Antijen tanıyan reseptörler Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Antijen tanıyan reseptörler 2015-2016, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 09.03.2016 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı akisn@trakya.edu.tr http://personel.trakya.edu.tr/akisn

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE HEDEF BASAMAKLAR 1 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE HEDEF BASAMAKLAR

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE HEDEFLER-1 Plazmadaki çözünmüş eylemciler tehlikeliye bağlanırsa tanır. Bazıları tahrip eder, diğerleri nötralize eder Doğal bağışıklık lökositleri ve diğer vücut hücrelerinde içte ve dışta tehlikeli antijeni tanıma reseptörleri vardır. Tanıdıklarında tahrip eder. Nötralizanın eğer lökositte reseptörü varsa nötralizana opsonin denir. Opsoninlenmiş tehlikeliye bağlanan lökositler tehlikeliyi tahrip eder. TEHLİKE BERTARAF EDİLEMEZSE

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE HEDEFLER-2 Eşzamanlı makrofaj ve dendritik hücreler antijeni alarak derene oldukları ikincil lenfoid dokulara göçer ve burada edinsel bağışıklık sürecini başlatır Yangı ile kandan lökosit dokuya çağrılır. Hedef-1’deki işlemler şimdi destekli bir ordu tarafından aynen devam ettirilir TEHLİKE BERTARAF EDİLEMEZSE

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE HEDEFLER-3 Edinsel immünite CD8+ hücre üretir, böylece saldırı özgül epitoplara yapılır, ayrıca bilgi hafızalanır Edinsel immünite antikor üretir, böylece opsonizasyon özgül epitoplara yapılır, ayrıca bilgi hafızalanır TEHLİKE BERTARAF EDİLEMEZSE

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE HEDEFLER-4 Tehlikelinin çevre dokudan izole edilmesi Akut hastalık veya kronikleşme

Ag- EYLEMCİ EŞLEŞTİRMESİ 2 Ag- EYLEMCİ EŞLEŞTİRMESİ

İşbölümü ve Yanıt Sınıfı Her Ag çeşidi farklı bir eylemci tarafından tanınır ve tahrip edilir (İŞ BÖLÜMÜ). Çünkü, her eylemci farklı bir stratejiyle gelen farklı bir antijeni yok etmeye özelleşmiştir. Hangi eylemcinin hangi antijeni tahrip edilmeye yönleneceğinin belirlenmesine YANIT SINIFI belirleme denir

Antijen Çeşitleri PAMP.................................Epitop Doğal immünite Edinsel immünite Uzun antijen Motifi belirli Motifler genellikle sık tekrarlayan yapıda Tehlikeli olduğu evrim sürecinde saptanmış ve reseptör geliştirilerek genoma işlenmiş R: Genomda PRR Kısa antijen 1040 çeşit Sınırsız dizi Tehlikesi keşfedilmeyi bekliyor R: Somatik üretiliyor

Tanınan antijenik yapılar Hücredışı tanıma TLR-1 ve -2: Lipit örgüleri tanır (Gram +) TLR-4: LPS (Gram -) TLR-5: Flagellin Hücreiçi tanıma TLR-3: çiRNA TLR-7: tiRNA TLR-9: CpG DNA NOD: Peptidoglikan NLR: Hücreiçi hasar tespiti

Plazmada çözünmüş tanıyıcı reseptörler PRR Antibiyotik Deterjan Proteaz Stress protein Nötralizan A) Bariyer kimyasalları: Yağ, Mukus, vb B) Opsonin: Antikor, Lektin (AFR, C-protein, vb) Kompleman (C1, C3, LBP)

DOĞAL İMMÜNİTEde yer alan tanıyıcı lökositler Dokuda Kanda Kanda ve Dokuda Plazma- Sistoid DH Mast hücre ϒδ T B1 MZ B

Fagosit ve Sitotoksik hücre dış yüzeyindeki PRR reseptörler Bakteri duvarında lipid motif tanır fomilli kalıp tanır Mantar duvarında

