II. MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI 19. YÜZYIL OSMANLI DEVLETİ ISLAHATLARI II. MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI

Milli benliğini bulmayan milletler, başka milletlere av olurlar. Ecdadını, zannetme, asırlarca uyurdu; Nerden bulacaktın o zaman eldeki yurdu? Mehmet Akif ERSOY

II. Mahmut Islahatların amacı devleti dağılmaktan kurtarmaktır. (1808-1839) 2. Mahmut, yenilikler (ıslahatlar) yaparak devletin kötü gidişini durdurmak istedi. Fakat Rus savaşları, Sırp ve Yunan ayaklanmalarından dolayı hemen yeniliklere başlayamadı.

zayıflamasıyla birlikte ülkede otorite boşluğu oluştu. II.Mahmut’u Tahta Çıkaran Rusçuk âyanı Alemdar Mustafa Paşa’dır. Taht değişikliğinin ardından sadrazamlık makamına getirilmiştir. Osmanlı Devleti’nin zayıflamasıyla birlikte ülkede otorite boşluğu oluştu. Bu durum, ülkenin çeşitli yerlerinde âyan adı verilen derebeylerin türemesine yol açtı. - Sadrazam olan Alemdar Mustafa Paşa, Nizamıcedit’in yerine Sekbanıcedit adıyla yeni bir ocak kurdu. - Yeniçeri ocağını ıslah ederek, onlara talim mecburiyeti getirdi. - Âyanlarla Sened-i ittifak’ın imzalanmasını sağladı.

bu belge (Sened-i ittifak) ile Âyanlar merkezi dinlemiyor ve kendi başlarına hareket ediyorlardı. Alemdar Mustafa Paşa âyanları İstanbul’da bir konferansa davet etti. Toplantı sırasında Sened-i ittifak imzalandı (1808). 2. Mahmut, bu belge (Sened-i ittifak) ile âyanların varlığını resmen kabul etti.

âyanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf durumda olduğunu Âyan: Bir bölgenin, şehrin, kasabanın ileri gelenlerine âyan denirdi. Osmanlı Devleti’nde yönetim ile şehir halkı arasında ilişkiler âyanlar aracılığıyla kurulurdu. Sened-i ittifak, Osmanlı Devleti’nin âyanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf durumda olduğunu göstermektedir.

- Padişah, ilk defa kendi otoritesi dışında bir gücü kabul etmiştir. Sened-i İttifak Sözleşmesi’nin Önemi Âyanları padişaha bağlamayı, böylece padişahın gücünü artırmayı amaçlayan bu sözleşme Alemdar’ın ölümü ve merkezi otoritenin güçlenmesiyle unutulmuştur. Sened-i ittifak’a göre âyanlar; padişah, sadrazam ve devletin kanunlarına bağlı kalacaklar, halka haksızlık yapanları devlete bildirerek bu durumun önlenmesine çalışacaklardı. - Osmanlı Devleti, âyanların varlığını resmen tanımıştır. - Padişah, ilk defa kendi otoritesi dışında bir gücü kabul etmiştir. - İlk defa padişahın yetkileri sınırlanmıştır. Sened-i ittifak’tan amaç âyanların desteği ile merkezi otoriteyi güçlendirmektir.

3 ay 18 gün sadrazamlık yapmıştır. Alemdar Mustafa Paşa 3 ay 18 gün sadrazamlık yapmıştır. Kendisi Yeniçeri Ocağı’nda yetişmiştir. Bayraktar olarak katıldığı savaşlarda gösterdiği yararlılıktan dolayı Alemdar (Bayraktar) unvanı ile anılmıştır. Yeniçeri ayaklanması sonucu hayatını kaybetmiştir. II. Mahmut, bu ittifakı içinde bulunduğu şartlar ve Alemdar Mustafa Paşa’nın zoruyla imzaladığı için Sadrazama kin tutmuş, bu nedenle onun yeniçeri ayaklanması sonucu öldürülmesine ses çıkarmamıştır.

ISLAHAT YAPILAN ALANLAR II.Mahmut döneminde çeşitli alanlarda ıslahatlar yapılmıştır. ISLAHAT YAPILAN ALANLAR Yönetim Alanında Yapılan Islahatlar Askeri Alanda Yapılan Islahatlar Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Islahatlar Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar

Yönetim Alanında Yapılan Islahatlar Eski Düzen Divanıhümayun Sadrazamlık Reisülküttaplık Sadaret Kethüdası Darphane Hazinesi Vakıflar Şeyhülislâmlık Yeni Düzenleme Nazırlıklar Başvekalet Hariciye Nezareti Dahiliye Nezareti Maliye Nezareti Evkaf Nezareti Babımeşihat Dairesi Günümüzdeki Karşılıkları Bakanlıklar Başbakanlık Dışişleri Bakanı İçişleri Bakanı Maliye Bakanı Vakıflar Genel Müdürlüğü Diyanet İşleri Başkanlığı -Divanıhümayun kaldırılarak yerine Bakanlıklar (Nazırlıklar) kurulmuştur. -Memurlar, dahiliye ve hariciye olarak ikiye ayrılmıştır. -Devlet hizmetinde çalışanların mallarına el konulması demek olan müsadere usulü kaldırılmış, böylece özel mülkiyet hakkının korunması konusunda bir adım atılmıştır.

