MAKİNE ELEMANLARI Prof.Dr.Mehmet Tunç ÖZCAN

TASARIM

El Cezerî (d. 1136, Cizre - ö. 1233, Cizre ) Cizre

Tasarım en genel anlamıyla ihtiyaçtan doğan bir nesnenin düşünsel olarak planlanması veya planlanan bu düşüncenin bir belge üzerine aktarılması olarak tanımlanabilir.

öncelikli olarak tasarımın ihtiyaçtan kaynaklandığını, ve bu ihtiyaca cevap vermek için düşünüldüğü ortaya çıkmaktadır

Burada “mühendislik tasarımını” diğer tasarımlardan ayırarak yolumuza devam edelim.

En genel anlamda mühendislik tasarımı, -herhangi teknik bir sistemin ödevinin kesin olarak belirtilmesi, -uygulanacak fiziksel prensiplerin saptanması, -bu prensipleri sağlayan elemanların seçimi, -bunların montajı ve parça resimlerinin hazırlanmasına kadar geçen bütün faaliyetleri kapsamaktadır.

Buna göre mühendislik tasarımını iki aşamalı bir faaliyet olarak görmek gerekir. Birincisi; ödevin belirlenmesi ve uygulanacak fiziksel prensiplerin saptanması, yani teorik modelin kurulması aşamasıdır.

İkincisi ise, fiziksel prensibe göre elemanların seçimi, boyutlandırılması, montaj ve parça resimlerinin hazırlanması, yani teorik modelin gerçekleştirilmesi aşamasıdır.

Tasarımın birinci aşamaması “Konstrüksiyon Sistematiği” adı verilen bilim dalını, İkinci aşaması ise “Makina Elemanları” bilim dalını ilgilendirmektedir

Tasarımcılık yetenek işi olarak görülmesine karşın, özellikle mühendislik tasarımında sadece yetenek yeterli olmayacaktır. Tasarımcının yetenek dışında, çok iyi bir şekilde malzeme bilgisi, teknik resim bilgisi, mukavemet bilgisi, üretim prosesi bilgisi, ekonomi ve fiyat bilgisinin yanı sıra kısa sürede ve doğru karar verecek yapıda olması gerekmektedir.

Tasarım ödevi yerine getirilirken oluşturulacak algoritma şu adımları içermelidir: -Problemin tanımlanması -Ödevin oluşturulması -Ödevin biçimlendirilmesi -Ödevin geliştirilmesi -Üretim.

TASARIMDA EN ÖNEMLİ AŞAMA GEREKSİNİMİN BELİRLENMESİDİR.

Bu aşamada belirlenmiş olan sorunun yada gereksinimin çok açık bir şekilde tanımlanması gerekir. Tanım işin en temel noktasıdır.

Tasarımın Özelikleri Tasarımcı, incelemelerinden, gözlemlerinden ve karşılaştığı aksaklardan yola çıkarak tasarım yapma işine başlar. Ve tasarımını geliştirirken yapmak istediklerini(düşündüklerini) en iyi şekilde ortaya koyup en iyi sonuca ulaşmaya çalışır. Ancak tasarlama işlemi esnasında karşılaşacağı birçok kısıtlama nedeniyle istediği düşündüklerini her zaman sistemine aktarması mümkün olmayabilir.

Tasarımın Özelikleri Bu kısıtlamalardan bahsetmek gerekirse, Bilinen ilkelere aykırı bir tasarım yapamaz. Tasarım toplumun kültür düzeyine uygun olmalıdır. Toplumun din, gelenek, görenek örf ve adetlerine aykırı olmamalıdır. Kulanım kolaylığı açısından ergonomik olmalıdır. Ülkeler tarafından belirlenen standartlara uygun olmalıdır.

Tasarımcı özellikle hurda haline gelmiş ürünü, kullanılabilir hurda ve kullanılamaz hurda şeklinde ayrıştırıp kullanılabilir hurdayı tekrar hammadde haline getirilebilmesini de düşünmelidir. Bu bakımdan ürün yaşam döngüsü ile ilgili şöyle bir tanım yapılabilir; Hammaddeden atılana ya da geri dönüp tekrar üretime dahil edilene kadar bir ürünün geçirdiği aşamalara “ Ürün Yaşam Döngüsü ” denir.