ORGANELLER HÜCRE İSKELETİ ÇEKİRDEK HÜCRELERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ORGANELLER

ORGANEL NEDİR: Hücre içinde aynı görevi yapmak üzere farklılaşmış yapılardır. Organeller zar yapılarına göre 3’e ayrılır.

RİBOZOM Hücrenin en küçük organelidir. Zarsız yapıdadır. Protein ve rRNA dan oluşmuştur. Virüsler hariç tüm hücrelerde bulunur. Protein sentezini gerçekleştirir. Sitoplazma dışında çekirdek, mitokondri, kloroplast içinde endoplazmik retikulum üzerinde bulunur.

SENTROZOM Zarsız organellerdir. Sentriyol denilen borucuklardan oluşur. Sadece hayvansal hücrelerde bulunur Hücre bölünmesi sırasında kendini eşleyerek bölünmeye yardımcı olur. Yapısında DNA bulunur.

ENDOPLAZMİK RETİKULUM Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında borucuklardan oluşan bir sistemdir. Tek zarlı yapıdadır. Hücre içinde madde taşınmasından sorumludur. Hücreyi ağ şeklinde kuşattığı için hücreye desteklik sağlar. Bazı maddelerin depolanmasını sağlar.

ENDOPLAZMİK RETİKULUM GRANÜLLÜ ENDOPLAZMİK RETİKULUM GRANÜLSÜZ ENDOPLAZMİK RETİKULUM Üzerinde bol miktarda ribozom taşırlar. Protein (enzim, hormon vb.) Salgılayan hücrelerde bol bulunur Üzerinde ribozom taşımazlar. Yağ sentezi yapan hücrelerde bulunur.

GOLGİ AYGITI Endoplazmik retikulumdan kopan parçalardan oluşmuştur. Tek zarlı yapıdadır. Salgılama , paketleme, sentezleme, depolama ve hücre zarının tamir edilmesini sağlar.

LİZOZOM Tek zarlı kese şeklinde bir organeldir. İçinde bulunan enzimlerle hücre içi sindirim yaparlar. Yıpranmış organellerin sindirilmesini sağlar. Hayvansal hücrelerde bulunurken bitkisel hücrelerde bulunmaz.

Lizozom oluşumuna katkısı olan organeller: Ribozom,endoplazmik retikulum,golgi aygıtı Lizozom organelinin çeşitli nedenle zarı yırtılıp enzimleri hücre içine dağılırsa enzimler hücreyi sindirmeye başlar. Bu olaya otoliz denir. Bu nedenle bu organele intihar organeli de denir.

KOFUL Tek zarlı yapıdadır Golgi, endoplazmik retikulum ve hücre zarından üretilir Görevi depolama ve hücrenin su dengesini ayarlamaktır.

KOFUL ÇEŞİTLERİ BESİN KOFULU SİNDİRİM KOFULU BOŞALTIM KOFULU KONTRAKTİL KOFUL

BESİN KOFULU Fagositozla dışarıdan alınan büyük moleküller ile hücre zarının oluşturduğu kofuldur.

Lizozom organeli ile besin kofulunun kaynaşması ile oluşan kofuldur SİNDİRİM KOFULU BOŞALTIM KOFULU Lizozom organeli ile besin kofulunun kaynaşması ile oluşan kofuldur Sindirim sonrası atıkların oluştuğu kofuldur

KONTRAKTİL KOFUL Tatlı sularda yaşayan bazı tek hücreli canlılarda (protista) bulunur Hücre içine giren fazla suyun hücre dışına atılmasından sorumludur. Enerji (ATP) harcayarak çalışır.

NOT 1- Bitki hücrelerinde koful az sayıda ve büyükken hayvan hücrelerinde koful çok sayıda ve küçüktür 2- Genç bitki hücrelerinde koful çok sayıda iken yaşlı bitki hücrelerinde tek ve büyüktür.

