Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD KRONİK OBSTRUKTİF AKCİĞER HASTALIĞI TEDAVİSİ Prof. Dr. Esra Uzaslan Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

Etkili bir KOAH tedavisinin hedefleri Hastalığın ilerlemesini engellemek, Semptomları gidermek, Egzersiz toleransını düzeltmek, Sağlık durumunu düzeltmek, Komplikasyonları engellemek ve tedavi etmek, Atakları engellemek ve tedavi etmek, Mortaliteyi azaltmak

Etkili bir KOAH tedavi planı Hastalığı değerlendirmek ve izlemek, Risk faktörlerini azaltmak, Stabil KOAH’ı tedavi etmek, Atakları tedavi etmek

Tütün Bağımlılığı Kronik bir Hastalıktır...! Tütün bağımlılığı; opiatlar, amfetamin ve kokain’in yaptığı gibi gerçek bir ilaç bağımlılığıdır Tütün bağımlılığı diğer bağımlılık hastalıkları gibi uzun süreli klinik girişim gerektirir

Tütün Bağımlılığı Kronik bir Hastalıktır...! Tütün bağımlılığı, diabet, hipertansiyon veya hiperlipidemi gibi basit öneriler, destek ve uygun farmakoterapiyi gerektiren kronik bir hastalık durumudur Nüks oldukça yaygındır Bu durum bağımlılığın doğası gereğidir, klinisyenin ve/veya hastanın yetersizliği olarak yorumlanmamalıdır

Tütün Bağımlığının Tedavisinde Yaklaşım Bir sağlık kuruluşuna başvuran her hastaya sor Halen sigara içiyor mu ? Evet Hayır Hasta bırakmaya hevesli mi ? Hasta daha önce sigara içmiş mi ? Evet Hayır Evet Hayır Tütün bağımlılık tedavisi uygula Bırakması için teşvik et Nüksu önle Girişime gerek yok

Sigaranın Bıraktırılmasında Farmakolojik Yaklaşım Nikotin yerine koyma tedavisi Nikotin sakızları Nikotin bantları Nikotin nazal sprey Nikotin inhaler Nikotin dışı tedavi yaklaşımları Bupropion HCl (Zyban)

Stabil KOAH tedavisi Eğitim Farmakolojik tedavi Bronkodilatörler Glikokortikoidler Diğer tedaviler Non-farmakolojik tedavi Rehabilitasyon Uzun süreli oksijen tedavisi Ventilatör desteği Cerrahi tedaviler

C. STABİL KOAH TEDAVİSİ Hastalığın şiddetine göre tedavide basamaklı artış İlaçlar akciğer fonksiyonlarındaki yıllık azalmaya direkt etkili değil, ancak semptom giderip, atağı azaltarak ve yaşam kalitesini yükselterek dolaylı etkili Semptomatik tedavinin temeli bronkodilatör ilaçlardır (gerektikçe ya da düzenli) Temel bronkodilatör ilaçlar; antikolinerjikler, b2 agonistler, teofilin ve bunların kombinasyonları Bazı olgularda düzenli KS tedavi verilir ancak kronik sistemik tedaviden kaçınmak gerekir ! Egzersiz eğitim programları yararlı Kronik solunum yetmezliği varlığında USOT yaşam kalitesini arttırmaktadır.

Bronkodilatör İlaçlar Kısa Etkililer b2 - agonistler Salbutamol Terbutalin Antikolinerjikler İpratropium Uzun Etkililer Formoterol Salmeterol Tiotropium Yedek Oral teofilin

İNHALER ÇEŞİTLERİ

Diğer İlaçlar Mukoaktif ilaçlar Antibiyotikler Alfa 1 antitripsin Diüretikler ACE inhibitörleri Kalsiyum kanal blokerleri Antioksidanlar Solunum uyarıcılar Rutin kullanımda önerilmemektedirler.

