Okul öncesi dönemde; Beslenmenin önemi ve beslenmedeki aile faktörü, Enerji gereksinimi, Besin grupları ve yararları, Karşılaşılabilecek beslenme sorunları, Davranış bozukluğuna yol açan yiyecekler, Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmada dikkat edilmesi gerekenler,

Beslenmenin önemi; * Bu yaş grubunda beslenmedeki en önemli husus, çocuğa iyi bir yemek yeme alışkanlığının kazandırılmasıdır. * Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıklarının yetişkinlik dönemindeki beslenme düzeni üzerindeki etkisi büyüktür.

* Çocuk beslenmesi ile ilgili olarak yapılan birçok araştırmada yeni beslenme alışkanlıklarının kazanıldığı, yeni besinlerle tanışıldığı bu dönemin beslenme bozukluğu riski en yüksek grup olarak değerlendirilmektedir.

* Süt çocuğuna oranla bu dönem çocuklarında büyüme hızı daha yavaştır. * Dik durma ve yürüme becerileri geliştiği için hareket fazladır.

* Bu bakımdan çocukların yemek yeme alışkanlığını kazanmasında ailedeki büyüklerin ÖZELLİKLE DE ANNENİN TUTUMUNUN çok önemli bir yeri vardır.

Beslenmede anne faktörü; * Bazı anneler, çocuklarının günlük besin ihtiyaçlarını bilmediklerinden ve beslenmeyi karın doyurma olarak düşündüklerinden çocuğu genellikle tek tip besinlerle beslemektedir. * Bunun sonucunda büyüme ve gelişme yavaşlamakta ve durmaktadır.

* Çocuğun şiddetle yemek istemediği yiyecekleri vermekte ısrar etmek doğru değildir. * Çocuğun önüne daima yaşına uygun gıdalar verilmelidir. * Reddedilen gıdalar azar azar verilerek alıştırılmalıdır. * Her cins gıdaya sofrada yer verilmelidir.

* Bu dönemde çocuğun büyüme ve gelişmesi izlenmeli, 3-4 ayda bir tartılıp, boyu ölçülmelidir. * Bu yaşlardaki yetersiz ve dengesiz beslenme durumunda fiziksel gelişimin yanı sıra zekâ gelişimi ve öğrenme yeteneklerinin de olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir.

* Günlük enerji, miktarı 80-90kkaldir. *Çocukların enerji gereksinimi hesaplanırken dinlenme,hastalık, metabolik hızı, fiziksel aktivite ve büyüme hızı göz önüne alınır. * Bu yaşlarda enerji gereksinimi hesaplarken cinsiyet ayrımı yapılmaz.

Süt ve Süt Ürünleri * Süt ve Süt Ürünleri Et Yumurta Kurubaklagiller * Et Yumurta Kurubaklagiller * Taze Sebze ve Meyveler Tahıllar ve Tahıl Ürünler * Tahıllar ve Tahıl Ürünler Şeker ve yağlar * Şeker ve yağlar

* Çocuğun menüsünde bu grup yiyeceklerden günde ortalama 2,5 porsiyon yer almalıdır. * Bunun için 2 su bardağı süt, 1 kibrit kutusu peynir verilir. * Bu orandan fazla süt vermeye gerek yoktur. Yoksa kalsiyum diğer minerallerin vücuttaki emilimini olumsuz etkiler.

* Her gün ya da gün aşırı bir yumurta yedirilmelidir. * Yumurta verilmediğinde et ya da kuru baklagil miktarı artırılmalıdır. * Etler:köfte yapılarak, haşlanarak, sebze yemekleri ya da çorbalara katılarak yedirilebilir. * Haftalık menüde en az bir kez balık yer almalıdır.

* Bu grupta yer alan yiyecekler, mevsimine göre değişiklik gösterir. * Çocuklara verilecek sebze, meyvelerin mevsimlik ve taze olmasına, çok iyi temizlenmesine dikkat edilmelidir.

* Çocuğun menüsünde bu gruptan ortalama olarak 2 porsiyon yer almalıdır. * Her gün en az üç kez sebze ve meyve vermeye özen gösterilmelidir. * Bunlardan biri çiğ tüketilecek türde, ikincisi yeşil yapraklı sebzelerden seçilmelidir. Üçüncü öğün ise karışık olabileceği gibi meyve suyu, ezme şeklinde olabilir.

