ROMATOİD ARTRİT ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE PROGRAMLAR ŞUBESİ

BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Romatoid Artrit nedir? Semptomları nelerdir? Kimlerde görülür? Risk faktörleri nelerdir? Tanısı nasıl konulur? Tedavisi nasıldır? Sonuçları nelerdir?

Romatoid Artrit nedir? Romatoid Artrit nedeni bilinmeyen, birçok eklemi aynı anda tutabilen, karşılıklı tutulumlu, aşındırıcı eklem zarı iltihabı ve bazen çoklu organ tutulumu ile karakterize kronik seyirli otoimmün iltihabi bir hastalıktır.

Semptomları nelerdir? Sıklıkla karşılıklı çoklu eklem tutulumu ile karakterize En çok tutulan eklemler; MKF, el bilekleri, PİF; %70-90 Dizler, dirsekler ve MTF eklemler; %60’ın üzerinde Kalça, omuzlar, ayak bilekleri ve servikal bölge, özellikle C1 ve C2 daha az tutulur.

Semptomları nelerdir? Eklem dışı hastalık belirtileri hastaların % 40’ında; Nodüllere, sikka kompleksine, serozite, vaskülite, romatoid akciğer hastalığına neden olabilir. Seropozitif(RF+) hastalarda daha sık. Genel popülasyona oranla eklem dışı sistemik tutulumu olan RA’ lılarda ölüm oranı artmıştır.

Kimlerde görülür? R.A yıllık yeni vaka sayısı; Erkeklerde binde 0,15-0,26 Kadınlarda binde 0,24-0,60 RA toplam hasta sayısı Türkiye’de; % 0,36 Avrupa, Kuzey Amerika, Asya, Güney Afrika’da;% 0,5-1 En sık 4. ve 5. dekatlarda; 40-50 yaşlarında başlar. Kadınlarda erkeklerden 2-4 kat daha fazla.

Kimlerde görülür? Romatoid Artritin nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber, hastalık genetik yatkınlığı olan bir kişinin olayı tetikleyen çevresel faktörler ile karşılaşması ve bu çevresel faktör ortadan kalksa bile, başlamış olan iltihabi olayın bağışıklık sisteminde oluşan bozukluklar nedeni ile devam etmesi sonucu gelişir. Genetik yatkınlık Çevresel faktörler Enflamasyon

Risk faktörleri nelerdir? R.A. hastaların kardeşlerinde 2-4 kat fazla hastalık gelişme riski. R.A. genetik yatkınlıkta çoklu lokuslar etkili, bunlardan en önde geleni Human Leukocyte Antigens (HLA) lokusu, genetik yatkınlığa % 30-50 oranında katkıda bulunmakta.

Risk faktörleri nelerdir? Romatoid Artritin kadınlar arasındaki yeni vaka sayısının yüksekliği ve özellikle menopoz öncesi dönemde belirgin olması, hamilelikte RA’lı hastaların % 75’e varan oranda iyileşme ve remisyon göstermesi, üreme dönemi ve hormonal faktörlerin etkilerini düşündürmektedir.

Risk faktörleri nelerdir? Bazı bakterilerin Romatoid Artrit gelişiminde yeri olabileceği ileri sürülmüşse de hiçbiri yeterli kabul görmemiştir. RA’ da kötü sosyo-ekonomik koşullar, daha kötü hastalık sonuçlarıyla ilişkili. Kömür madencileri, silikaya maruz kalan granit işçileri, balık endüstrisi işçileri ve organik çözücülerin kullanımını içeren mesleklerde RA riski artmakta.

Risk faktörleri nelerdir? Sigara kullanımı ile Romatoid Artrit riskinde artış, özellikle ağır sigara içicilerinde ve seropozitiflerde. Kafeinli kahve seropozitif RA’lılarda risk faktörü. Kırmızı etin fazla tüketimi hastalık başlangıcı ile ilişkili. Zeytinyağı, balık yağı tüketimi, diyetteki antioksidanlar hastalık riskinde azalma ile ilişkili.