KOAH’da rehabilitasyonun etkileri İyi hissetmeme KOAH Hareketsizlik Dispne Sosyal izolasyon Depresyon

Pulmoner Rehabilitasyonun Temel Bileşenleri Hasta eğitimi Egzersiz Üst ekstremite Alt ekstremite Ventilatuvar tedavi Kontrollu solunum teknikleri Fizik tedavi Kas eğitimi Beslenme durumunun değerlendirilmesi Psiko-sosyal destek

Uzun Süreli Oksijen Tedavisi Endikasyonları Mutlak Ölçütler: PaO2  55 mmHg veya SaO2  %88 (en az 3-4 haftalık stabil dönemde) Pulmoner hipertansiyon, konjestif kalp yetmezliği veya polisitemi (Htc>%55) varlığında: PaO2 55-59 mmHg ve SaO2  89 olması

KOAH’ta Cerrahi Tedavi Büllektomi Akciğer volümünü azaltıcı cerrahi Akciğer transplantasyonu

Tedavi Şeması Evre Özellikler Tedavi Evre 0 Riskli Evre I Hafif Evre II Orta Evre III İleri Evre IV Çok Ileri Kronik semptomlar Risk faktörlerine maruz kalma Normal spirometri FEV1/FVC <%70 FEV1 ≥ %80 Semptomlu ya da semptomsuz FEV1/FVC < %70 %50 ≤ FEV1 < %80 Semptomlu ya da semptomsuz FEV1/FVC < %70 %30 ≤ FEV1 <%50 Semptomlu ya da semptomsuz FEV1/FVC < %70 FEV1< %30 veya kronik solunum yetmezliği ya da sağ kalp yetmezliği bulunması Özellikler Risk faktörlerinden kaçınma, influenza aşısı + Gerektikçe kısa etkili bronkodilatör eklenmesi + Bir veya birden fazla uzun etkili bronkodilatör ile düzenli tedavi eklenmesi + Rehabilitasyon + Sık alevlenmeler görülüyorsa inhale glukokortikosteroid eklenmesi Tedavi GOLD 2003 + Uzun süreli oksijen tedavisi eklenmesi (Kronik solunum yetmezliği varsa) + Cerrahi girişim düşünülebilir GOLD Executive Summary, NIH, 2003

Stabil KOAH’da Basamak Tedavisi ÇOK AĞIR FEV1<%30 AĞIR %30<FEV1<%50 ORTA %50<FEV1<%80 HAFİF FEV1 >%80 Riskte Risk faktörlerinden kaçınma, influenza aşısı Gerektikçe kısa etkili bronkodilatör ekle Bir veya daha fazla uzun etkili bronkodilatörle düzenli tedaviyi ekle Akciğer rehabiltasyonu ekle Tekrarlayan alevlenmeler varsa inhale glikokortikosteroid ekle Uzun süreli oksijen (SY varsa) Cerrahi tedaviyi düşün

KOAH’da alevlenme KOAH’lı bir hastanın stabil durumunda, normal günlük değişikliklerin ötesinde, akut başlangıçlı ve düzenli tedavide değişiklik gerektirecek boyutta, sürekli bir bozulmanın varlığıdır Hafif alevlenme: Evde tedavi Orta şiddetli alevlenme: Poliklinikte tedavi Şiddetli alevlenme: Hastanede tedavi (Rodrigues-Roisin. Chest 2000; 117: 398S)

KOAH’da alevlenme nedenleri Virüsler Rhinovirus, İnfluenza, Parainfluenza, Coronovirus, Adenovirus, Respiratory syncytial virus, C. pneumoniae Bakteriler H. influenzae, S. pneumoniae, M. catarrhalis, Staphylococcus aureus, P. Aeroginosa Yaygın kirleticiler Nitrojen oksit, Partiküller, Sulfirdioksit, Ozon

