GÜMRÜKLEME VE SİGORTALAMA: SÜREÇLER VE ZORLUKLAR

GÜMRÜKLEME Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya ve taşıt araçlarına uygulanması zorunlu mevzuat işlemlerinin gerçekleştirilmesini ifade eder. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi, Türkiye Cumhuriyeti topraklarını kapsar. Türkiye kara suları, iç suları ve hava sahası gümrük bölgesine dâhildir. 4458 sayılı gümrük kanununun 5. maddesine göre “Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler. Transit taşımacılık yapan veya arızi olarak beyanda bulunan kişiler hariç olmak üzere, temsilci Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan kişilerdir. Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına ve hesabına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır.” Gümrük kanununun verdiği yetki ile gümrük müşavirleri her türlü gümrük işlemini takip ederek sonuçlandırabilirler.

GÜMRÜKLEME SÜRECİ İTHALATTA SÜREÇ

İTHALATTA GÜMRÜKDEKİ İŞLEMLERİN İŞ AKIŞI -1

İTHALATTA GÜMRÜKDEKİ İŞLEMLERİN İŞ AKIŞI -2

İHRACATTA SÜRECİ 1.Alıcı satıcı arasında anlaşma ve proforma fatura düzenlenmesi (Anlaşılan fiyat,ödeme-yükleme şekli ve mal detayı belirtilmeli) a. İşlem akreditifli ödeme şeklinde ise, satıcı lehine gelecek akreditifin takibi ve akreditif koşullarının satış şartlarına uygunluğunun analizi (Banka ve ihracatçı birlikte incelemeli) b. Diğer ödeme şekillerine göre dosyanın takibi (vesaik veya mal mukabili, vs.)

2. Malların üretime alınması a 2.Malların üretime alınması a.Üretimin, müşterinin belirttiği veya teklif edilen kalitede yapılması 3. Nakliyeci Firmanın ayarlanması (CIF yada C&F anlaşmalarda nakliyeciden fiyat teklifi aşamasında nakliye fiyatının alınması)a. Yüklemeden önce Ambalajın yapılması (Ambalajın fiyat teklifinde belirlenmesi ve belirtilmesi) b. Yükleme gününün takibi ve alıcı talimatı doğrultusunda nakliyenin hazırlanması (İhraç partisinde ihracatçı firmanın dışında başka üretici firmaların da mallarının bulunması halinde belgelerin hazırlatılması)c. Yükleme evraklarının hazırlanması (Fatura: İhracatçı tarafından, Beyanname,Menşe-i Şeadetnamesi ve malların gideceğiülkenin talep ettiği resmi evraklar gümrükçü tarafından hazırlanmalı) d. Nakliyeciye yükleme notasının gönderilmesi e. Malların yüklenmesi ve çeki listesinin hazırlanması

4. Çıkış Gümrüğü, Odalar ve İhracatçı Birlikleri nezdindeki işlemlerin takibi.Fiili ihracat için çıkış gümrüğü nezdinde gerekli işlemlerin başlatılması ve beyannamenin açılması 5. Varsa resmi mercilerden alınacak belgelerin takibi 6. Malı nakledecek vasıtanın yükleme yerine ulaşmasının sağlanması yada malların nakliye aracına nakledilmesi 7. Alıcı firmalara yükleme bilgilerinin gönderilmesi 8. Nakliye ve gümrükleme belgelerinin alınması 9. Banka işlemleri a. Akreditifli işlemlerde bankalara verilecek takım evrakın hazırlanması ve teslimi b. Kambiyo Taahhüt hesaplarının kapatılması 10. Gerekiyorsa ve istendiğinde, malların alıcıya ulaşıp ulaşmadığının takip edilmesi 11. Vadeli işlemlerde, mal bedellerinin gelişinin takibi 12. Onaylı gümrük Çıkış beyannamelerinin gümrük idarelerinden alınmasının takibi ve ihracatçı firmalara teslimi.

GÜMRÜKLERDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR Yanlıştan Dönene Ceza Tescil ettirilen, ancak elde olmayan sebeplerle iptal ettirilmek zorunda kalınan beyannameler firmalara ekstra maliyet getirmektedir. DİİB’li Mallar İçin Fiyat Araştırması Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılan ihracatlarda, belge ile ihracattaki fiyat farkından dolayı fiyat araştırması mekanizmasının işletilmesi işlemleri geciktirerek, zaman kaybına sebep olmaktadır. Hariçte İşleme Rejimi Kapsamında Geri Gelen Malda Ekspertiz ve Bürokrasi Hariçte İşleme Rejimi kapsamında yurtdışında ve serbest bölgelerde işçilik gören, ihracatı gerçekleştirilecek mamullerin, yurtiçine alınması sırasında, mevzuatta yer almamasına rağmen ekspertiz istenmektedir. Yine Dahilde İşleme İzinleri kapsamında yapılan ihracatlarda da, aynı şekilde ekspertiz istenmektedir. Ekspertiz işlemi, İhracatçı için yüksek maliyet oluşturmakta, aynı zamanda büyük zaman kaybına neden olmaktadır. İhracattaki rekabet gücümüzün zayıflamasına neden olmaktadır. Giren ve çıkan mamullerle ilgili gözle görülebilir, anlaşılabilir, bariz bir farklılık olmadıkça (karine) ekspertizin istenmemesi gerekir.

