YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU
EDEBİ KİŞİLİĞİ; Cumhuriyet Döneminde de eser vermiştir. Romancılığıyla öne çıkmış; hikâye, anı, mensur şiir, makale, deneme ve tiyatro türlerinde de eser vermiştir. Eserlerinde güçlü bir gözleme dayanan realizm vardır. Başarılı bir gözlemcidir. Karakterleri yansıtmada başarılıdır.
Romanlarında Tanzimat Döneminden Cumhuriyet Dönemine kadar Türk toplumunda ortaya çıkan değişimleri konu edinmiştir. Romanlarındaki başlıca tema, Türk toplumunun yaşam tarzı ve sorunlarıdır. Onun romanlarında Türk toplumundaki değişimleri görmek mümkündür.
Kurtuluş Savaşı yılları Mondros Mütarekesi’nden sonraki günlerde İkdam gazetesinde yazılar yazan Yakup Kadri, yazılarında Kurtuluş Savaşı'nı destekledi. Bir yandan da Yeni Mecmua’da “Erenlerin Bağından” adını verdiği nesirler yayımladı. Milli mücadele ile ilgili hikayeler yazdı. Bu dönemdeki yazılarını daha sonra “Ergenekon” adlı eserinde kitaplaştırdı
1920'de Milli Mücadeleyi izlemek için bazı arkadaşlarıyla birlikte Ankara'ya çağrıldı. Batı cephesini dolaştı ve bu seyahatinden milli duyguları güçlenmiş, geleceğe dair ümit dolu olarak İstanbul’a döndü.Gazetecilik çalışmaları devam ederken en büyük eserleri olan romanlarını yayımlamaya başladı. “Kiralık Konak” romanı İkdam’da tefrika edildi.
Nur Baba’yı bastırdıktan sonra Ankara’ya giden yazar, kendisine Tetkik-i Mezalim Komisyonu”’nda görev verilmesi üzerine Kütahya, Simav, Gediz, Eskişehir, Sakarya yörelerini dolaştı; gördüklerini belli bir zaman sonra kaleme alabildi.
Cumhuriyet Yılları 1927’de Hüküm Gecesi, 1928’de Sodom ve Gomore adlı romanlarını yayımladı.
Diplomatik Yılları 1934 yılında Tiran elçiliğine atanan Yakup Kadri, 1935'te Prag, 1939'da Lahey, 1942'de Bern, 1949'da Tahran ve 1951'de yine Bern elçiliklerine getirildi. 1955 yılında Bern elçisi iken emekli oldu. Zoraki Diplomat adlı eseri, diplomatlık yıllarının eseri olarak ortaya çıktı. Emekli olduktan sonra yurda döndü ve gazete, dergi yazılarını sürdürdü. 1957'de Ulus gazetesinin başyazarlığını üstlendi.
ESERLERİ: Eserlerinde belli tarihsel dönemleri ele aldı. Kiralık Konak: I. Dünya Savaşı öncesinin, Hüküm Gecesi: II. Meşrutiyet'in, Sodom ve Gomore: Mütareke döneminin, Yaban:Kurtuluş Savaşı yıllarının, Ankara :Cumhuriyet'in ilk on yılının, Bir Sürgün: 2'nci Abdülhamid döneminin işlendiği romanlardır. Panorama: 1923-1952 yıllarını kapsar.
Romanları: Kiralık Konak (1922) Nur Baba (1922) Hüküm Gecesi (1927) Sodom ve Gomore (1928) Yaban (1932) Ankara (1934) Bir Sürgün (1937) Panaroma (2 cilt, 1953) Hep O Şarkı (1956)
Öyküleri: Bir Serencam (1914) Rahmet (1923) Milli Savaş Hikâyeleri (1947)
Şiirleri: Erenlerin Bağından (1922) Okun Ucundan (1940)
K ı r U y k u l a r ı Bulutlar ufukta beyaz bir yumak. Ne hoştur kırlarda yazın uyumak, Bulutlar ufukta beyaz bir yumak. Ağaçlar bir derin hülyaya varmış, Saçında yepyeni teller ağarmış.. Baş yorgun, yaslanır yeşil otlara, Göz dalgın, uzanır ta bulutlara. Öğleyin bu uyku bir aralıktır. Saf hava bir kanat gibi ılıktır.. Zaman gönülde ne varsa dinler, Yüzlere tülümsü bir buğu iner, Erirken sıcakta yaz kokuları, Ne hoştur, ne hoştur kır uykuları.. Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU
S e n i S e v i y o r u m Tatlı bir dilin, çalamayacağı kalp yoktur.. Bir erkek S e n i S e v i y o r u m kelimesini çok nadir kullanır ama kadınlar ise S e n i S e v i y o r u m kelimesi karşısında hissiz kalamazlar.Kalpten gelen bir S e n i S e v i y o r u m kelimesinin açamayacağı kapı yoktur.. Hiç bir kadın yoktur ki, S e n i S e v i y o r u m sözü önünde hissiz ve lakayt kalabilsin.. Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU
Oyunları: Nirvana (1909) Veda (1929) Sağanak (1929) Mağara (1934)
Anıları: Zoraki Diplomat (1955) Anamın Kitabı (1957) Vatan Yolunda (1958) Politikada 45 Yıl (1968) Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (1969)
Monografileri: Ahmet Haşim (1934) Atatürk (1946)
Makaleleri: İzmir'den Bursa'ya (1922, Halide Edip, Falih Rıfkı Atay ve Mehmet Asım Us ile birlikte) Kadınlık ve Kadınlarımız (1923) Seçme Yazılar (1928) Ergenekon (iki cilt, 1929) Alp Dağları'ndan ve Miss Chalfrin'in Albümünden (1942)
HAZIRLAYAN; BETÜL UYSAL 10/A 980