TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

Solunum ve Kalp Durması Nedir? Solunum durması: Solunum hareketlerinin durması nedeniyle vücudun yaşamak için ihtiyacı olan oksijenden yoksun kalmasıdır. Hemen yapay solunum ile hasta / yaralının solunumu desteklenerek başlatılmaz ise bir süre sonra kalp durması meydana gelir

Kalp durması: Bilinci kapalı kişide kalbin pompalama hareketlerini yapmaması yada yetersiz yapması durumunda büyük atardamarlardan nabız alınamaması durumudur. Kalp durmasına 5 dakika içinde müdahale edilmezse dokuların oksijenlenmesi bozulacağı için beyin hasarı oluşur ( beynin oksijensiz kalmaya en hassas organımız olduğu ve ilk hasar belirtilerinin buradan başlayacağı akıldan çıkarılmamalıdır ). Beyin hasarından sonra kişinin hayata dönmesi zorlaşır , hayata dönse bile kaliteli bir hayat yaşaması olanaksızlaşır

Temel Yaşam Desteği nedir? Hayat kurtarmak için havayolunu açmak ve sonrasında kalbi durmuş kişiye yapay solunum ile akciğerlerine oksijen gitmesini, dış kalp masajı ile de kalpten kan pompalanmasını sağlayarak dokulara yeterli düzeyde kan gitmesini sağlamak üzere yapılan ilaçsız müdahalelerdir.

Hava yolunu açmak için Baş-Çene pozisyonu nasıl verilir? Bilinci kapalı bütün hasta/yaralılarda solunum yolu kontrol edilmelidir. Çünkü dil geriye kayabilir yada herhangi bir yabancı ( kum ,toprak , diş protezi v.b.) madde solunum yolunu tıkayabilir. Ağız içi kontrol edilerek yabancı cisim varsa temizlendikten sonra hastaya Baş-çene pozisyonu verilir.

Baş – Çene Pozisyonu Bunun için Bir el alına yerleştirilir, Diğer elin iki parmağı çenenin altına yerleştirilir, Baş geriye doğru itilir. Böylece arkaya yaslanan dil kökü oynatılarak hava yolu açıklığı temin edilir

Solunumun Değerlendirilmesi (10 saniye) Bak : Gözlerimizle gögüs kafesinin solunum ile birlikte inip kalkmasını Dinle: Kulağımızla ağızdan yada burundan çıkan havanın sesi. Hisset : Yanağımız ağız yada burundan çıkan havanın sıcaklığı ve akımını hissederek değerlendirilir

Hasta / yaralının hava yolu açıldıktan sonra, solunum Bak-Dinle-Hisset yöntemi Solunum yoksa tıbbi yardım istenir (112),

Hemen yapay solunuma başlanır Hemen yapay solunuma başlanır. YAPAY SOLUNUMA BAŞLAMADAN ÖNCE SOLUNUMUN OLMADIĞINDAN KESİNLİKLE EMİN OLUNMALIDIR!

Yapay Solunum Nasıl Yapılır? Ağızdan ağıza tekniği için hasta / yaralıya Baş-Çene pozisyonu verilir, Çene alt kenarı yere dik oluncaya kadar geri ittirilir Alındaki elin baş ve işaret parmakları ile burun kanatları hava dışarı kaçmayacak şekilde kapatılır

İlkyardımcı, hasta / yaralının ağzını hava çıkmayacak şekilde kendi ağzı ile kavrar, Hasta akciğerine 400-600 ml ( hasta / yaralının kapasitesine göre ) hava gidecek şekilde ağızdan iki kez üflenir,

Bu şekilde verilen hava hayati organları koruyacak yeterli oksijene (%16-18) sahiptir, Bebeklerde ve çene kilitlenmesi gibi durumlarda yetişkinlerde, yapay solunum ağızdan buruna hava verilerek yapılmalıdır,

İlkyardımcı kendini korumak için yapay solunum sırasında ince bir tülbent, gazlı bez gibi araçlar kullanabilir.

Dış Kalp Masajı Ne Zaman Yapılır? Yapay solunum sırasında yetişkinlerde şah damarından , bebeklerde koldan 5 saniye süre ile nabız kontrolü yapılır, nabız yoksa dış kalp masajına başlanır. Not: İlkyardım araştırmaları sonucu ilkyardımcıların genellikle nabız olmadığı halde var olarak algıladıkları için ilkyardımcılar nabız bakmayabilir.

