yaşanmaktaydı. Suç potansiyeli yüksektir. Bu sebeple sosyal sorumluluk projelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Binaların etrafında emniyet hala sağlanamamış ve hırsızlık olaylarını önleyici herhangi bir uygulama söz konusu olmamıştır. Böylelikle, Kadifekale’de yaşanan can güvenliği problemi Uzundere’ye taşınmıştır.

Doğu ve Güneydoğu’da, terör olaylarının, sosyo- ekonomik sıkıntıların neden olduğu göç, hem Elazığ başta olmak üzere Malatya, Bingöl, Tunceli, Urfa, Diyarbakır, Van vb. bölge kentlerini hem de Batı’daki tüm gelişmiş/gelişmemiş kentleri de gecekondulaşma açısından olumsuz yönde etkilemiştir. Bu kentlerde konut sorunu çözemeyenlerin gecekondu bölgelerinde yerleştiği gözlenmektedir

Romanlar