Ag'nin bulunduğu yer

Fagosit ve Sitotoksik hücre dış yüzeyindeki diğer tanıyıcı reseptörler PRR Çöpçü R KAR’lar

Fagosit ve Sitotoksik hücre iç yüzeyindeki tanıyıcı PRR reseptörleri TLR-3, -6, -9 NOD NLR Hücre membranı Hücre içi

Fagosit ve Sitotoksik hücre sitoplazmasındaki tanıyıcı PRR reseptörleri Nükleaz Antisens Nükleaz bağlanma ve kesme dizisi Sens dizi: AATGTGAACACATG Anti-sens dizi: TTACACTTGTGTAC (sensin eşleniğidir ve onu bloke eder)

EDİNSEL İMMÜNİTEde yer alan tanıyıcı lökositler Kanda ve Dokuda CD4+ T reg B2 CD4+ Th CD8+ T CD4+Th17 işlev H A H H antikor

3 EDİNSEL İMMÜNİTE ELEMANI LENFOSİTLERİN Ag TANIYICI SOMATİK RESEPTÖRLERİ (BHR ve THR’ler)

Deneyimsiz B lenfositindeki BHRler IgM IgD BHR: B hücre (B lenfositi) reseptörü

Deneyimli B lenfositindeki BHRler Figure 4-18 Deneyimli B lenfositindeki BHRler IgG1 IgG2 IgG3 IgA2 IgG4

Figure 4-18 Salgılanan 8 BHR izotipleri= ANTİKORlar IgM (heptamer veya pentamer)

THR'ler γ δ α β

BHR yapısı = + + + Ağır zincir Ağır zincir Antijenik epitop Hafif zincir Hafif zincir = + + + Her ikisi de Kappa veya Lambda izotipinde Her ikisi de 9 ağır zincir izotipinden biri

Epitop - BHR bağlanması Antikor

IgG'nin 2 valansı vardır Valans: antijen tanıma kısmı

IgM'nin IgA'nın Figure 9-27 heptamerse 10 hekzamerse 12 valansı vardır monomerse 2 dimerse 4 valansı vardır

Antikorların kanda yarı ömürleri Ağır zincir.. Serumda yarıömür (günler)

THR çeşitleri

THR bölümleri = + THR Alfa zincir Beta zincir (veya delta) (veya gama) MHC THR Alfa zincir (veya delta) Beta zincir (veya gama) Sitoplazma membranı = +

Opsonin bir nötralizan olarak Ag tanıma reseptörüdür 4 Opsonin bir nötralizan olarak Ag tanıma reseptörüdür

OPSONİN proteinlerinin yapısı Antijeni tanıyan uç C3 KOMPLEMAN (herşeye bağlanır) ANTİKOR (herşeye bağlanır) LEKTİN (şekerlere bağlanır) Lökositlerdeki opsonin reseptörüne bağlanan uç

OPSONİN Tanınması Bakteri Antikor AFR Bakteri AFR'ın ligand ucu Antikorun Fc ucu Lektin reseptörü Fc reseptör Lökosit sitoplazması Lökosit sitoplazması (sitoplazma)

Doğrudan PRR ile Opsonin R ile Fagosit ve sitotoksik hücreler hücredışı antijeni aynı anda doğrudan ve opsonin aracılığıyla ile tanıyabilir Doğrudan PRR ile Opsonin R ile veya sitotoksik hücre

OPSONİN ile FAGOSİTOZ DOĞRUDAN FAGOSİTOZ mikrop opsonin reseptörü Fagozom oluşumu Fagozom oluşumu opsonin reseptörü mikrop mikrop fagosit TLR opsonin

DOĞRUDAN SİTOTOKSİSİTE OPSONİN ile SİTOTOKSİSİTE Sitotoksik moleküller Sitotoksik moleküller mikrop Sitotoksik hücre opsonin reseptörü mikrop TLR opsonin