2010 YILI BÜTÇE SUNUŞ KONUŞMASI (TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu) Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı 26 Ekim 2009

2 ABD’de Kredi Koşulları (% Değişim ) Kaynak: ABD Merkez Bankası (FED)

3 Avrupa’da Kredi Koşulları (% Değişim) Kaynak: Avrupa Merkez Bankası (ECB)

4 Küresel Büyüme Oranları (%) Kaynak:IMF

5 Reel Büyüme Oranları (%) Kaynak: IMF, TÜİK

6 Kaynak: IMF Dünya Ticareti (Yıllık % Değişim)

7 Tüketici Fiyatları Enflasyonu Kaynak: IMF

8 Çekirdek Enflasyon Kaynak: IMF

9 Bazı Gelişmekte Olan Ülkelerde TÜFE (%) Kaynak: IMF

10 Çıktı Açığı Kaynak: IMF

11 Türkiye’de Çıktı Açığı (%) Kaynak: TCMB

12 Emtia Fiyat Endeksi (Ocak 2003=100) Kaynak: IMF

13 Emtia Fiyatları (Yıllık % Değişim) Kaynak:IMF

14 İşsizlik Oranları (%) Kaynak:IMF, OECD, EIU

15 Yoksulluk Görünümü (Günlük 1,25 Doların Altında Geliri Olanlar, 2008, %) * 2007, günlük geliri 2,15 doların altında olanlar Kaynak: Dünya Bankası, TÜİK Türkiye (%) ≤ 1 $ 0,2 0,2 0,0 0,0 ≤ 2,15 $ 3,0 3,0 0,6 0,6 ≤ 4,3 $ 30,3 9,5 9,5

16 Bazı Ülkelerde Bütçe Dengesi/GSYH (%, ) Kaynak: IMF

17 Kaynak: Eurostat, IMF, EC Borç Stoku / GSYH (%)

18 Gelişmekte Olan Ülkelere Net Finansal Akım (Milyar Dolar) Kaynak: IMF

19 Oynaklık Endeksi VIX Kaynak: Reuters

20 Küresel Risk İştahı Endeksi Kaynak: TCMB

21 3 Ay Vadeli LIBOR Faiz Oranı ile 3 Ay Vadeli ABD Hazine Bonosu Getirisi Arasındaki Fark (TED Spread) (2 Ocak 2007 – 13 Ekim 2009, baz puan) Kaynak: TCMB

22 Küresel Satın Alma Yöneticileri Endeksi ve Öncü Göstergeler (Ocak 2004 – Eylül 2009) Kaynak: TCMB

23 Baltık Kuru Yük Taşımacılık Endeksi (Ocak 2002–Ekim 2009) Kaynak: Reuters

Türkiye’de GSYH Büyüme Oranları (%, Yıllar İtibarıyla) 24 Kaynak: TÜİK

Dünya GSYH’si İçindeki Payı (Satınalma Gücü Paritesine Göre, %) 25 Kaynak: IMF

Merkezi Yönetim Bütçe Açığı/GSYH (%) 26

Merkezi Yönetim Faiz Giderleri/GSYH (%) 27

Kamu Kesimi Borçlanma Gereği/GSYH (%) 28 Kaynak: DPT

AB Tanımlı Borç Stoku/GSYH (%) 29 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Kamu Kesimi Net Borç Stoku/GSYH (%) 30 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Enflasyon Gelişmeleri (1980 – 2008) 31 Kaynak: TÜİK, TCMB

32 Stok Değişiminin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katkısı (Puan) 32 Kaynak: Kaynak: TÜİK

33 Özel Sektörün Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katkısı (Puan) Kaynak: TÜİK

Firmaların Toplam Borçlarının Öz Kaynaklara Oranı ve Faiz Ödeme Gücü (%) 34 Kaynak:TCMB

Özel Sektör Döviz Pozisyonu (Milyar Dolar) 35 Kaynak: TCMB

Güven Endekslerindeki Gelişmeler 36 Kaynak:TCMB

Türkiye’de İşsizlik Oranları (%) Not: 2004 sonrası yıllık veriler TÜİK tarafından yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir. Kaynak: TÜİK 37

38 İstihdamın Sektörel Dağılımı (%) 38 Kaynak: TÜİK

Eğitim Durumuna Göre İşsizliğin Dağılımı (2008 Yılı, %) 39 Kaynak: TÜİK

İşsizlik Sigortasından Faydalananların Sayısı 40 Kaynak: İŞKUR

Gerçekleşen Enflasyon ve Yılsonu Enflasyon Hedefleri (Ocak 2002 – Eylül 2009, %) 41 Kaynak: TÜİK, TCMB

