Aktarma Organları

Günümüzde Senkronizasyon işlemi, senkronizasyon mekanizması tarafından gerçekleştirilmektedir. Bir mekanizma, 2 dişliyle bağlanabilir, ki böylece her mekanizma ile 2 vites oluşturulabilir. Aşağıda sol şekil monte halinde, sağ şekil ise patlak resim halinde senkronizasyon mekanizması elemanlarını göstermektedir. Sağ şekilde elemanlara bakacak olursak: 1- Silindirik helis dişli. (neden helis ?) 2- Kurt dişli ve konik sürtünme yüzeyi 1 ve 2 nolu parçalar yekparedir. Nitekim, solda ayrı gösterilen parçalar, sağ tarafta yekpare olarak gösterilmiştir. Ayrı gösterilmesi imalat açısından olup, ayrı imal edilen parçalar monte edilerek kullanır. 3- Senkromeç. Sarı renkli olup, pirinçten imal edilmiştir. Kavrama vazifesi yapar. Senkronizasyon esnasında dişliden tarafa itildiğinde iç kısmı 2 nolu parçanın konik yüzeyine basarak, oluşan sürtünme/kavraşma ile hız eşitlemesi gerçekleştirilir. 4- Göbek. Senkromeç mekanizmasının mile bağlı elemanıdır Kilit mekanizması. Manşonun, konumunun sabit kalması için kullanılır. 8- Manşon. Göbek üzerinde dönme yününde göbeğe sabittir. Eksenel yönde hareket edebilir. Kumanda mekanizması manşona bağlıdır. Vites kolundan verilen hareket manşona iletilir. Manşonun dişliye doğru itilmesiyle, kilit mekanizmasının direnci yenilerek, manşon itme doğrultusunda senkromeçi dişliye doğru iter.

OTOMATİK VİTES KUTULARI Tork Konverter ve vites kutusundan oluşan OVK’ları, 1-Mekanik ünite ve, 2- Beyin ünitesinden oluşur. Mekanik Ünite klasik olarak 1-Planet mekanizmalar ile 2-Fren ve İrtibat kavramalarından oluşmaktadır

Hidrolik Kavrama – Tork Konvertör :

Kavramlar: Planet mekanizmalarda hareket oluşumu için elemanlardan birinin frenlenmesi gerektiği gibi, planet mekanizmalardan oluşan OVK’larında da hareket oluşumu için elemanlarda bazılarının frenlenmesi, bazıları arasında da hareket iletimi için irtibat sağlanması gerekecektir. Dolayısıyla OVK’larında 1-Fren kavraması (fren) 2-İrtibat kavraması (kavrama) vazifesini gören 3 tip kavrama bulunmaktadır. Bunlar a)Tek yönlü kavrama b)Lamelli Kavrama c)Bant kavrama Bu kavramalarla frenleme ya da irtibat sağlanabilir

CVT

Şaft ve Mafsallar:

Bu tip mafsallar 1-Özellikle ağır hizmet için rahat kullanılabilirler. 2-Kirli ve pis ortamlar için ve 3-Yüksek moment iletimi için uygundurlar. 4-Müsaade ettikleri mafsal açıları çok fazla değildir (20 o gibi). Açı mafsal kollarına bağlı olup kol uzunlukları artırılırsa, elde edilebilir açı da artar, ancak iletilebilir moment azalır. 5-Uzun ömürlü olup, bakım kolaylığı vardır. 2-Sabit Hız Mafsalları: İsimlerinden de anlaşıldığı gibi, çevresel hızlarında bir değişim olmayıp, mafsal hatası bu tip mafsallar için geçerli değildir. Istavrozlu mafsallarla karşılaştırıldıklarında, 1-Daha ziyade hafif işler için uygundurlar. 2-Kirli ve pis ortamlar için uygun olmayıp, lastik körük içinde çalışırlar. 3-Yüksek moment iletimi için uygun değildirler. 4-Müsaade ettikleri mafsal açıları 30-40, hatta 48 o ’ye kadar çıkabilir. Benzer şekilde Açı mafsal kollarına bağlı olup kol uzunlukları artırılırsa, elde edilebilir açı da artar, ancak iletilebilir moment azalır. 5-Bu mafsallarda da bakım kolaylığı vardır. Ancak içinde çalıştıkları lastik körük yırtılırsa yağın akmasına bağlı olarak kısa zamanda bozulurlar.

3-Lastik mafsallar: Taşıtlarda kullanılan farklı lastik mafsallar bulunmakla beraber, asıl itibariyle 2 flanş arasına yerleştirilmiş bir lastik parçası da benzer bir işlev görebilir. Lastik mafsallar asıl itibarıyla küçük açısal sapma ve titreşimleri tolere etmek için kullanılır. Genel olarak şiu işlevleri görürler:

DİFERANSİYEL

Kilitli diferansiyeller Yukarıda bahsedildiği gibi, diferansiyelde tekerleklerden biri frenlendiğinde bütün tahrik diğer tekerleğe gider. Bu durum, mesela traktörlerde, dar alanda bir teker üzerinde manevra yeteneği sağlar. Ancak gevşek zeminlerde de istenmeyen durumlara sebep olur ve araç, tahrik tek tekerleğe gittiği için, hareketsiz kalır. Bu durumda karşımıza Kilitli Diferansiyel uygulamaları çıkmaktadır. Kilitli diferansiyellerde kısmi ya da tam kilitleme yapılarak çözüm üretilmiştir. Bazı uygulamalar: 1-Tam Kilitli Diferansiyel: Planet mekanizmalarda iki eleman birbirine bağlandığında, sistemin yekpare döneceğini biliyoruz. Diferansiyelde en kolay kilitleme, akslardan birinin kovana bağlanmasıyla yapılır.

Tork Artırımı- Takviye Diferansiyellerin ana kullanım amacı olmamakla beraber, konum ve yapı itibariyle aynı zamanda bir moment değiştirici olarak görev yaparlar. Ayna- mahruti arasında i dif = z mah./z ayna yazabileceğimiz bir çevrim oranı oluşur.Böylece, mesela bir otomobil için toplam çevrim oranı i top =i VK *i dif şeklinde hesaplanır. Ağır araçlarda ise ilave tork artırımları gerekebilir. Bu durumda yine diferansiyellerde ilave tork artırımı için farklı uygulamaların yapıldığı görülmektedir.