Tanısı nasıl konulur? Romatoid Artrit tanısı öykü, fizik muayene, laboratuvar testlerine, ayırıcı tanıya göre. Eklemlerde tipik bulgular ağrı, tutukluk, şişlik. Kızarıklık ve ısı artışı nadiren.

Tanısı nasıl konulur? Periferik küçük eklemlerin etkilenmesi ve sabah tutukluğunun 30 dakikadan fazla olması önemli. Altı haftadan kısa süreli artrit öyküsü varsa, R.A. dışındaki akut viral artrit gibi sebepler düşünülmeli.

Tanısı nasıl konulur? Fizik muayenede sinovit değerlendirilir. Şiş ve hassas eklemler, eklem hareket kısıtlılıkları saptanır. Tenosinovit, bursit ve karpal tünel sendromu tespit edilebilir. Güçsüzlük, kilo kaybı, düşük dereceli ateş ve eklem dışı bulgular eşlik edebilir.

Tanısı nasıl konulur? Laboratuvar testi olarak RF ve anti-CCP bakılır. İkisinden birinin pozitif olması Romatoid Artrit için sensitifdir. İkisinin birlikte pozitif olmasının Romatoid Artrit için spesifitesi daha yüksektir. Hastaların %50’sinde başlangıçta bu testler negatif. Eritrosit sedimantasyon hızı (ESH) ve C-reaktif protein (CRP) düzeylerinin yükselmesi RA için destekleyici bulgu.

Tanısı nasıl konulur? Romatoid Artrit tanısı, 2010 ACR/EULAR sınıflandırma kriterleri ile daha erken dönemde konulabilmektedir. Kriterlerdeki hedef popülasyon, en az bir ekleminde klinik sinovitin tespit edildiği ve bu durumun Romatoid Artrit dışında başka bir hastalık ile daha iyi şekilde açıklanamadığı bir gruptur.

Hangi hastalıklarla karışabilir? Bağ dokusu hastalıkları; SLE, polimiyozit, skleroderma, vaskülitler, mikst bağ dokusu hastalığı, polimiyaljiya romatika. Seronegatif spondiloartritler; Ankilozan Spondilit, Reaktif Artrit, Reiter Sendromu, Psöriyatik Artrit, Enteropatik Artrit. Poliartiküler Gut, Viral artrit ve artraljiler, Sjögren sendromu, fibromiyalji, miksödem, romatizmal ateş, sarkoidoz, amiloid artropatisi, Ailevi Akdeniz Ateşi, Multisentrik Retikülohistiositoz, Osteoartroz .

Tedavisi nasıldır? Romatoid Artritte tedavinin amacı; Ağrıyı dindirmek Eklem harabiyetini önlemek Komplikasyonları önlemek Hastanın günlük aktivitesini sürdürmesini sağlamak Tedavi; ilaç tedavisi, hasta eğitimi, düzenli kontroller, multidisipliner yaklaşım.

Tedavisi nasıldır? 20 yıl önce RA tedavisinde asetilsalisilik asit ilk ilaç bugün metotreksat (MTX) olmak üzere, biyolojik dışı hastalık düzenleyici ilaçlar (DMARD) ve giderek artan çeşitliliği ile biyolojik DMARD’ lar bulunmaktadır. Romatoid Artritli hastalarda eklem aşınması erken başlamaktadır. Hastalık süresi iki yıldan az olan hastaların %80’inde radyolojik eklem hasarı gözlenmiştir.

Tedavisi nasıldır? Artriti saptanmış, uzun etkili DMARD tedavisi hemen başlanmış hastalar ile, DMARD tedavisi sadece birkaç ay ertelenmiş hastalar arasında yapılmış karşılaştırmada; DMARD tedavisine çabuk başlamanın radyolojik ilerleyişi yavaşlatmada ve hastanın fonksiyonel kapasitesini iyileştirmede etkili olduğu gösterilmiştir. DMARD tedavisi RA tanı kriterlerini karşılamış olan veya RA şüphesi olan hastalara olabildiğince erken başlanmalıdır.

