Klasik Yönetim ve Organizasyon Teorisi B Yönetim ve Organizasyon Yrd.Doç. Dr. Özlem BALABAN İşletme Fakültesi

KLASİK YÖNETİM ANLAYIŞI Yönetim ve organizasyon alanındaki ilk yönetim anlayışı olan klasik yönetim teorileri, işletmelerin verimli ve etkin bir şekilde yönetilmeleri konusunda temel çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çağdaş yönetim döneminin ilk dönemini oluşturan klasik yönetim anlayışı doğrudan işletmelere ve onların yönetimine odaklanan ilk sistematik görüşleri ifade etmektedir. Klasik yönetim anlayışı Bilimsel Yönetim Yaklaşımı, Yönetim Süreci Yaklaşımı ve Bürokrasi Yaklaşımı olmak üzere üç temel yaklaşımdan oluşmaktadır.

KLASİK YÖNETİM ANLAYIŞININ TEMEL ÖZELLİKLERİ Başlıca iki konuyu vurgulamaktadır: İşletmelerde etkinliğin ve verimliliğin artırılması, Bunu sağlayacak olan formel organizasyon yapısının ve bu yapı içindeki yönetim faaliyetlerinin düzenlenmesi. 3 temel düşünceyi esas almaktadır: Makineler yardımıyla rutin işlerde insanların daha etkin bir şekilde kullanılması, Formel organizasyon yapısının bir düzen çerçevesinde oluşturulması, Etkinlik ve verimlilik amacıyla kaynakların rasyonel bir şekilde değerlendirilmesidir

KLASİK YÖNETİM ANLAYIŞININ TEMEL İLKELERİ 1.Örgütsel amaç/amaç birliği ilkesi 2.İşbölümü, uzmanlaşma ve bölümlere ayırma ilkesi 3.Sorumluluk ilkesi 4.Yetki ve sorumluluk denkliği ilkesi 5.Emir-komuta birliği ilkesi 6.Denetim/Kontrol alanı ilkesi 7.Hiyerarşik yapı ilkesi 8.Yetki Devri ilkesi 9.İstisna ilkesi 10.Açıklama ilkesi 11.Denge ilkesi 12.Basit ve anlaşılırlık ilkesi 13.Değişebilirlik ve reorganizasyon ilkesi

KLASİK BİR ORGANİZASYONUN TASARIM SÜRECİ 1.Amaçların belirlenmesi 2.Amaçlara ulaştıracak işlerin belirlenmesi 3.Uzmanlaşmayı sağlamak için işlerin bölünmesi 4.İşlerin bir araya toplanarak mevki ve pozisyonların oluşturulması 5.Departmanlaşmanın sağlanması 6.Departmanların hiyerarşik bir yapı içinde koordinasyonunu sağlamak üzere birleştirilmesi Kısacası; etkin ve verimli olmak isteyen bir işletme klasik yönetim ilkeleri doğrultusunda yukarıda ifade edilen bir süreci esas alarak organizasyon yapısını oluşturmalıdır.

BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMI Taylorizm; ‘Makine Modeli ya da Metaforu’ “Bilimsel Yönetimin İlkeleri-1911” adlı kitap Gelişigüzel çalışma yerine bilimi, bireysellik yerine yardımlaşmayı ve düşük verim yerine maksimum çıktıyı amaçlayan yönetim anlayışı

BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMININ TEMEL İLKELERİ 1.Standartlaştırma 2.Hareket ve zaman etüdü 3.Personel seçimi ve eğitimi 4.Fonksiyonel formenlik

BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMININ İLKELERİNİN ORGANİZASYONA YANSIMALARI 1. Her iş unsurlarına ayrılmalıdır. 2. Her unsur bilimsel açıdan ayrıntılı olarak incelenmelidir. 3. Daha etkin iş yapmak için hareket ve zaman etütleri yapılmalıdır. 4. Bu etütler sonucunda bir işi yapmanın en iyi tek yolu bulunup standartlaştırılarak iş için yeterli kabiliyete sahip olan çalışanlar seçilerek eğitilmelidir. 5. Teşvik edici ücret sistemi ile işgörenler finansal olarak desteklenmelidir. 6. Yönetim bu işleyişi kontrol etmeli ve aksaklıkları bilimsel olarak incelemelidir.

BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMININ KATKILARI Takım çalışması ile iş verimliliğinin artacağını öngörmüştür ve bilimsel yönetim ilkeleri sanayi işletmelerinin yanı sıra birçok işletmede uygulanabilir niteliktedir. Bu ilkelerle işlerin daha verimli ve rasyonel bir şekilde yapılması mümkündür. Bilimsel eğitim ve personel seçimi çalışanların etkinliğini artırmaktadır. Ayrıca bir işin en iyi nasıl yapılacağını göstermektedir. Böylece yönetimde uzmanlaşma ve sorunların rasyonel bir şekilde çözümüne olanak vermektedir

BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMININ ELEŞTİRİLEN YÖNLERİ Ortaya koyduğu bazı kavramların ve ilkelerin birçok yönetim sorunlarında uygulanamaması, Planlama ve mavi yakalı işçilerin denetimi dışındaki sorunlara yeterince odaklanılmamış olması, makinelerin rutin işlerde kullanımı arttıkça zaman ve hareket etüdlerinin önemini yitirmeye başlaması En önemlisi çalışanların sadece daha fazla gelir etme düşüncesi ile motive edilebileceğini öngörmesi diğer bir ifade insanı bir makine gibi görmesi gibi gerekçelere dayanmaktadır.

YÖNETİM SÜRECİ YAKLAŞIMI Kurucusu, Henry Fayol’dur. Organizasyon faaliyetlerini 6’ya ayırmış: Teknik/üretim, Finansal, Güvenlik, Ticari, Muhasebe, Yönetim Yönetim süreci: Planlama, Örgütleme, Yöneltme Eşgüdüm sağlamak, Kontrol.

YÖNETİM SÜRECİ YAKLAŞIMININ İLKELERİ 1.İşbölümü 2.Yetki ve sorumluluk 3.Disiplin 4.Kumanda birliği 5.Amaç birliği 6.Genel çıkarların bireysel çıkarlardan üstün olması 7.Ücretleme-bedel ödeme 8.Merkeziyet-merkezcilik 9.Hiyerarşik yapı 10.Düzen 11.Hakkaniyet (adil ve eşit davranma) 12.İş güvenliğinde denge (personelin devamlılığı) 13.İnisiyatif 14.Moral güç (Birlik ruhu)

ORGANİZASYON İLKELERİ 1.İşbölümü 2.Bölümlere ayırma 3.Emir-Komuta birliği 4.Hiyerarşik yapı 5.Kontrol alanı 6.Yetki ve sorumluluk denkliği 7.Amaç birliği 8.Yetki devri

İyi çalışmalar…