AIM Hizmetleri, Görev - Sorumluklar ve Projeler Saffet ÖZTÜRK AIM Şefi DHMİ Hava Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı 1. HAVACILIK BİLGİ YÖNETİMİ FORUMU 13 Mayıs 2016 ESENBOĞA HAVALİMANI/ANKARA

İçindekiler Hava Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı Görev ve Sorumlulukları AIM sorumluluk Sahası ve Görevleri Önemli Projeler

Hava Seyrüsefer Hizmetleri 2920 sayılı Sivil Havacılık Kanunu ve Kuruluşumuz Ana Statüsü gereği Genel Müdürlüğümüze verilen sorumluluklar çerçevesinde; Özetle; ( HSSD Birim yönetmeliği) Uçuş emniyeti ile can mal güvenliğini en üst düzeyde tutacak gerekli tedbirleri almak İhtiyaç duyulan Hava Sahasıyla ilgili düzenlemeleri yapmak Hava sahasında ihtiyaç duyulan Seyrüsefer Yardımcı sistem ve cihazlarını belirlemek

Hava Seyrüsefer Hizmetleri Gerekli her tür bilginin ilgili yerlere dağıtımını sağlamak, Hava Seyrüsefer Personelinin yurt içi ve yurt dışı eğitimlerini sağlamak, Gelişen ve değişen dünya havacılık kurallarına göre yurt içi ve yurt dışı paydaşlarla gerekli koordinasyonu sağlayarak Türk Hava Sahasında teknik ve operasyonel olarak Hava Seyrüsefer Hizmetinin gelişimini sağlamaktır.

Organizasyon Şeması HAVA SEYRÜSEFER DAİRESİ BAŞKANLIĞI SLOT Koordinasyon Başkontrolörlüğü İdari İşler Şefliği Hava Trafik Şb. Müdürlüğü Uçuş Kont Şb. Müdürlüğü ATM Ar-ge ŞB. Müdürlüğü Hava Araçları Teknik Şb.Md. Havacılık Bilgi Yönetimi. Şb. Md. Hv.Sey.Em.Yön. Şb. Md. EUROCONTROL Şb. Müdürlüğü

Hava Seyrüsefer Personeli 480 Havacılık Bilgi Yönetimi (AIM) Personeli ( Şube Md. Md.Yrd, AIM Şefi, AIM Memuru) 1404 Hava Trafik Kontrol Personeli 8 Uçuş Kontrol Pilotu 6 Helikopter Pilotu 1 Uçak Mühendisi 14 Teknisyen (7 Uçuş kontrol / 8 Uçak ve Helikopter teknisyeni)

HSSD Kalite Yönetim Sistemi HSSD KYS’yi uygulamak üzere Ocak 2004 tarihinde Kalite Yönetim Temsilciliğini oluşturmuştur. Başkanlığımızın TS-EN-ISO 9001:2000 KYS şartlarına uygun hizmet verdiği TSE tarafından 12 Temmuz 2005 tarihinde gerçekleştirilen Belgelendirme Tetkiki sonrası KY-3962/05 sertifika numaralı belge ile belgelendirilmiştir. HSSD TS-EN-ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi versiyonuna 07 Ekim 2010 tarihi itibari ile geçiş yapmış ve sistem uygulamaktadır.

Şikago Konvansiyonu Ekleri Annex’ler 19 Annex Farklılıkların AIP GEN 1.7’de ilan edilmesi zorunluluk. Şikago Konvansiyonu Ekleri Annex 1 Annex 2 Annex 3 Annex 4 Doc.8697 Annex 5 Annex 6 Annex 7 Annex 8 Annex 9 Annex 10 Annex 11 Annex 12 Annex 13 Annex 14 Annex 15 Doc.8126 Annex 16 Annex 17 Annex 18 Annex 19