Dış kalp masajı Hasta / yaralı mümkünse düz bir zemine yatırılır. Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğini ortalayarak (göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun ortası) göğüsün merkezi tespit edilir.

Bir elin topuğu göğsün merkezine yerleştirilir. Diğer el bu elin üzerine yerleştirilir. Her iki elin parmakları birbirine geçirilir.

Parmak uçlarının hastaya temas etmemesine dikkat edilir. Parmak uçları kaburgalara değerse güç dağılır ve kaburgaların kırılmasına sebep olacak ciddi durumlara neden olabilir. Eller sabit tutulmalıdır. Dirsekler ve omuz düz ve hasta/yaralının vücuduna dik olacak şekilde tutulmalıdır.

Vücut ağırlığı ile kaburga kemikleri 4-5 cm içe çökecek şekilde, ritmik olarak, sıkıştırma-gevşetme şeklinde bası uygulanır. Ritim dakikada 100 bası olacak şekilde uygulanmalıdır. Tüm dış kalp masajı boyunca bel kasları kullanılır.

1-8 yaşına kadar çocuklarda; 1 yaşın altındaki bebeklerde; tek elle, 2.5-5 cm çökecek şekilde yapılmalıdır 1 yaşın altındaki bebeklerde; Her iki meme başından geçen hattın hemen altına iki parmak konur, Parmaklar yan yana ve yere dik olacak, göğüs kemiği 1-1,5 cm içe çökecek şekilde, bası sıklığı dakikada 100 bası olacak şekilde 30/2 oranında yapılır.

Hasta / Yaralıya 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır.(30:2) Temel yaşam desteğine hasta / yaralının yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar yada ilkyardımcı yorulana kadar kesintisiz devam edilir.

1 Siklus = 30 dış kalp masajı ve 2 yapay solunumun 5 kez tekrarıdır Her siklusta hasta / yaralının solunumu ve şah damarından nabzı 5 saniye süre ile kontrol edilmelidir

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? Çocuğun bilinci yoksa ve çevrede birileri varsa 112 aratılır. İlkyardımcı yalnız ise ; 30:2 göğüs basısının 5 tur uygulanmasından sonra 112 aratılır. Çocuk sert bir zemine yatırılır.

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? Çocuğun hava yolu açıldıktan sonra, solunum Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile değerlendirilir, Çocuğa önce Baş-Çene pozisyonu verilir,

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? Hemen yapay solunuma başlanır. YAPAY SOLUNUMA BAŞLAMADAN ÖNCE SOLUNUMUN OLMADIĞINDAN KESİNLİKLE EMİN OLUNMALIDIR! Yapay solunum ağızdan ağıza ya da ağızdan ağız ve buruna tekniği ile çocuğun yaşı ve yüzünün büyüklüğü değerlendirilip gerçekleştirilir,

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? Yapay solunum dakikada 15-20 olacak şekilde yapılır, Nabız kontrolü yetişkinlerdeki gibidir (şah damarından 5 saniye süreyle kontrol edilir),

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? NABIZIN ALINAMADIĞINDAN YANİ KALBİN ATMADIĞINDAN KESİN OLARAK EMİN OLUNDUKTAN SONRA KALP MASAJINA BAŞLANMALIDIR!....

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? Kalp masajı tek elle basılarak yapılır, Bası noktası yetişkinlerde olduğu gibi belirlenir. Büyük çocuklarda tek elin basısı yetersiz görülürse yine yetişkinlerdeki gibi uygulama yapılır, Çocuklarda dakikada 100 bası uygulanır,

Çocuklarda (1-8 yaş) Temel Yaşam Desteği nasıl yapılır? Bebeğin bilinç kontrolü, topuğuna hafifçe vurularak yapılır, Bebeğin bilinci yoksa ve çevrede birileri varsa 112 aratılır. İlk yardımcı yalnız ise ; 5 kurtarıcı solunumdan sonra 30:2 göğüs basısının 5 tur uygulamasından sonra 112 aranır. Bebeklerde ağız içi körlemesine temizlenmez. Bebeklerde kör dalış yapılmaz

Bebeklerde (0-1 yaş) Temel Yaşam Desteği Solunum yolunun açılması için bebeğe Baş-Çene pozisyonu verilir (bebeğin başı hafifçe arkaya itilir). Başın fazla gerdirilmesi bebeklerin solunum yollarının tam gelişmemiş olmasından dolayı solunum yollarını tıkayıp olumsuz sonuçlar yaratabilir , başa hafif bir eğim vermek son derece önemlidir.

