S OLUNUM SISTEMI SEMPTOMLARı PROF.DR. İNCİ GÜLMEZ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI AD, KAYSERİ

A ILE HEKIMLERI ENÇOK HANGI SEMPTOMLARLA KARŞıLAŞıYOR Kocatepe Tıp Dergisi The Medical Journal of Kocatepe 10: / Ocak-Mayıs-Eylül 2009 Afyon Kocatepe Üniversitesi Umurlu Aile Hekimliği Merkezi’nde Aile Hekimliği Uygulaması ve Hasta Profili: Aile Hekimliği Alan Eğitimi Gereksinimini Ne Ölçüde Karşılıyor? Family Medicine Practice and Patient Profile in Umurlu The Center of Family Medicine: To What Extent İt Meets The Needs of Family Medicine Field Training Nazlı ŞENSOY¹, Okay BAŞAK², Ayfer GEMALMAZ² 1 Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Afyonkarahisar

A SM LERDE EN SıK GÖRÜLEN SEMPTOMLAR 1. öksürük 2. ateş 3. boğaz ağrısı 4. baş ağrısı 5. bel ağrısı ÜSYE SEMPTOMLARI

EN SIK HASTALIKLAR 1. ÜSYE( %19,1) 2. HT( %9) 3. REÇETEYE TANI YAZILMAMIŞ (%26)

SUNU PLANI ASM başvuranlarda en sık Solunum sistemi semptomları: Öksürük Balgam Nefes darlığı Hemoptizi Göğüs ağrısı

ÖKSÜRÜK - A spirasyonlara karşı akciğerleri koruyan ve sekresyonun atılmasını sağlayan bir reflekstir. -sağlıklı kişilerde nadiren görülür. -öksürük reseptörlerinin uyarılmasıyla ortaya çıkar

Ö KSÜRÜK RESPTÖRLERI NELERDE BULUNUR ? 1. larenks ve supralarengeal bölge 2.trakea ve bronşlar 3.havayollarının dallanma bölgeleri 4. dış-orta kulak yolu 5.plevra, perikard ve diyafragma 6. mediasten

Ö KSÜRÜKLE GELEN BIR HASTADA AKLA GELMESI GEREKEN DURUMLAR NELERDIR ? Sık nedenler: Viral solunum yolu enfeksiyonları gastro özefageal reflu, Dış- orta kulak patolojileri, Postnazal akıntı Öksürükle kendini gösteren astım Daha az nedenler: - diafragma, plevra ve perikard irritasyonu -Mediasten patolojileri ( sarkoidoz,lenfoma,timik lezyonlar vs.) İnterstisyel akc.hst (hsp, ilaç akc., (meslek hastalıkları (pnomokonyozlar), radyasyon pnomonitisi

Ö KSÜĞÜ OLAN BIR HASTAYA NE LER SORMALıYıM ? 1. ne zamandır öksürüyorsun? - akut başlagıç Viral ÜSYE olb?.. semptomatik tedavi - 3 haftadan uzun ise, reflü sorgula? 3 hf.ted verirken tbc.u düşün!!! - Hasta kontole geldiğinde Balgam var mı? FM de eşlik eden patoloji varmı?,ek hst. Var mı? semptomlar düzelmedi! hastayı yönlendir

Solunum sisteminde sık görülen semptomlar: Öksürük Balgam Nefes darlığı Hemoptizi Göğüs ağrısı

BALGAM Solunum yollarındaki mukus glandlarından (goblet h.leri,submukozal bez h.leri) üretilen sekresyonun hava yoluyla ekspektorasyonla atılmasına balgam denir Sağlıklı kişilerde balgam (sekresyon) çok az miktarda, olduğundan ve genellikle farkında olmadan yutulduğundan semptom olarak karşımıza çıkmaz

NELERE BAKMAL I? NELERI SORGULAMAYıZ !? Öksürükle birlikte ve akut başlangıçlı ise: Akciğer grafisi çektirilmeliyiz Pas rengi pürülan balgam pnömokok pnömonisi : penisilin grubu antibiy. kötü kokulu balgam Anaerobik/gr(-) enfeksiyonlar, akc.absesi?vs : sevk edelim!! soğan zarına benzer membran içeren kaya suyu gibi bol miktarda berrak balgam kist hidatik perforasyonu?: tedavi için sevk pembe köpüklü balgam ( öyküde kalp/ kapak hastalığı?) Akut sol kalp yetmezliği Kronik bol miktarda sulu balgam ( bronkore) Malignite sevk

Solunum sisteminde sık görülen semptomlar: Öksürük Balgam Nefes darlığı Hemoptizi Göğüs ağrısı

N EFES DARLıĞı hasta tarafından algılanan subjektif bir semptom soluk alıp vermede zorluk, nefessiz kalmak, göğüste sıkışma hissi gibi ifadelerle belirlenir.

