İletişim, propaganda ve tutum değiştirme Propaganda: Kişi ya da grupların fikir, tutum ya da davranışlarını etkileme amacına yönelik iletişim, tek yönlü haberleşme Klasik ve Modern yaklaşım 1. Mesajı Öğrenme Tezi 2. Bilişsel Tepki Tezi

MESAJI ÖĞRENME TEZİ Carl Hovland: İletişim ve Tutum değiştirme programı (Yale Üniversitesi) 2. d.s. Sonrası Öğrenme teorisi Etkili iletişim, tutum öğrenme, yeniden öğrenme (tutum değiştirme) Öğrenme olayı, ortamın hangi özelliklerine göre, ne şekilde değişmeler gösterir

MESAJI ÖĞRENME TEZİ Carl Hovland: İletişim ve Tutum değiştirme programı (Yale Üniversitesi) 2. d.s. Sonrası Öğrenme teorisi Etkili iletişim, tutum öğrenme, yeniden öğrenme (tutum değiştirme) Öğrenme olayı, ortamın hangi özelliklerine göre, ne şekilde değişmeler gösterir

MESAJI ÖĞRENME TEZİ Tutum değişimi şu süreçten oluşur. Mesaja dikkat etmek Mesajı anlamak Mesajı kabul etmek

MESAJI ÖĞRENME TEZİ Tutum değişimi Carl Hovland İkna edici mesaj Mesaja dikkat edildi mi? Hayır Tutum değişimi Hayır Mesaj anlaşıldı mı? Hayır Mesaj kabul edildi mi? Carl Hovland Tutum değişimi

MESAJI ÖĞRENME TEZİ (Pasif) İletişimin ne kadar etkili olabileceğini belirleyen 4 faktör Mesajın kaynağına ait nitelikler Mesajla (iletişimle) ilgili özellikler Hedef öğe Ortamın özellikleri

KİM, NEYİ, KİME, NASIL İLETİYOR? MESAJI ÖĞRENME TEZİ KİM, NEYİ, KİME, NASIL İLETİYOR?

BİLİŞSEL TEPKİ TEZİ (Aktif) İnsanlar etkileyici iletişim karşısında tutumlarını neden değiştiriyor? (Aktif) Kişi ikna olduğu zaman ne tür bilişsel süreçler işliyor?

İKNA ETMENİN İKİ YOLU AYRINTILANDIRILMA OLASILIĞI MODELİ Mesaj dikkatlice işlenir Tutum değişiminin derecesi mesajın kalitesine bağlıdır Merkezi yol Yüksek ayrıntılandırma AYRINTILANDIRILMA OLASILIĞI MODELİ (Petty ve Cacioppo) Mesajın dikkatlice işlenmesi Mesaj dikkatlice işlenmez Tutum değişimi çevresel ipuçlarının varlığına bağlıdır. Çevresel yol Düşük ayrıntılandırma

BİLİŞSEL TEPKİ TEZİ (Aktif) İnsanlar ikna edici iletişimle karşılaşınca ne düşünür? Süreç, tutumları değişip değiştirecek mi? Ne derece?

BİLİŞSEL TEPKİ TEZİ (Aktif) İnsanlar doğru tutum değiştirmeye güdülenmişlerdir. Önemli kabul ettiklerini… İncelerler ya da incelemezler Merkezi- Çevresel (Az çaba, çevresel İpuçları) (anlamasa da tutum değişir)

BİLİŞSEL TEPKİ TEZİ (Aktif) İkna etmenin merkezi ve çevresel yollarını anlamak (İlgi yüksekse dikkat-düşükse dolaylı kabul) Çevresel yollarla pazarlama

BİLİŞSEL TEPKİ TEZİ (Aktif) Düşünme eğilimli olduğumuz zaman merkezi yol, (Zor, kalıcı) düşünme tembeli olduğumuz zaman çevresel yol daha etkili olur. (Kolay, zayıf)

İLETİŞİMİN AMACI VE DİRENME Dinleyicide yeni bir tutum geliştirmek Dinleyicide var olan tutumun şiddetini arttırmak Dinleyicinin var olan tutumunu değiştirmek (olumluyu olumsuz ya da tersi) C(Taraftar) -------------- x ---------------- b (karşı)

DİRENMENİN 5 YOLU Propagandanın görüşünü bir karşı görüşle çürütmek Propagandanın görüşünü reddetmek (kabul etmemek) Propagandacıyı reddetmek (Kaynağı kötülemek) Propagandada verilen bilgiyi esas amacından saptırarak bozmak, yozlaştırmak Mantığa bürünme ve diğer savunma mekanizmalarına başvurmak

TEMEL İLETİŞİM VE TUTUM DEĞİŞİMİ MODELİ ORTAM Temel Öğeler Kaynak (Propagandacı) İletişim (Propaganda) Hedef (Dinleyici) Her öğe ile İlgili değişken etkiler Görüş farkı, Tek yönlü/Çift Yönlü Duygusal/akılcı (Korku etkisi) Te Kişilik Cinsiyet Bağlanma (Taahhüt) Zeka Eğitim Aynı görüşte Olma/olmama Ulaşma sorunu Seçici algı Grup etkileri (Saygınlık, Güvenirlik, Sevilmek

Kaynağın özellikleri İnanırlık: Saygınlık/Prestij, Güvenirlilik (amaç), Hoşa gitme, beğenme

Kaynağın özellikleri: Saygınlık Propagandacı, propaganda konusunda uzman mı? Saygınlık-Tutum değişimi doğrudan ilişkili (Hovland &Weis-1951) Teyp konuşmalarının dinletilmesi Atom denizaltıları mümkün mü? tanınmış fizik bilgini Oppenheimer (daha etkili) Pravda gazetesi (Sovyet yarı resmi organı)

Kaynağın özellikleri: Saygınlık Asch: (1952) Saygınlık iletişimin anlamını bir dereceye kadar değiştirir. Arada bir biraz başkaldırı bir dereceye kadar başkaldırı iyidir. Fiziki dünyada fırtınalar nasıl gerekli ise, siyasi dünyada o kadar gereklidir. Jefferson (ABD Cumhurbaşkanı) (fikir özg.) Lenin (Marksist çatışma ve toplumsal başkaldırma) Kaynağa bağlı olarak anlam değiştirme Aranson, Turner, Carlsmith (1963): Saygınlık iletişimin anlamı değişmese de etkili oluyor Şairi belirsiz modern dörtlükler dinletildi. Tanınmış şair T.S. Eliot Üniversite öğrencisi Saygınlık ne kadar yüksekse , inanırlık o kadar yüksek

Kaynağın özellikleri: Güvenirlik (Amaç) Uzman ama  Amaç: Tiyatro…. Dinleyici kandırmak Kişisel bir kazanç sağlama Walster, Aranson, Abrahams (1966) Teyp: Polis kuvvetleri ve mahkemelerde suçlulara daha sert davranılmalı Sabıkalı Savcı İletişim kaynağına dinleyici tarafından atfedilen amaç Aynı sabıkalı: Polis kuvveti azaltılmalı, cezalar hafifletilmeli (çıkarcı) ters sonuç

Kaynağın özellikleri Hangi propaganda kaynaklarına daha çok inanılır? İnanılır olmak için kaynak hangi özelliklere sahip olmalıdır? İnanılır kaynak-hedef kitlede daha fazla tutum değişimi Hovland ve Weis: Uzmanlık ve Güvenilirlik 1) Saygınlık (Prestij)

İletişimin özellikleri Görüş farkı, Tek yönlü/Çift Yönlü Duygusal/akılcı İletişimin sunum sırası Tekrar Te

Hedef kitlesinin özellikleri Taahhüt (bağlanma) Kendine güven Grup içi saygınlık farkları Zeka ve eğitim Cinsiyet farkı Düşünme ihtiyacı Dikkatin dağılması Kendini izleme Yaş Te

Ortamın özellikleri Ortamın özellikleri Kültürün Özellikleri Eşik Altı Mesajlar