Bebeklerde (0-1 yaş) Temel Yaşam Desteği Bebeğin omuzlarının altına 2-3 cm. kalınlığında katlanmış havlu bez vs. koymak hava yolunun açılması için yeterli olabilir. Bebeğin hava yolu açıldıktan sonra, solunum Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile 5 saniye süre ile değerlendirilir,

Bebeklerde (0-1 yaş) Temel Yaşam Desteği Yapay solunuma başlanırken ilkyardımcı ağzı bebeğin ağzı ve burun kökünü de içine alacak şekilde yerleştirilmelidir, Yapay solunuma bebeğin göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniyenin üzerinde 5 kurtarıcı soluk verilerek başlanır,

Bebeklerde (0-1 yaş) Temel Yaşam Desteği Her üflemede sadece bir ağız dolusu hava verilir. Üflemenin ayarı bebeğin göğsünün kalkış hareketlerine göre olmalıdır, çocuğun akciğerlerinin alacağından daha fazla hava üflenmemelidir,

Bebeklerde (0-1 yaş) Temel Yaşam Desteği Bebeklerde dış kalp masajı 2 parmakla yapılır. Kalp basısı uygulamak için bebeğin (iki meme başının altındaki hattın ortası göğüs merkezini oluşturur) göğüs merkezi tespit edilir. Bir elin orta ve yüzük parmağı bebeğin göğüs merkezine yerleştirilir. Kalp masajı göğüs kemiği 1-1.5 cm içeri çökecek şekilde yapılır,

Bebeklerde (0-1 yaş) Temel Yaşam Desteği Bebeklerde de kalp masajı ve yapay solunum sayısı 30:2 olacak şekilde uygulanır. Bebeklerde de dakikada 100 bası uygulanır, Temel yaşam desteğine bebeğin yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.

SUNİ SOLUNUM UYGULAMALARI Ağızdan Ağza Suni Solunum Ağızdan Ağza ve Buruna Suni Solunum : Ağızdan buruna Suni Solunum : Holger  Nielsen Metodu İle Suni Solunum : Silvester Metodu İle Suni Solunum Maske İle Suni Solunum : Ağızdan stomaya (açıklık) suni solunum

1- Ağızdan Ağza Suni Solunum : En çok uygulanan ve başarıya ulaşmada en etkili yöntemdir. Baş geri çene yukarı pozisyonu verilir. İlkyardımcı alındaki elini kaldırır kazazedenin burnunu iki taraftan parmakları ile sıkıştırır. Derin  nefes alan ilkyardımcı  aldığı havayı kazazedenin ağzından üfler.( ağız ağza iyice yerleşmelidir.) İlkyardımcı hava verdiğini anlamak için kazazedenin göğsünün yükselmesine bakar. İlkyardımcı hava verdikten sonra ağzını geri çeker. Burnundaki elini de çekerek kazazedenin tekrar alnına koyar ve bastırır. Arkasından kazazedenin göğsü iner ve hava dışarıya çıkar.Bu işlemi yineler. Bu şekildeki hava verme işlemine dakikada 15-20 defa olmak üzere devam edilir. Kazazedeye (kalbi çalışıyorsa) kendi kendine soluk alıncaya kadar suni solunum yapılır. Solunumla birlikte kalp durmuşsa suni solunum ve kalp masajı  birlikte yapılır. (30/2) Soluk almaya başlayan  kazazede daha rahat soluk alması için sabit yan yatış pozisyonuna getirilir. Küçük çocuklara ve bebeklere hava ağza buruna birlikte verilir. Ancak dakikada  30 -40 defa ve daha az miktarda hava üflenir.

2- Ağızdan ağza ve buruna Suni Solunum : 0-1 yaş bebeklerde Balon üfle gibi, 1 s süre ile hava ver Göğüs hareketini izle

3- Ağızdan buruna Suni Solunum : Ağızda ciddi yaralanma var ise ağız açılmıyor ise , ağız kavranmakta güçlük çekiliyor ise (yaşlılar, dişi olmayan kişiler vb.) tercih edilir. Baş geri-çene yukarı pozisyonundan sonra bir el hastanın çenesine konarak dudaklar birleştirilir. Burun iyice kavranarak üflenir. Daha sonra üflenen havanın dışarı çıkmasına izin vermek için burun ve çene gevşetilir.