Evde Atak Tedavisi Bronkodilatör tedavi: Bir bronkodilatör ilaçla (inhale b2 agonist) tedaviye başlanır. Daha önce kullanıyorsa dozu ve sıklığı arttırılır Yanıt yetersizse iki bronkodilatör ilaç kombine edilir Nebülizer ile tedavi düşünülebilir. Kortikosteroid tedavi: Bazal FEV1 değeri %50’nin (beklenen) altında olan hastalarda bronkodilatöre ek olarak verilmesi düşünülmelidir Günde 40 mg prednizolonun 10 gün süre ile uygulanması önerilir. Antibiyotik tedavisi Dispne, balgam miktarı ve/veya pürülansı artmışsa Sedatif ve hipnotik verilmez.

KOAH Akut Alevlenmesinde Hastanede Değerlendirme veya Tedavi Endikasyonları Semptomların yoğunluğunda belirgin artış (ani gelişen istirahat dispnesi gibi) Zeminde şiddetli KOAH varlığı Yeni fizik muayene bulgularının ortaya çıkışı (örn: siyanoz, periferik ödem) Başlangıç tıbbi tedaviye yanıtsızlık Önemli ek hastalıkların varlığı Yeni oluşan aritmiler Tanıda kuşku İleri yaş Yetersiz ev desteği

Günümüzde neleri başarabiliyoruz?  Akciğer fonksiyonu  Semptomlar  Alevlemeler  Sağlık durumu

Günümüzde neleri başarabiliyoruz?  Morbidite  Mortalite?  Altta yatan mekanizmaları kavrama  Bilinç

Günümüzde KOAH Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır

KOAH yeterince tedavi edilmiyor KOAH da yetersiz tedavi yaygın Hekimle ilgili faktörler Hasta ile ilgili faktörler Sağlık sistemi ile ilgili faktörler Önerilen tedaviye daha iyi uyum, yaşam kalitesini ve sağ kalım süresini arttırabilir

KOAH prevalansının sigara içme yoğunluğu (paket x yıl) ve cinsiyete göre dağılımı (Adana-GOLD Stage 1)

Bursa’da KOAH Bursa’da 1987 de UÜTF Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz A.D ‘ ca yapılan KOAH prevalans çalışmasında; Elmasbahçe semtinde 35 yaş üstü 481 kişi taranmış Taranan nüfusun % 17.6 da 85 kişide KOAH saptanmıştır

Hekimlerin KOAH’la ilgili Tutum ve İnanışları Özellikler Pratisyen Hekimler (n:588) Göğüs Uzmanları (n:55) Sigara İçenler (%) 41.7 27.3 KOAH’lı bir hastayı teşhis ve tedavi etmede yeterli hissedenler (%) 22.2 89.1 Çalıştığı kurumda spirometri 6.5 76.4 Temel tanı yöntemi Öykü Semptomlar Akciğer grafisi Spirometri 20.5 57.4 7.7 13.5 7.4 20.4 5.6 64.8 Bırakma Önerisi 22.9 49.1

Etkin tedavide hastaların engelleri Sigara kullanmaya devam etme Önerilen ilaçlara uyumsuzluk İzlemlerde iletişim eksikliği Semptomlar Tedavinin etkisi

Yetersiz tedavinin ve tedaviye uyumsuzluğun sonuçları Morbidite artışı Yaşam kalitesinde azalma Sağlık harcamalarının boşa gitmesi Sağlık kuruluşlarına aşırı yük Poliklinik Acil servis Hastaneye yatış

Sonuç KOAH tüm dünya ülkelerinde ve Türkiye’de ciddi bir halk sağlığı sorunudur Hastalık dünyada ve Türkiye’de yeterince bilinmiyor, KOAH yeterince teşhis edilmiyor ve yeterince tedavi edilmiyor Bu durum hastalığın morbidite ve mortalitesini artıyor        

Temel Mesajları KOAH’ı ihmal etmeyin Spirometri yapın Risk faktörlerini azaltın Etkin olarak tedavi edin KOAH önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıkdır

TEŞEKKÜRLERİMLE