Yönetim Alanında Yapılan Islahatların Devamı -Memurlar için rütbe ve nişan kabul edilmiştir. -İller merkeze bağlanmış, âyanlık kaldırılmıştır. -Tımar ve zeamet kaldırılmış, memurlara maaş bağlanmıştır. -Köy ve mahallelerde muhtarlıklar kurulmuştur.

Yönetim Alanında Yapılan Islahatların Devamı -Vergi ve askerlik işlerini düzenlemek amacıyla Anadolu ve Rumeli’de nüfus sayımı yapılmıştır. -İstanbul için vize uygulaması getirilerek, şehrin nüfusunun artmasıyla ortaya çıkacak sosyal ve ekonomik sorunların önlenmesi amaçlanmıştır.

Yönetim Alanında Yapılan Islahatların Devamı - Posta ve polis teşkilatları kurulmuştur. -Yurtdışı seyahatlerde pasaport uygulaması getirilerek yurda giriş ve çıkışlar kontrol altına alınmıştır.

Askeri Alanda Yapılan Islahatlar - II.Mahmut, Sekbanıcedit’in yerine yeniçerilerden seçilen askerlerle Eşkinci Ocağı’nı kurmuştur. Ancak yeniçerilerin ayaklanması sonucunda bu ocak da kaldırılmıştır. - Ulema ve halkın da desteği alınarak Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (1826). Bu olaya Vakayıhayriye (hayırlı olay) denir.

Askeri Alanda Yapılan Islahatların Devamı - Yeniçeri Ocağı’nın yerine Avrupa tarzında bir ordu olan Asakirimansureimuhammediye (Hz. Muhammed’in yardımcı askerleri) adında bir ordu kurulmuştur. Ordunun eğitimi için Prusya’dan subaylar getirilmiştir. - Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için Mektebi harbiye (Harp Okulu) kurulmuştur.

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Islahatlar - Medreselerin yanında Avrupa tarzında yeni okullar açılmıştır. - İlköğretim kız ve erkek çocuklar için İstanbul’da zorunlu hale getirilmiştir. - Yüksek öğretime öğrenci yetiştirmek için Rüştiye okulları (ortaokul) açılmıştır.

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Islahatların Devamı - Enderun’un yerine, devlet adamı yetiştirmek için Mektebimaarifiadliye açılmıştır. - Tercüme odaları kurulmuştur. - Mektebi Harbiye, Mektebi Tıbbiye ve Mızıkayıhümayun gibi yüksek okullar açmıştır. - İlk defa Avrupa’ya öğrenci gönderilmiştir.

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Islahatların Devamı - Takvimivakayi adıyla ilk resmi gazete çıkarılmıştır.(1831) - Kıyafet değişikliği yapılarak memurlara fes, ceket ve pantolon giyme şartı getirilmiştir.

Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar - Ticaret Nezareti kurularak tarım ve ticaret işlerinin düzenli işlemesi amaçlanmıştır. - Ülke dışına para çıkışını engellemek için yerli malı kullanımı teşvik edilmiş, yeni kurulan ordunun elbise ihtiyacını karşılamak için Bakırköy’de bez fabrikası, fes ihtiyacını karşılamak için fes hane kurulmuştur.

Ekonomi Alanında Yapılan Islahatların Devamı - Yerli tüccarların, kapitülasyonlar nedeniyle az gümrük vergisi ödeyen yabancı tüccarlarla rekabet edebilmeleri için gümrük vergilerinde kolaylık sağlanmıştır. Kapitülasyon; Bir devletin başka bir devlete vermiş olduğu ekonomik ayrıcalıklar demektir.

Ben Müslüman'ı camide, Hıristiyan'ı kilisede, Yahudileri havrada görmek isterim. ÖZET - Bu dönemde Osmanlı uyruğunda bulunanlar arasında din ve mezhep ayrımının yapılmaması karara bağlandı. II. Mahmut

FAYDALI OLMASI DİLEĞİMLE… HAZIRLAYAN BAŞARILAR DİLERİM. FAYDALI OLMASI DİLEĞİMLE… AHMET ARSLAN Beyşehir Mesleki Teknik ve Anadolu Lisesi