4- Holger-Nielsen Yöntemi ile yapay solunum Hastanın ağzından kan geliyorsa veya kusuyorsa tercih edilir  Holger Nielsen metodu ile suni solunumda hasta sert bir yere yüz üstü yatırılır.  Hastanın başı kolları üzerine yerleştirilir ve yana çevrilir.  İlkyardımcı kazazedenin baş tarafına diz çöker. Eller kazazedenin kürek kemiklerinin alt uçlarından aşağıda ;  parmaklar açık ve başparmaklar birbirine dokunur durumda yerleştirilir. Kollar gergin tutulur omuz gücü ile hastanın sırtına yüklenerek akciğerlerdeki  havanın dışarı çıkması sağlanır. Sonra kazazedenin dirseklerinden tutulur, biraz öne ve yukarıya doğru mümkün  olduğu kadar kaldırılarak nefes alması sağlanır. Bu işlem 4 saniye aralıklarla dakikada 15-20 defa yapılır. Kazazede kendi kendine soluk almaya başladıktan sonra sabit yan yatış pozisyonuna alınır.

5. Silvester(Silver) Metodu İle Suni Solunum

6. Maske İle Suni Solunum :

7. Ağızdan stomaya (açıklık) suni solunum

Normal-sağlıklı yetişkin bireylerde; Dakikada 16- 20 kez soluk alıp verilir Dakikada 60-100 kez nabız alınır Cinsiyet, yaş gibi faktörleri göz önüne alarak bu rakamlara ilk yardımda dikkat edilmelidir.

NOTLAR İlkyardımda; Bebek 0-1 yaş Çocuk 1-8 yaş 8+ yetişkin muamelesi yapılır Dikkat: Burada çocukların vücut iriliklerini göz önünde bulundurmak gerekir. Kız çocuk ortalama-> kilo: 25.4kilogram / boy: 125.5 cm Erkek çocuk ortalama -> kilo:26.1 kilogram / boy: 127.0cm

NOTLAR: Yetişkin için Travmalı hasta ise Travma yok ise sıralama Baş geri-çene ileri pozisyonu değil ; alt çene geri ve baş parmak ile alt çeneyi ittir Travma yok ise sıralama İyi misin ? Ağız içi kontrolü (kör dalış) Baş geri-çene ileri pozisyonu (hava yolu açılması) Bak-dinle hisset

NOTLAR: Yetişkin için Çevrede başka insanlar var ise Yalnızsanız 1. aşama olan iyi misin? Sorusuna cevap alınamadıktan sonra 112 yi başkalarının araması için organize et. Yalnızsanız Bak-dinle hissetten sonra 112 yi ayarın

NOTLAR: Çocuk için Hava yolunun açılması için baş geri-çene ileriyi yapma. Hava yolu açıklığının sağlanması için sırt üstü yatırdıktan sonra iki kürek kemiğinin arasına 4-5 cm kesici delici olmayan materyal koy (giysi, örtü vb. katla koy) Kendiliğinden baş geri düşer hava yolu açılır. Not: çocuklarda kör dalış yapılmaz

NOTLAR: Bebek için Çevrede başka insanlar var ise Yalnızsanız Bilinç yok ise hemen 112 aransın. Yalnızsanız 5 siklus uyguladıktan sonra 112 yi arayın (Not: 30 bası 2 suni solunum=1 siklus) NEDEN? Not: bebeklerde kör dalış yapılmaz

Konuşamayan kişi ya da bebeklerde bilinç olup olmadığı nasıl anlaşılır? Topuk ayak altından uyaran vererek (vurarak verdiği tepkiden) Tepkiler: yüz buruşturma, kıpırdanma, ayağını çekme, ağlama tepkilerinden herhangi birisi bile varsa bilinç var kabul ediyoruz.

NOTLAR Duruş pozisyonu: Hastanın yanına diz çok Dizlerini omuz hizanda açarak otur. Elini yumruk yap, hastanın göğsünün ortasına yaklaştırdığında dirseğin dizine değecek konuma kadar yakın oturmalısın.(yakın-uzaklık önemli) hiza olarak hastanın omzu iki bacağının arasına denk gelecek şekilde hiza al.