42 Gıda, Enerji ve Çekirdek Enflasyon (Ocak 2004 – Eylül 2009, Yıllık % Değişim) 42

Türkiye’nin Dış Ticareti (Milyar Dolar) 43 Kaynak: TÜİK

Ülkeler İtibarıyla İhracat ( Yıllık Ortalama Artış, %) 44 Kaynak: WTO

Dünya Ticaretinde Türkiye’nin Payı (%) 45 Kaynak: WTO

İhracat (Ocak-Ağustos 2009, Değişim, %) 46 Kaynak: Reuters

İhracat Kompozisyon Değişimi (Paylar, %) 47 Kaynak: TÜİK

Yıllık 1 Milyar Doların Üzerinde İhracat Yapılan Ülke Sayısı 48 Kaynak: TÜİK

Turizm Gelirleri (Milyar Dolar) 49 Kaynak: TCMB

Cari İşlemler Dengesi (Milyar Dolar) 50 Kaynak: TCMB

Enerji Fiyatları ve Cari Açık (%) 51 Kaynak: TÜİK, TCMB

Enerji İthalatı (Milyar Dolar) Kaynak : TÜİK 52

Merkez Bankası Döviz Rezervleri (Milyar Dolar) 53 * 16 Ekim 2009 İtibarıyla Kaynak: TCMB

54 Kısa Vadeli Borçların MB Rezervlerine Oranı (%) 54 Not: 2009 yılına ait veri, Haziran ayı itibarıyladır. Kaynak: TCMB

En Çok Doğrudan Yatırım Çeken Ülkeler Sıralaması YılTürkiye’nin Sıralamadaki Yeri Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi (Milyar Dolar) , , , , , , , , ,3 55 Kaynak:UNCTAD

Risk Primindeki Değişim (EMBI+Endeksi) ( ) 56 Kaynak: JP Morgan

Risk Primindeki Değişim (EMBI+Endeksi) ( ) 57 Kaynak: JP Morgan

Türk Tahvillerinin Uluslararası Piyasalardaki Getiri Farkı ( ) 58 Kaynak: JP Morgan

59 Seçilmiş Ülke Politika Faizleri (%) *Türkiye verisi 2009 yılı Ekim ayı itibarıyladır. Kaynak: Ülke Merkez Bankaları 59

60 Seçilmiş Ülke Politika Faiz İndirimleri (Ekim 2008’den itibaren) 60 Kaynak: Ülke Merkez Bankaları

Sermaye Yeterlilik Oranı (%) Operasyonel risk dahil 61 Kaynak: BDDK

Seçilmiş Ülkelerde Sermaye Yeterlilik Oranı* (% ) *Türkiye verisi 2009 yılı Ağustos ayı itibarıyladır. Kaynak : TCMB, IMF 62

Kredilerin Takibe Dönüşüm Oranı (%) 63 Kaynak: BDDK

Serbest Sermaye*/ Özkaynak (%) * Serbest Sermaye = Toplam Sermaye – (Sabit Varlıklar + İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Ortak Teşebbüs) Kaynak : BDDK 64

Kredilerin Toplam Varlıklara Oranı (%) 65 Kaynak: BDDK

Hanehalkı Yükümlülükleri/GSYH (%, 2007) 66 Kaynak: TCMB, Avrupa Merkez Bankası

67 Maliye Politikası Hedefleri-1 67

68 Maliye Politikası Hedefleri-2 68

2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi Yıl Sonu Gerçekleşme Tahmini (Milyon TL) 69

Makroekonomik Göstergeler 2009 GERÇEKLEŞME TAHMİNİ 2010 OVP GSYH (Milyon TL) BÜYÜME (%)-6,03,5 GSYH DEFLATÖRÜ (%)6,05,0 TÜFE (Yıl Sonu %)5,95,3 İTHALAT (CIF) (Milyar ABD $)134,0153,0 İHRACAT (FOB) (Milyar ABD $)98,5107,5 70

Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinin Temel Özellikleri-1 71

Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinin Temel Özellikleri-2 72

2010 Merkezi Yönetim Bütçe Tasarısı (Milyon TL) 73

Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Denge Hedefleri (%) 74

2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri (Milyon TL) 75

2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Milyon TL) 76

2010 Yılı Vergi Gelirleri (Milyon TL) 77

Yapısal Reform Öncelikleri-1 78

Yapısal Reform Öncelikleri-2 79

Kurum Kazançları Üzerindeki Vergi Yükü* (%, 2009) OECD Ortalama: 41,4 *Kurum Kazançları Üzerindeki Vergi Yükü: Kurum kazançları üzerindeki kurumlar vergisi yükü ile dağıtılan kurum kazançları üzerindeki gelir vergisi yükünün toplamından oluşmaktadır. Kaynak :OECD 80

OECD Ülkelerinde Kurumlar Vergisi Oranları (%, 2009) 81 Kaynak:OECD

OECD Ülkelerinde Gelir Vergisi En Üst Dilim Oranları (%, 2008) 82 Kaynak: OECD

Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler/GSYH (%, 2007) 83 Kaynak: OECD

İstihdam Üzerindeki Vergi Yükü (Evli ve 2 Çocuklu, Tek Çalışan, Ortalama Kazanç, %) 84 Kaynak: OECD

OECD Ülkelerinde Sosyal Güvenlik Primleri Dahil Dolaylı Vergi Gelirleri (Toplam Vergi Gelirleri İçindeki Payı, 2006,%) * 2008 yılı rakamıdır. Kaynak: OECD 85

OECD Ülkelerinde Sosyal Güvenlik Primleri Hariç Dolaylı Vergi Gelirleri (Toplam Vergi Gelirleri İçindeki Payı, 2006,%) * 2008 yılı rakamıdır. Kaynak: OECD 86