AIM Hizmetlerinin Gerekliliği Annex-15 Bölüm 1 özetle; AIM Hizmet Birimleri; Ulusal ve Uluslararası Hava Seyrüseferi’nin emniyet, düzen, verimlilik ve etkinliğini artırmak için gerekli havacılık veri ve bilgi akışını sağlamaktan sorumludur. Annex-15 Madde 2.1.1 : Her Üye Devlet bir Havacılık Bilgi Hizmeti sağlayacak, Madde 2.1.2 : Her üye Devlet kendi ülkesi içinde veya dışında sorumlu olduğu Hava Sahasına ilişkin havacılık bilgilerini uygun biçim, istenilen kalite ve zamanda temin etmek için gerekli tedbirleri alacaktır. denilmektedir.

Ülkemizde AIM Hizmetleri Ülkemizde Havacılık Bilgi Hizmetleri; Genel Müdürlüğümüz Hava Seyrüsefer Daire Başkanlığı bünyesinde görev yürüten Havacılık Bilgi Yönetimi (AIM) Hizmet birimleri, Hava Trafik Kontrol Merkezi ile Havalimanlarındaki AIM birimlerince üstlenilmiştir. Merkez AIM Birimleri AIS/MAP, AIP, FIC, Haberleşme Birimleri 1 Uçuş Bilgi Merkezi (FIC) (HTKM) 2 Hava Kurtarma Koordinasyon Merkezi (RCC)(HTKM ve Atatürk Havalimanı) 1 Uluslararası NOTAM ofisi (NOF) (HTKM) 1 Haberleşme Merkezi ( Esenboğa Hv.) 1 Domestik NOTAM ofisi (Atatürk Havalimanı) 48 Havacılık Bilgi Yönetimi/Servisi (AIM/AIS) birimi, 47 Arama-Kurtarma Koordinasyon Alt Ünitesi faaliyet göstermektedir. (Tüm sivil trafiğe açık Havalimanları)

AIM Eğitimi – ICAO Eğitim Manueli Sertifikasyon - Temel AIM Kursu ICAO Doc. 7192 ve EUROCONTROL “AIS Trainning Development Guidelines’ Müfredatı ve gerekliliklerine uygun olarak en az 16 haftalık Temel AIM kursu ile 3 haftalık mesleki bilgi ve işbaşı eğitimi verilmektedir. Kursu başarı ile bitiren personel Genel Müdürlük Merkez ve Havalimanlarında bulunan AIM birimlerinde görevlendirilir.

DHMİY32-9 AIM Hizmetleri Yönergesi Ulusal ve Uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen, verimlilik ve etkinliğini artırmak için gerekli havacılık bilgi /verilerini ve haberleşme akışını sağlamak üzere; Genel Müdürlük, Hava Trafik Kontrol Merkezi Başmüdürlüğü ve Havalimanları AIM Hizmet Birimleri ile ilgili görev, yetki, sorumluluk ve hizmetin yürütülme şeklini yönerge ile belirlenmektedir.

AIM Birimlerinin Görevleri Entegre Havacılık Bilgi Yayını (AIP) Paketi Türk hava sahası ve havalimanlarına ilişkin süreklilik arz eden havacılık bilgi/verilerini AIP’de yayınlar. Havacılık Bilgi Yayını (AIP) Türkiye AIP’si, Türk hava sahası ve havalimanlarına ilişkin, hava seyrüseferine temel teşkil eden ve işletme açısından önem ve süreklilik arz eden tüm havacılık bilgilerini içermektedir.

AIM Birimlerinin Görevleri Türkiye AIP’si Kağıda dayalı, CD ve web ortamında ICAO tarafından belirlenen düzenli aralıklarla (AIRAC) Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanmaktadır. KKTC AIP’si ve diğer havacılık yayınları hazırlanarak dağıtımı tarafımızca yapılmaktadır. 2015 yılında; Ortalama 200 sayfa olmak üzere10 adet AIP AMDTs ve AIRAC AIP AMDTS 13 Adet AIRAC+ AIP SUP, 4 adet Havacılık Bilgi Genelgesi (AIC) yurt içine, 3 Adet AIC yurt dışına yayınlanmıştır.

