1/20

2/20  NHYP Projesine ilişkin Genel Bilgi  Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Çevresel Hedeflerin Belirlenmesi  Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Önlemler Programının Oluşturulması

3/20 Pilot havzalarda tüm su kütleleri için çevresel hedeflere ulaşılması Projenin Hedefi HKEP’lerin 2000/60/EC sayılı AB Su Çerçeve Direktifi ile uyumlu şekilde NHYP’lere dönüştürülmesi ve bu süreçte ulusal kapasitenin geliştirilmesi Projenin Amacı

4/20 Proje Bütçesi Avro Proje Süresi3 Yıl Başlangıç - BitişAralık 2014 – Aralık 2017 Meriç – Ergene Havzası Susurluk Havzası Konya Havzası Büyük Menderes Havzası Pilot Havzalar

5 Konsorsiyum TRAGSATEC) (İsp.) AMBISAT (İsp.) INITEC INFRASESTRACTURAS (İsp.) Su Yapı Mühendislik ve Müşavirlik A. Ş. (TR)

6/20 Nehir Havza Yönetim Planı Karakteri zasyon Raporu Önemli Su Yönetimi Konuları Raporu İzleme Raporu Çevresel Hedefler Raporu Önlemler Programı Raporu

 Her bir havzada 3 adet olmak üzere pilot havzalarda 12 adet Paydaş Danışma Toplantısı  Ankara ya da pilot havzalardan birinde projenin genel içeriği ile ilgili 7 adet, pilot havzaların her birinde 4 adet ve sınıraşan sular konusunda 4 adet olmak üzere toplam 15 adet eğitim çalıştayı-semineri  Havza Yönetim Heyetlerinin başkanı olan 25 Vali için 2 adet bilgilendirme toplantısı  Proje havzaları dışında kalan havzalardan konu ile ilgili kişilere 1 adet eğitim 7/20

 Meriç-Ergene Havzası ile ilgili Türk, Bulgar ve Yunan uzmanlardan oluşan ortak çalışma grubu için 3 adet toplantı  Avrupa Birliği üyesi ülkelere 3 adet Saha Ziyareti  3 adet Yerel Paydaş Toplantısı  4 tanesi pilot havzada olmak üzere 6 adet bilinçlendirme toplantısı 8/20

9 Açılış Toplantısı Açılış Çalıştayı Boşluk Analizi Çalıştayı Ekonomik Analiz Çalıştayı 4 Havzada Açılış ve Bilgilendirme Toplantıları Veri Teminine ilişkin Kurum Ziyaretleri Yeraltı Suyu Kütleleri Belirleme Çalışması Baskı Etki Analizi Çalıştayı

2015 yılına kadar iyi su durumunun sağlanması ve herhangi bir kötüleşmenin engellenmesi Yerüstü SularıYeraltı SularıKorunan Alanlar Çevresel Hedefler

Su kütlelerinin izlenmesi Su durum sınıflamasının yapılması Hedeflerin belirlenmesi Önlemler Programı UygulamaPerformansın gözden geçirilmesi Nehir Havza Planlama Süreci

İyi Ekolojik Durum İyi Kimyasal Durum İyi Durum İyi Yerüstü Suyu Durumu Biyolojik Kalite Unsurları Biyolojik Kalite Unsurlarını Destekleyen Hidromorfolojik Kalite Unsurları Biyolojik Kalite Unsurlarını Destekleyen Fiziko- kimyasal Kalite Unsurları Öncelikli Kirleticiler EK – /39/EU

ÇOK İYİ İYİ ORTA ZAYIF KÖTÜ EKOLOJİK DURUM Kötüleşmenin engellenmesi İyileştirme Yok veya çok az Az Orta Fazla Ciddi İyi Yerüstü Suyu Durumu

Biyolojik Kalite Unsurları Fitoplankton (nehir, göl, kıyı, geçiş) Makrofit ve Fitobentoz (kıyı, geçiş) Bentik Omurgasızlar (nehir, göl, kıyı, geçiş) Makroalg ve Kapalı Tohumlu Bitkiler (kıyı, geçiş) Balık (nehir, göl, kıyı, geçiş) Fizikokimyasal Kalite Unsurları Genel Koşullar (nehir, göl, kıyı, geçiş) Belirli Sentetik Kirleticiler (nehir, göl, kıyı, geçiş) Belirli Sentetik Olmayan Kirleticiler Hidromorfolojik Kalite Unsurları Hidrolojik Rejim (nehir, göl)Nehrin sürekliliği (nehir) Morfolojik Koşullar (nehir,göl, kıyı, geçiş) Gelgit Rejimi (kıyı, geçiş) K Z O İ Çİ İ O İ Ekolojik Değerlendirmede Kullanılan Kalite Unsurları

Öncelikli Maddeler (Ek-10) (2013/39/EU) Çevresel Kalite Standartları – Su kütlelerinin kimyasal durumunun belirlenmesi için kullanılan araçlardır Su Sediman Biyota Yerüstü Sularında Kimyasal Durum Değerlendirmesi

İyi yeraltı suyu durumu İyi miktar durumu İyi kimyasal durum Yeraltı Sularında İyi Durum Uzun dönemli yıllık ortalama su çekimi miktarı mevcut yeraltı suyu miktarını aşmamalı Kirleticilerin Derişimi İletkenlik

Nihai tarihin uzatılması (4.4. maddesi) Gerekli iyileştirmelerin verilen süre içerisinde gerçekleştirilememesinin sebebi –Teknik Uygunsuzluk Teknik bir çözümün mevcut olmaması Sorunu çözmek için gereken zamanın kullanılabilir süreden fazla olması Sorunun sebebine ilişkin bilgi olmadığı için çözümün de belirlenememesi –Orantısız Maliyet –Doğal Şartlar Maliyet – fayda analizi Faydaların değerlendirilmesi Sosyal ve sektörel etkiler Hiçbir eylem gerçekleştirmemenin sonuçlarının değerlendirilmesi Maliyetin dağılımı Alım gücü Maliyet etkinlik Muafiyetler

Daha esnek hedefler (4.5. maddesi) –İnsani faaliyetlerden büyük oranda etkilenen su kütleleri veya doğal koşulları sebebiyle; Teknik Uygunsuzluk Orantısız Maliyet –Yerüstü suları için mümkün olan en yüksek ekolojik ve kimyasal durumun sağlanması –Yeraltı suları için, iyi duruma kıyasla mümkün olan en az değişikliğin yapılması Muafiyetler

Doğal sebepler veya mücbir sebeplerden dolayı su durumunda geçici bozulma (4.6. maddesi) –Makul olarak öngörülemeyen durumlar Aşırılı Seller Uzun süreli Kuraklık Öngörülemeyen Kazalar Muafiyetler

Fiziksel karakterinde meydana gelen değişiklik sonucu su durumundaki bozulmanın önlenememesi (4.7. maddesi) –Hidroelektrik santraller, taşkın koruma Hidromorfolojik değişiklik –Yeni bir sürdürülebilir insani kalkınma faaliyeti sonucu çok iyi durumdan iyi duruma düşmesi Muafiyetler

AB Direktifleri Yüzme Suyu Direktifi İçme Suyu Direktifi Büyük Kazalar Direktifi Çevresel Etki Değerlendirme Direktifi Arıtma Çamuru Direktifi Kentsel Atıksu Arıtma Direktifi Bitki Koruma Ürünleri Direktifi Nitrat Direktifi Kuş Direktifi Habitat Direktifi Entegre Kirlilik Önleme Kontrol Direktifi Diğer Temel Önlemler Su Kullanımında Maliyet Geri Dönüşümü İlkesinin Uygulanması ve Etkin ve Sürdürülebilir Su Kullanımının Sağlanması İçme Suyu Kaynaklarını Korunması Su Durumu Üzerinde Etkisi Olan Su Çekiminin ve Su Tutumunun Kontrolü Su Durumu Üzerinde Etkisi Olan Noktasal ve Yayılı Kaynaklı Kirleticilerin Kontrolü Yeraltı Suyuna Direkt Deşarjın Ruhsatlandırılması Diğer Temel Önlemler Öncelikli Maddelere İlişkin Önlemler Su Durumuna Etki Eden Yerüstü Sularındaki Fiziksel Değişimin Kontrolü Su Durumuna Etki Eden Diğer Faaliyetlerin Kontrolü Kazalardan Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi veya Azaltılmasına İlişkin Önlemlerin Alınması Temel Önlemler

Yasama araçları, İdari araçlar, Ekonomik veya mali araçlar, Müzakere edilmiş çevre anlaşmaları, Emisyon kontrolleri, İyi uygulama kodları, Sulak alanların rekreasyonu ve restorasyonu Su çekim kontrolleri, Talep yönetim önlemleri, örneğin kuraklıktan etkilenen bir bölgede daha az su ihtiyacı olan ekinlerin üretiminin teşvik edilmesi Etkinlik ve yeniden kullanım önlemleri, örneğin sanayide etkin su kullanan teknolojilerin ve su tasarrufu sağlayan sulama yöntemlerinin teşvik edilmesi İnşaat projeleri, Tuz arıtma tesisleri, Rehabilitasyon projeleri, Akiferlerin yapay beslenmesi, Eğitim projeleri, Araştırma, geliştirme ve uygulama projeleri, Diğer ilgili önlemler Tamamlayıcı Önlemler

Doğru önlemlerin alınabilmesi için; Mevcut su durumunun belirlenmesi Sorunun sebebi, yeri, sebep olan faaliyet Mevcut önlemlerin değerlendirmesi Maliyet etkin çözümlerin belirlenmesi Yeni çözümler veya var olanların maliyet etkinlik yönünden geliştirilmesi Farklı finansman mekanizmalarının araştırılması Önlemler Programı

Özge Hande SAHTİYANCI ÖZDEMİR Orman ve Su İşleri Uzmanı