Suç Olgusu, Nedenleri ve Sonuçları Doç.Dr.Elif Gökçearslan Çifci Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü elifgokcearslan@gmail.com

Suç Kavramı Suç, topluma zarar verdiği ya da tehlikeli oldugu kanun koyucu tarafından kabul edilen ve belirtilen eylemdir (Dönmezer, 1994: 48).

Suç, evrensel bir olgudur Suç, evrensel bir olgudur. Toplumların tarihsel gelişim süreci incelendiğinde, suçun her tür sosyal yapıda, her zaman var olduğu görülür. Suç oluşturan fiiller, toplumdan topluma ve aynı toplumda da zaman içinde farklılık gösterebilirler

toplumların sosyal değişme ve gelişme süreci içinde, bir dönemde suç olarak tanımlanmayan davranış daha sonra yasalarda suç olarak tanımlanabilir. toplumdan topluma çeşitliliği ve isleniş frekansı değiştiği gibi aynı toplumda da zaman içinde farklılaşabilir.

Suçluluk, belirli bir zamanda ve belirli bir yerdeki tüm suçların bir bütünü demektir.

Suç Türleri Şahsa yönelik (siddet) suçlar (kasten adam öldürme, yagma, kan davası ve aile içi şiddet), cinsel suçlar (aynı cinse ya da karsı cinse karsı islenen suçlardır),

bağımlılık maddeleri suçluluğu (bağımlılık yapıcı madde sağlama, bağımlılık yapıcı madde kullanma suçları) mal varlığına yönelik suçlar (hırsızlık suçları)

Suç Davranışının Oluşma Şeması

Suç Kuramları Sosyal Çözülme Kuramı Chicago kentinin nüfusunun hızlı bir biçimde artması ve bununla ilintili olarak kentte çok önemli sosyo-kültürel, ekonomik ve demografik problemlerin ortaya çıkması, bazı sosyal bilimcilerin bu alana dikkat kesilmelerine neden olmuştur.

Bu kuram suç olgusu; gelişme bölgeleri (growth zones), suçluluk alanları (delinquency areas) ve çember teorisi (concentric zone)

Sosyal düzensizlik faktörü ile ilintili olarak ortaya çıkan nedenler: a) çocuklar üzerinde sosyal denetimin önemli ölçüde yokluğu, b) suçlu davranışın genelde ebeveynler ve komşular tarafından onay görmesi,

c) suç işlemek için çok sayıda fırsatın olması, d) meşru iş ve eğitim için çok az sayıda fırsatın var olması.

Anomi Kuramı Özellikle toplumda eşit olmayan süreçlerin yaşanması ile dezavantajlı gruplarda yer alan kişilerin avantajlı gruplara yönelik kıskançlık yaşaması olarak açıklamıştır

Bireylerin toplumdaki kurumsallaşmış süreçlere yeterince vurgu yapmadan başarı hedefine vurgu yapan kültüre adapte olabilmek için verdikleri tepkileri Merton beş bireysel adaptasyon türü (uyum, yenilik, gelenekçilik, çekilme ve isyan) olarak sınıflandırmıştır

Alt Kültür Kuramı Alt kültür kuramları, toplumda belli grupların veya alt kültürlerin suçu onayladığını veya en azından, suça neden olan değerlere sahip olduklarını ileri sürerler. Böylece bu gruplarla etkileşime giren bireyler zamanla grubun sosyal değerlerine uyum gösterirler ve suçlu faaliyetler içinde yer alırlar.

Ayırıcı Fırsatlar Kuramı Bu teori özellikle çocuk suçluluğu alt kültürüne katılım biçimlerine yönelik geliştirilmiştir. geleneksel toplumda kendilerini başarısızlar olarak gören insanların başarı kazanmak için yeni davranışları için yenilikçi yollar aramalarıdır.

Damgalama Kuramı kişiyi suçlu yapma süreci, etiketleyip, dışlayıp, yaptığı davranış konusunda onu bilinçlendirmek, onun şikayet edilen özelliklerini pekiştirmek şeklinde işlemektedir. Yani kişinin davranışı, başkaları tarafından değerlendirilmekte, etiketlenmektedir.

Nötrleştirme Kuramı Suça yönelen çocukların büyük bir bölümünün, eylemlerinden dolayı suçluluk hissettiğini ve bu duyguyla baş edebilmek için de, her türlü rasyonelleştirmeye gittikleridir.