AIP Hazırlama Prosesi

AIP Hazırlama Prosesi

AIP Hazırlama Prosesi

AIM Birimlerinin Görevleri Uçuş Öncesi Bilgi Bülteni (PIB) Yürürlükteki NOTAM’larla diğer acil karakterli bilgilerin ana başlıklarıyla bir özetini içeren Uçuş Öncesi Bilgi Bültenleri (PIB) meydanların AIS birimlerinde, uçuş ekipleri/işleticilerin kullanımı için hazır bulundurulur.

AIM Birimlerinin Görevleri NOTAM ( Notice to Airmen)  NOTAM, uçuş harekatı ile ilgili personele herhangi bir havacılık kolaylığı, hizmeti, yöntemi ya da bir tehlikenin varlığı, koşulları veya değişikliğine ilişkin bilgileri, zamanında duyurma amacıyla yapılan bir uyarı yayınıdır. Ülkemizde NOTAM’lar Yurt içine (Türkçe) ve Yurt dışına ( İngilizce) olmak üzere 2 kategoride yayınlanır. Annex-15, Doc 8126, OPADD

AIM Birimlerinin Görevleri Uçuş Planı (FPL) AIP ENR 1.10’da belirtildiği üzere bir uçuş planı IFPS’e doğrudan ya da AIM birimlerine iletilmelidir. Havalimanlarında bulunan tüm AIM birimlerince kendilerine sunulan FPL’leri işleme alarak ilgili birimlere dağıtımını yapmaktadır.

AIM Birimlerinin Görevleri Permi (Uçuş Müsaadesi) Herhangi bir hava aracına Türk hava sahasını ve/veya havalimanı kullanabilmesi için SHGM ve/veya Genel Müdürlüğümüz (Ankara FIC) tarafından verilen uçuş iznidir. Ankara FIC, hafta sonları, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde Türk hava sahasını ve havalimanlarını kullanacak sivil hava araçlarına Permi (uçuş müsaadesi) vermekle yetkili kılınmış tek birimdir.

AIM Birimlerinin Görevleri Permi Takibi Türk Hava sahası ve havalimanlarını kullanacak müsaadesiz sivil hava araçlarına yapılacak iş ve işlemler HKK ile yapılan protokol ile belirlenmiştir. Permi başvuru esasları Türkiye AIP’si GEN 1.2 bölümünde yer almaktadır.

AIM Birimlerinin Görevleri Navigational Warning ve Askeri Tatbikatlar Yabancı ülke, özellikle komşu ülke havacılık yayınlarını izler. Uluslararası sularda yapılacak askeri aktiviteleri takip eder, duyurulmasını sağlar. Yunanistan’ın yayınladığı mesajlara (Navigational Warning) , Dışişleri Bakanlığı ile Kuvvet Komutanlıklarıyla gerekli işbirliğini tesis ederek cevaplar ve takibini yapar.

AIM Birimlerinin Görevleri Her devletin bir Arama ve Kurtarma (SAR) birimi oluşturması, ICAO Annex-12 gereğidir. Ana Arama ve Kurtarma koordinasyon Merkezi, SHGM ile koordine eder. Türk Arama Kurtarma Yönetmeliği ve Ulusal Arama Kurtarma Planı Uygulama Tebliği kapsamında hizmet yürütülmektedir. COSPAS-SARSAT sisteminden yararlanılmaktadır.

AIM Birimlerinin Görevleri Haberleşme devrelerinin (AFTN) temin/tesis işlemlerini takip ederek sonuçlandırır. Yeni açılacak havalimanlarına yer göstergesi (AFTN kodu) tahsis eder. AFTN/CIDIN fonksiyonlarını kesintisiz devam ettirmek için mevcut Network’ün Pan Avrupa Network sistemine (PENS) dahil edilecektir. 2015 yılında AMHS/AFTN devreleri üzerinden toplam 181.705.268 adet havacılık mesajı işlem görmüştür.