D ISPNE ŞIKAYETI OLAN BIR HASTAYA NE YAPMALıYıZ ? Dispneli hasta hipoksemik mi?(parmak oksimetresi) Evethayır FM: patolojik sol.sesi? Bilinen bir hastalığı varmı?(solunum sistemi?, kardiak? metabolik?,nörolojik?vs. sorgulanmalı) SaO2 %88 in altında ise bekletmeden O2 desteği ile sevk

D IPSNELI HASTADA NELER SORGULAMALıYıZ ? Akut mu? EVET!! Akc.gr. çektir -yabancı cisim aspirasyonu? Sorgula akc gr. Yab cisim - varsa sevk -sol kalp yetmezliği mi? FM: yaygın raller varsa sevk -astım krizi mi? Öykü !!! EVET: evde tedavi edebilirmiyim? -pntrx?Akc.gr: varsa sevk et -PTE?Risk F lerini sorgula AKS?Birlikte göğüs ağrısı varmı?EKG - Klinik stabil mi? HAYIR!!Sevk et

Kronikse!!!! -KOAH -tbc - IAH - uygulanabilecek tanı yöntemlerini düşün - ileri tetkik gerekiyorsa yönlendir

Solunum sisteminde sık görülen semptomlar: Öksürük Balgam Nefes darlığı Hemoptizi Göğüs ağrısı

HEMOPTIZI A lt solunum yollarından kaynaklanan, öksürük ve balgam ile birlikte olan kandır. Çok az miktarda balgama bulaşık da olb yada yaşamı tehdit eden massif kanamalar da görülebilir.

H EMOPTIZISI OLDUĞUNU SÖYLEYEN BIR HASTADA NELER DÜŞÜNÜLMELIDIR ? Gerçekten hemoptizi mi?, GÖR!!! Ensık nedenler neler olabilir? Düşün!!! - tüberküloz, (balgam ARB) -bronşektazi, (toraks tomografisi) kronik bronşit fenotipinde KOAH, (öykü, SFT) pnömoni, (öykü, akc.gr, balgam gr. boyama) akciğer kanseri, ( öykü, akc.gr şüpheli?, BT) pulmoner tromboemboli (öykü, klinik skorlama) hemoptizi varsasevk et!!

Solunum sisteminde sık görülen semptomlar: Öksürük Balgam Nefes darlığı Hemoptizi Göğüs ağrısı

G ÖĞÜS AĞRıSı NERELERDEN KAYNAKLANıR ? Visseral plevra ve akciğer parankiminde duyu sinirleri yoktur duyu sinirleri olduğu yerler; göğüs duvarı (kas-iskelet sistemi), paryetal plevra, perikard, myokard, mediastinal yapılardır, Bu bölgelerin irritasyonu ile yada abdominal organlardan toraksa yansıyan ağrılar olb.

G ÖĞÜS AĞRıSıNıN ÇEŞITLERI ? 1. plöretik göğüs ağrısı - En sık nedenler : plörezi/plörit, pnömoni, emboli, Daha az sıklıkta: pnömotoraks, perikardit - klinik değerlendirme yap!, en olası tanıları düşün - hayatı tehdit edecek bir risk varmı?, klinik stabil mi? -PTE için klinik skorlama yap - pntrx için, Akc. Gr çektir - emboli, pntrx/ perikarditten şüphelenirsen sevk et,

2. baskı şeklinde ağrı: AKS??!!! EKG çek, şüphen varsa sevk et 3. plöretik? Baskı ? Şeklinde ağrı ayırt edemiyorsun; Travma öyküsü var mı?pntrx? Akc. Gr çektir Yoksa?!!; şiddetli öksürük, kusma, ağır kaldırma ve ani dönme hareketleri kosta kırıklarına, neden olabilir. Muayene et? krepitasyon varmı?Kırık? sevk

S ONUÇ VE ÖZET Aile hekimleri; öncelikle sık görülen hastalıkları düşünmeli, Toplum sağlığını etkileyecek hastalıkların, semptomatolojisini özümsemeli, Koruyucu hekimliğe önem vermelidir.

İLGİNİZ VE DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER