BİSFENOL A TOKSİKOLOJİK ETKİLERİ

BİSFENOL A NEDİR? İki fenol ve polikarbonat moleküllerinin birleşmesi ile elde edilen bir tür organik maddedir. Plastiklerin ve epoksi reçinelerin üretiminde kullanılan başlıca monomerdir. Bisfenol-A (BPA) polikarbonat maddeler içindeki plastik yapıtaşıdır

BİSFENOL A KULLANIM ALANI Özellikle plastik, naylon, polyester ve PVC gibi maddelerin üretilmesinde etkin rol oynayan Bisfenol A, dünyada yıllık olarak 2-3 milyon tonu aşkın bir üretime sahiptir.  Sert plastik olarak CD’lerde, su şişelerinde, içecek şişelerinde, otomobil parçalarında, oyuncak ve gözlüklerde, Diş hekimlerinin diş yapımında kullandığı malzemelerde kullanılır. Bebek biberonlarında daha sık kullanılırken tüketicilerin bilinçlenmesi ile BPA’ sız ürünler üretilmeye başlandı.

BPA NIN KULLANIM ALANLARI

PAKETLEME UYGULAMALIRINDA KULLANILAN PLASTİKLER VE KODLARI Dönüsüm No Kısaltma Polimer ismi Kullanımı 1 PETE ya da Pet Polietilen Tetrafitalat Poliester fiberler,film,elyaf, köpük,şişe,katı cisim 2 YYPE Yüksek yoğunluklu polietilen Taşınmaya elverişli kapların yapımı,çeşitli şişeler,çantalar, oyun alanı malzemeleri 3 PVC ya da V Polivinil klorür Çit ve parmaklık malzemeleri,yiyecek dışı şişeler 4 DYPE Düşük yoğunluklu polietilen Sera örtüsü, film, ambalaj, elektrik sanayi 5 PP Polipropilen Plastik şişe elektrik sanayi, mutfak eşyası 6 PS Polistiren Oyuncak, video kaset, tepsiler, yalıtım malzemesi 7 Diğer Akrilik,polikarbonat,naylon dahil diğer plastikler

TEMAS SÜRESİ SICAKLIK GIDANIN CİNSİ AMBALAJIN CİNSİ

BFA migrasyonu polimerizasyonun tamamlanmaması veya polimerlerin kısmi hidrolizi sonucunda ambalajdan gıdaya gerçekleşmektedir. Konserve gıdalarda BFA migrasyonunu etkileyen ana faktör konservasyon işleminde kullanılan ısıtma süresi ve sıcaklığıdır . BFA içeren kaplara mikrodalga ile pişirme gibi yüksek sıcaklık uygulamaları yapıldığında reçineler de kompozisyona uğramaktadırlar. Bunun sonucunda ambalajdan gıdaya bisfenollerin migrasyonu daha yoğun ve hızlı olmaktadır. Ayrıca gıdanın içeriğinin de migrasyonda etkili olduğu ile ilgili bilgiler mevcuttur. Yapılan çalışmada konserve kutularına %5-10 sodyum klorid veya bitkisel yağ varlığında 121°C’de sıcaklık uygulandığında BFA migrasyonunun arttığını belirtmişlerdir (>10 ng/ml). Aynı zamanda BFA migrasyonu depolama süresinden de etkilenmektedir ve depolama sırasında gıdada BFA birikebilmektedir

BİSFONOL A YA NASIL MARUZ KALINIR? %99 oranında BPA ile kontamine olmuş gıdaların tüketimi sonucu %1 oranında mesleki sebeplerle

BPA İÇEREN ÜRÜNLER RİSKLİ

Ankara bölgesinde tüketime sunulan konserve ton balıklarında BFA miktarlarını araştırmıştır. Bu çalışmada analize alınan 160 örneğin %24,8’inin Türk Gıda Kodeksi sınır değerinden (0,6 mg/kg) yüksek olduğu belirtilmiştir

Vücutta idrardan başka kanda, yağ dokusunda, semende, anne sütünde, amniyotik sıvıda, plasenta ve fetusta, kolostrumda, umbrikal kord kanında, tükürükte de BPA bulunabileceği belirtilmektedir.

BFA’ya mesleki nedenlerle maruz kalanlar dışında bütün yaş gruplarında temel BFA kaynağı tüketilen gıdalardır. Ayrıca gıda maddelerinin tüketimi ile yetişkinler vücut ağırlığı baz alınarak günlük 0,00048 mg/kg ve çocuklar ise 0,0016 mg/kg BFA’ya maruz kalabilmektedir. Yeni doğanların gıdalarında BFA miktarı 0,1-13,2ppb düzeylerinde olabilmektedir. Bu maruziyet çocuklar açısından önemlidir. BFA’nın 1 ng/L’den az konsantrasyonlarda alınması östrojenik aktiviteyi etkileyebilmektedir.

Endokrin bozuculara temasın, gelişimsel ters etkiler, üreme sistemi ve immün sistem toksisitesi ile nörolojik ters etkiler gibi istenmeyen etkiler ile sonuçlandığı bildirilmektedir Ayrıca, öğrenme azlığı ve hafıza bozukluğuna neden olabileceği bildirilmektedir Düşük doz BPA ile etkilenim sonucunda sıçanlarda hiperaktivite, farelerde agresyonda artış, anne içgüdü davranışlarında bozulma (uzun süre yuvadan ayrılma, yavrusu ile geçirdiği zamanda azalma), ağrı ve korku uyaranında değişiklik, cinsiyet ayrımında zorluk gibi davranış bozuklukları görülebilmektedir

On altıncı hafta BPA örnekleri ile bebeklerin sinirlilik ve hiperaktivite davranışları arasında anlamlı ilişki saptanmış ve bu ilişkinin kız çocuklarda daha kuvvetli olduğu gösterilmiştir. BPA’nın tiroid hormon reseptörlerine bağlanabildiği ve tiroid hormon reseptör kaynaklı gen ekspresyonunun baskılanmasına neden olabileceği gösterilmiştir. ABD’li erişkinin idrar BPA düzeyleri ile obesite görülme sıklığı arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır BPA’nın da DNA’nın hücre fonksiyonlarını kontrol eden proteinlerde tranlasyon aşamasında değişikliklere neden olması sonucu oluştuğu ileri sürülmüştür

GENEL OLARAK ETKİLERİ Mensturasyonda Düzensizliğe Kadınlardaki Kalp Hastalıkları Tip-2 Diyabet . Erkeklerdeki eşey hormonları Beyin fonksiyonu, hafıza, öğrenme Yumurta Kemoterapi – tedavisinin etkisini düşürdüğünü gösterdi. Meme Kanseri riskini arttırma Astım oranlarını arttırma

SEBEP OLDUĞU HASTALIKLAR

BPA ANALİZ YÖNTEMLERİ EKSTRAKSİYON KROMOTOGRAFİK YÖNTEMLER HPLC Plastik kutuların altındaki geri dönüşüm bilgilerinde #7 (7 numaralı) yada PC yazıyorsa içinde BPA olma riski var demektir çünkü bu kategori ”diğer plastik ürünler” denilen gruptur. Bu kutu bir de sert ve cam gibi parlak görünümde ise içinde BPA olma olasılığı çok yüksektir. Bu arada ısıyla yazılmış (thermal recept) yazar kasa fişlerine mümkün olduğu kadar ellemeyin ya da ellerinizi yıkayın.

Bisfenol a’nın zebra balıklarında (danio rerio) teratolojik etkileri Sonuç olarak, endokrin bozucuların düşük dozlarının bile canlılarda üreme üzerine olan olumsuz etkileri çeşitli çalışmalarla ispatlanmıştır. Düşük dozlarda olsa bile BPA’nın ekosisteme girmesi pek çok canlıya zarar vermektedir. Bu bağlamda BPA maruziyetinden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

NASIL DAHA AZ MARUZ KALINIR

SONUÇ Ambalajlanan gıda BPA migrasyonu değeri, yönetmeliklerin belirlediği sınır değerler altında olsa bile, gün içinde tüketilen tüm hazır gıdalar ve onların ambalaj malzemeleri göz önünde tutularak ; Uyarılar dikkate alınmalı Gıda saklama kapları ve kullanımları konusunda halk biliçlendirilmeli Gıda satınalınırken ve evde saklanırken inert malzemeden yapılmış saklama kapları ( cam, porselen vb.) tercih edilmeli Teneke kutularda gıdalar saklanmamalı