Önemli Projeler - AIS/PORTAL Pilotlar ve işleticiler, tablet ve telefonlarından Uçuş Planı ve İlgili ATS mesajlarını doğrudan AIM ofislerine iletebilecekler. Havalimanı ve Yol bazında NOTAM’lara WEB üzerinden erişim sağlamaktadır. Hava sahasını etkileyen NOTAM’lar görsel çizimi yapılmaktadır. AIP de yer alan statik verilere ( ENR, PDR, TMA, AD verileri gibi )erişim sağlamaktadır. Arşivleme yapmaktadır.

Öneml projeler - eTOD eTOD ( Electronic Terrain and Obstacle Dataset ) - Elektronik Arazi ve Mania Veri Seti ICAO Annex-15 ‘te verilen sayısal gereklilikler ve metaverilerine uygun olarak Saha-1, 2, 3 ve 4 olmak üzere tanımlanan sahalara ilişkin Mania ve Arazi verilerinin sağlanması olarak tanımlanabilir.

eTOD’un Sağlayacağı Faydalar Uçakların emniyetli bir şekilde uçuş operasyonlarını gerçekleştirebilmeleri için sayısal arazi ve mania verilerine ihtiyaç vardır. Arazi Uyarı Sistemi (Terrain Warning System)_GPWS Prosedür Tasarımı: İniş kalkış, Yaklaşma usulleri Uçakların Acil durum/İniş ya da Pas geçme durumu planlamalarında Hassas Yaklaşma Arazi Planları ile A Tipi Mania Planlarından daha ayrıntılı bir görselliğe sahip olacağı için ANNEX-14 havalimanı tahdit sahalarını ihlal eden maniaların tespitinin daha pratik hale gelmesinde Pilotların eğitimlerinde kullanılan Uçuş Simülatörlerinde Havacılık Harita/Chartlarının hazırlanmasında ASMGCS (Gelişmiş Yüzey Hareketi Kılavuz ve kontrol Sistemi

eTOD Sahaları Saha 1: Bir devletin tüm arazisini; Saha 2: 4 ayrı alt sahadan oluşmaktadır. Saha 2a: Mevcut aşma sahası ile şerit sahasını içeren bir pistin etrafındaki dikdörtgen alanı ifade eder. Alan 2b: 10 km uzunluğa ve her bir tarafta yüzde 15 oranında dışa genişlemeye sahip olan, kalkış yönünde Alan 2a’nın sonlarından dışa doğru uzanan alan; Alan 2c: Alan 2a’nın sınırlarından en fazla 10 km mesafede olan ve Alan 2b ve Alan 2a’nın dışında uzanan alan; Alan 2d: havalimanı referans noktasından ya da mevcut TMA sınırlarından, hangisi daha yakınsa, en fazla 45 km mesafede olan ve Alan 2a, 2b ve 2c’nin dışında bulunan alan;

eTOD Sahaları Saha 3: Pist merkez hattından başlayarak 90 metre ve havalimanı harekât sahasının (Pist, Apron, Taksiyolu) diğer kısımlarının kenarlarından itibaren 50 metre mesafeye kadar uzanacak şekilde havalimanı hareket sahasını sınırlandıran alan.

eTOD Sahaları Saha 4: CAT-II veya CAT-III kategorilerinde olan bir hassas yaklaşma pistindeki yaklaşma yönünde pist merkez hattının her yönüne 60 metre uzanan ve pist eşiğinden itibaren 900 metre ileri doğru uzanan alan.

eTOD Sayısal Gereklilikler

Ülkemizde eTOD Uygulamaları – GEN 3.1.6

Mania Bilgilerinin AIP de yayınlanması

Örnek: Çanakkale ve Kayseri Hv. Annex-14 Maniaları Havalimanı Annex-14 mania verileri 3 boyutlu görüntüleme imkanı veren AIXM 5.1 formatında sayısal olarak yayınlanmaktadır. Havalimanı mania kriterlerini aşan tüm mania bilgileri 3 boyutlu görüntülenebilecek şekilde www.ssd.dhmi.gov.tr web adresinde sayısal olarak yayınlanmıştır.

eTOD Saha-1 ( 12 Aralık 2014 AIRAC ile ilk duyuru) HGK ile yapılan protokol ile Saha-1 mania verileri HGK DEVT’den alınmıştır.