Tedavisi nasıldır? Romatoid Artritte ilaç tedavisinde 4 temel grup; Ağrı kesiciler ve steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar, Steroidler, Biyolojik dışı DMARD (metotreksat, sulfasalazin, hidroksiklorakin ve leflunomid) Biyolojik DMARD’lar (Tümör nekroz faktör alfa inhibitörleri [anti-TNFα]- infliksimab, adalimumab, etanersept, golimumab, sertolizumab pegol, İnterlökin (IL)-6 inhibitörü, Anti-CD20, B hücresi inhibitörü, CTLA4-Ig ve IL-1 inhibitörü)

Sonuçları nelerdir? Romatoid Artritte pozitif romatoid faktör (özellikle IgM RF) hala en önemli kötü seyir nedeni. Anti-CCP yüksek radyolojik skorlarla ilişkili. Anti-Sa antikorları, antikeratin antikorları ve antiperinükleer faktörler eklem hasarının ilerlemesi ile ilişkili diğer otoantikorlar. HLA DRB1*04 ve HLA DRB1*01 kötü seyirle ilişkili Kadın cinsiyet, yüksek CRP düzeyleri, poli-artrit mevcudiyeti, düşük eğitim düzeyi, sigara içmek ve tanı esnasında radyolojik eklem hasarının bulunması kötü seyir nedeni.

Sonuçları nelerdir? Romatoid Artritte, eklem hasarı ilerleyici ve 20 yılda hastaların önemli bir kısmında ciddi işgücü kaybı olmakta Romatoid Artrit tanısı alan çalışanların; İlk 6 ay içinde yüzde 22-76’sı, İlk 12 ay içinde ise yüzde 36-84’ü iş kaybı yaşamakta, 7-10 yıl içinde yüzde 20-70’i iş göremez hale gelmekte.

Sonuçları nelerdir? Romatoid Artritte ölüm oranı artmıştır. Mortalitenin önemli bir kısmı iskemik kalp hastalığına bağlı, miyokard infarktüsü, konjestif kalp yetmezliği sıklığı daha fazla. Romatoid Artritte artmış diğer ölüm nedenleri; enfeksiyonlar, pulmoner ve renal hastalık, gastrointestinal kanamalar ve lenfoproliferatif hastalıklar.

Sonuçları nelerdir? Romatoid Artritin erken tanısı ve uygun tedavisi uzun dönemde fonksiyon kaybını ve eklem hasarını azaltır. Ancak hastalık süresi ilerledikçe eklem hasarı ve fonksiyon kaybı artar. Romatoid Artrit agresif tedavi edilmediği takdirde, iş kaybı, yaşam kalitesinde azalma, eklem replasmanı ve ölüme neden olabilir.

Sonuçları nelerdir? Tedavi edilmemesi veya tedavi başlanmasında gecikme olması durumunda 10 yıl içinde pek çok hastada kalıcı eklem deformiteleri ve sakatlık gelişir. Erken tedavi iş göremezliği yüzde 60 oranında azaltır.

Korunma Romatoid Artritte bilinen kesin korunma yöntemi yok. Sekonder korunmada sigara içilmemesi, risk faktörlerinden uzak durulması, dişeti iltihabının tedavi edilmesi vs. önemli. Romatoid Artritte eklem hasarı özellikle hastalığın ilk iki yılı içinde fazla olduğu için hastalara erken tanı konularak yakın takip ile hastalık modifiye edici ilaçlar ve gereğinde biyolojik ajanlar ile tedavi edilerek remisyon veya düşük hastalık aktivitesinin sağlanması ileride gelişebilecek sakatlığın önlenmesi için önemli.

SAĞLIKLI GÜZEL GÜNLER