MİTOKONDRİ Çift zarlı yapıdadır İç zarın kıvrımlarına krista, mitokondri içindeki sıvı kısıma matriks denir Kendine ait DNA ,RNA ve ribozoma sahiptir. Hücre için gerekli olan enerji oksijenlı solunumla burada üretilir. İhtiyaç durumunda kendini eşleyerek sayısını arttırır.

PLASTİTLER Bitki ve bazı protista hücrelerinde bulunur. Çift zarlı yapıdadır. Kendine ait dna, rna ve ribozoma sahiptir Besin üretilmesi, depolanması ve bitkiye renk verilmesinden sorumludur. 3 çeşit plastit vardır. KROMOPLAST LÖKOPLAST KLOROPLAST İhtiyaç durumlarında birbirlerine dönüşebilirler

KROMOPLAST Bitkiye farklı renk verir. KAROTEN (TURUNCU) LİKOPEN (KIRMIZI) KSANTOFİL (SARI)

LÖKOPLAST Üretilen besinin fazlasının depolandığı yapıdır. Bitkinin ışık almayan yerlerinde bulunan renksiz plastitdir. Işığa maruz kalırsa kloroplasta dönüşür.

KLOROPLAST Bitkinin yeşil kısımlarında bulunur. Klorofil adı verilen renk pigmenti taşır. Fotosentez ile besin üretiminden sorumludur.

HÜCRE İSKELETİ

HÜCRE İSKELETİ GÖREVLERİ: Hücreye desteklik ve şekil vermek Çeşitli şekillerdeki hücre hareketini meydana getirmek Hücre içinde motor proteinlerin organellerin taşıması için bir yol oluşturmak 3 çeşit hücre iskelet elemanı vardır 1-MİKROFLAMENTLER 2-ARA FLAMENTLER 3- MİKROTUBULLER

MİKROFLAMENTLER Aktin proteinlerinden oluşur Hücre şeklinin korunmasında, kas kasılmasında, hücre hareketi ve hücre bölünmesi sırasında boğumlanmanın oluşmasında sorumludur

ARA FLAMENTLER Fibröz proteinlerinden oluşur Hücrenin şeklinin korunmasında, çekirdeğin ve bazı organellerin sabitlenmesinde görevlidir.

MİKROTÜBÜLLER Tübülin proteinlerinden oluşur En kalın olanıdır Hücre şeklinin korunmasında, hücrenin hareket etmesinde, organellerin hareketinde ve hücre bölünmesi sırasında kromozomların hareketinde görevlidir

ÇEKİRDEK

Hücrenin yönetim ve kalıtımından sorumlu merkezidir Prokaryot hücrelerde bulunmaz 4 kısımdan oluşur ÇEKİRDEK ZARI ÇEKİRDEK SIVISI ÇEKİRDEKCİK KROMATİN AĞ

Çekirdeği sitoplazmadan ayıran yapıdır ÇEKİRDEK ZARI ÇEKİRDEK SIVISI Çekirdeği sitoplazmadan ayıran yapıdır Kalıtım materyali olan DNA ‘nın korunmasını sağlar Hücre zarına benzer yapıdadır. Büyük por (deliklere) sahiptpir Sitoplazmaya göre daha koyu kıvamdadır Yapısında bol miktarda nükleotit bulunur.

Ribozomun üretildiği yerlerdir. Sayısı birden fazla olabilir ÇEKİRDEKCİK KROMATİN AĞ Kromatin ağ’ın (DNA) çekirdek içinde daha yoğun bulunması sonucu daha koyu görünen kısımlardır. Ribozomun üretildiği yerlerdir. Sayısı birden fazla olabilir Kalıtım materyali olan DNA’nın hücre bölünmesi dışındaki zamanlarda bulunduğu dağınık halidir. Hücre bölüneceği zaman histon denilen proteinlerine sarılarak kromozomları oluştururlar

HÜCRELERİN KARŞILAŞTIRILMASI