LTAC Area 2a eTOD

LTAC Area 3 eTOD

LTAC Area 3 eTOD

LTAC 03L Area 4 eTOD

eTOD Bilgilerinin WEB’te yayınlanması www.ssd.dhmi.gov.tr

Maniaların AIXM formatı uyumlu excel sayfalarında yayınlanması

AIXM 5.1 HTML görünümü

Hedefler - eTOD Saha-1 12 Aralık 2014 tarihinde yayınlan Saha-1 verileri Nisan 2015’de güncellenmiştir. HGK düşey engel veri Tabanından belirli periyotlarla veriler alınarak güncellemelere devam edilecektir. Saha – 4 CAT II/III kategorisindeki tüm havalimanları için 2016 yılı sonuna kadar tamamlamak Saha -3 LTAC için yayınlanan Saha-3 eTOD verilerinin düzenli olarak uluslararası hava trafiğine hizmet veren havalimanları için ( özellikle A tipi havalimanları) sağlamak Saha -2a Saha-4 ile uyumlu olarak 2016 yılı sonuna kadar CAT II/III kategorsindeki havalimanları için sağlamak, her yıl havalimanı sayısını arttırmak Saha 2b, 2c, 2d 2016 yılı içinde LTAC için pilot proje başlatmak, takip eden yıllarda A tipi Havalimanları ve RNP usulünün ihtiyaç duyulan havalimanları için bu verileri sağlamak

Havacılık Veri Kalitesi (ADQ) Konsepti / Nedir? ADQ_Aeronautical Data Quality_Havacılık Veri Kalitesi Havacılık verisinin son kullanıcılara gereken kalitede elektronik formatta sunulması. Veri zinciri boyunca havacılık veri kalitesi korunmalıdır. VERİ KAYNAĞI AIM SON KULLANICI Havacılık veri kalitesi konseptinin amacı Havacılık verisinin son kullanıcılara gereken kalitede elektronik formatta sunulması olarak özetlenebilir. Ancak, bir cümlede kolayca söylenen bu amacın gerçekleşmesi o kadar da kolay gözükmemektedir. Çünkü, havacılık verisi üretiminden son kullanıcıya gelene kadar bir çok birimden geçmektedir. Veri bu aktörler arasında değiş tokuş yapılırken Veri kalitesinin korunması gerekmektedir. Ayrıca, bu değişim zincirinde yer alan Prosedür, Proses, Cihaz, Yazılım, Donanım, Personel gibi bileşenlerin de veri kalitesini idame ettirebilecek nitelikte olması gerekmektedir. Prosedür, Proses, Cihaz, Yazılım, Donanım, Personel

Havacılık Veri Kalitesi (ADQ) Konsepti / Nedir? EN ZAYIF HALKA RİSKLER

Havacılık Veri Kalitesi (ADQ) Konsepti / Kapsam Entegre Havacılık Bilgi Paketi (IAIP) Elektronik Mania Verisi (eTOD) Elektronik Arazi Verisi (eTOD) Havaalanı Harita Verisi (AMD)

AIP verileri veritabanına Önemli projeler - eAIP Veritabanı (EAD SDO), AIP verileri veritabanına linklerle bağlı, Otomatik AIP üretimi, Manuel müdahale az, Kullanım kolaylığı, Görsellik.

Önemli projeler - eAIP

Önemli projeler - eAIP

Önemli projeler - eAIP

Önemli projeler - eAIP

Önemli projeler - eAIP

Son Teşekkürler…