*Buğday, pirinç, mısır, arpa, yulaf vb. yiyecek grubuna girer. * Bu grup yiyecekler, karbonhidrat açısından zengindir. * Günde 3 orta dilim ekmek, 5-6 yemek kaşığı makarna, pilav vb. verilebilir.

- Doymuş yağ= Sağlığa zararlı yağlar (Hayvansal yağlar, tereyağı, iç yağ, bisküviler ve keklerde bulunur) - Doymamış yağlar= Sağlığa yararlı yağlar (Zeytinyağı, mısır, ayçiçeği, soya, susam, pamuk çekirdeği, fındık, keten tohumu)

* Çocuğun alacağı günlük şeker ve tatlı miktarı ortalama 2-4 yemek kaşığı, yağ miktarı ise 1 yemek kaşığı olmalıdır. * Yağlar yemeklere yakılmadan eklenmelidir.

Besin Grupları1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri  1.Et, yumurta 1 köfte kadar Protein,B vitaminleri kurubaklagiller et/1 adet yumurta ve kan yapıcı mineraller 2/3 porsiyon açısından zengindirler ve k.baklagil enerji verirler.  2.Süt ve süt2-2.5 su bardağı Kalsiyumdan yönünden ürünleri 2/3-1 kibrit kutusu zengindir. B vitaminleri peynir A vitamini kaliteli protein sağlar.

Besin Grupları 1-5 Yaş GrubuBesleyici Değerleri  3.Sebze ve meyve 1/2 porsiyon C vit., A vit. ve 2/3 porsiyon B vitaminlerince zengindir.  4.Tahıllar, ekmek 1-2 Orta dilim, Enerji verirler. 2/3-1 Porsiyon Protein ve B vitaminleri sağlarlar.  5.Yağlar ve şekerler yemek Enerji verirler. kaşığı yağ,  5 yemek kaşığı şeker

 Yemek seçme  Aşırı yemek yeme  Demir eksikliği anemisi  Kabızlık  Besin alerjileri  Besin zehirlenmeleri vb

Katkı Öğesi  Monosodyum Glutemat Et suyu, tavuksuyu tab.  Sodyum Glutemat Hazır çorbalar ve pilav  Nitratlar, Nitritler Salam, sucuk  Butilat Hidroksianisol Margarinler  Butilat Hidroksitoluen  Vanilya  Sodyum benzoate Kekler, şekerlemeler, sütlü tatlılar, pudingler ve dondurmalar Gazozlar, meyve suları, bisküvi

*Okul öncesi dönem çocuklarına yemek konusunda ısrarlı davranmak onların yemeği tümden reddetmesine yol açabilir bu yüzden ısrar edilmemelidir. * Enerji gereksinimi yeterince karşılanamayan çocuklarda zayıflık yanında halsizlik-güçsüzlük oluşabileceği unutulmamalıdır.

* Çocuğun yemekleri zevkli biçimde hazırlanmalıdır. Yemeğin besleyici olması kadar görünüşü de çocuğu yemeğe yöneltir. * Çocuk kendi kendine yemeğe alıştırılmalı ve yerken de yetişkinler kadar becerikli olması beklenmemelidir. Etrafa üstüne başına dökebilir önlem olarak koruyucu önlük vb. konulmalıdır.

* Yemek yedirmek için çocuğun peşinden koşmak, televizyon izlettirmek, ilgisini başka yöne çekmek doğru değildir. * Yemek yerken çocuk acele ettirilmemeli ya da oyalanmasına göz yumulmamalıdır.

* Çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme gösterebilmeleri için proteinden zengin besinleri yeterince tüketmeleri gerekir. * Vitaminler için en iyi kaynakların sebze ve meyveler olduğu unutulmamalıdır.

* Gazoz, şeker,sakız, çikolata vb. yiyeceklerin hem besin değeri yoktur, hem de sağlığa zararlıdır. * Ayrıca hamur işleri ve yağlardan da kısıtlama yapılabilir.

* Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırırken kişisel temizlik alışkanlıkları da kazandırılmalıdır. * Yemekten önce ve sonra elleri yıkama, dişleri fırçalama, çiğ yiyecekleri yıkamadan yememe gibi alışkanlıklar kazandırılırken, yetişkinler de bu konularda çocuklara örnek olmalıdırlar.

* Çocuklar başka çocuklarla kıyaslanmamalıdır. * Çocuklar arasında bireysel farklılıklar olduğu unutulmamalıdır.

Ş İ MD İ KEND İ M İ Z İ DE Ğ ERLEND İ REL İ M