İşlendikten Sonra Türkiye’ye Geri Gelen Mallarla İlgili INF-2 Mevcut Gümrük Mevzuatı’na göre Hariçte İşleme İzin Belgesi kapsamında yurtdışında işlenerek Türkiye’ye geri getirilecek mallar için de INF-2 belgesi istenmektedir. Bu uygulama gereksiz bulunmaktadır. Üçgen Trafikte Hariçte İşleme İzin Belgesi’nin Gereksizliği İşlenmek üzere INF –2 belgeleri ile 3. ülkelere gönderilen mallar için ayrıca birde Hariçte İşleme İzin Belgesi alınması ve bu belgelerin bir şekilde kapatma prosedürü ile uğraşılması boşuna bir emek kaybıdır. Hariçte İşleme ile ilgili Gümrük Mevzuatı bu amaca yönelik olarak gözden geçirilmelidir. Uzman Personel Kıtlığı / Gereksiz Fiyat Araştırmaları Gümrüklerde tekstil konusunda uzman personelin azlığı dolayısıyla tekstil materyallerinde fiyat farkına sebep olabilen, katma değer yaratan nakış, işleme gibi işlemlerin layıkıyla değerlendirilememesi, gereksiz yere fiyat araştırmalarına gidilmesine sebebiyet vermektedir

Yoğun Günlerde Bilgi İşlem Tıkanıklığı, Mesai Ücretleri Gümrük bilgi işlem sistemi yoğun yükleme günlerinde ( Çarşamba ve Cuma gibi) sıkça arıza yaptığından gümrük işlemleri uzamakta, aksamakta ve zamanında bitirilemediği için mesai ücreti ödenmesi gerekmektedir. Mesai ücretlerinin yüksekliği, gümrükler arasında farklı uygulamalara konu olduğu, hemen hemen bütün sektörler tarafından ifade edilmektedir. Ayrıca bütün gümrüklerde mesai işlem başına verildiği halde AHL’de saat başına olup; işlem uzadıkca yüklü maliyetler getirmektedir. Muayenede Mal Tanımının Değiştirilmesi Gümrüklerden çıkışlarda gümrük muayene memurlarınca yapılan fiziki muayene sırasında beyannamede yeralandan farklı, ihraç konusu malla hiç bir şekilde bağdaşmayan GTİP’lerin verilmesi, DİİB kapsamında sorunlara neden olmaktadır. Muayene dolayısıyla , özellikle parsiyel yüklemelerde aracın komple bekletilmesi zaman ve para kaybına sebep olmaktadır. Bu tespitlerde daha hassas davranılmasını teminen tedbir alınması, ihracatçıların menfaatine olacaktır. Çıkış Teyitlerinin Geç Gelmesi Çıkış teyitlerinin geç gelmesi nedeni ile KDV iadeleri gecikmektedir. Geri Gelen Eşya veya Tamir Amaçlı Geri Gelen Eşya Tamir edilip tekrar gönderilmek veya iade dolayısıyla yurda geri getirilen eşyalarla ilgili aşırı ve yavaş yürütülen işlemler, malların aylarca antrepolarda beklemesine ve yüksek ardiye bedelleri ödenmesine yol açmaktadır. Tamir amacıyla geri getirilen eşyalarda yoğun bürokrasi ve maliyet ihracatçının müşterisi ile ilişkilerinin bozulmasına yol açmaktadır.

Vekaletname /Uygulamada Yeknesaklık Sabiha Gökçen Havalimanı’na ihracat işlemlerini gerçekleştirmek için vekaletname ile giden elemanların vekaletnameleri kabul edilmemekte, mal sahibi çağırılmakta yada elemanlardan temsilname istenmektedir. AHL’de ise böyle bir sorun yaşanmamaktadır. Sabiha Gökçen Havalimanı’nda da Yeşilköy Havalimanı’nda olduğu gibi vekaletname ile ihracat işlemlerinin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. 4126 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun Bazı Maddeleri Çağdaş Olmaktan Uzak Bulunuyor Kanun’un 3. maddesi kaçakçılık sayılan fiilleri, 4. maddesi ise bu fiillere uygulanacak cezaları belirlemektedir. Hem suç olarak tanımlanan fiiller hem de uygulanan cezalar çağ dışı bulunmaktadır.

SİGORTALAMA DIŞ TİCARETTE SİGORTA Nakliyat Sigortaları Emtia Nakliyatı Sigortaları,Kıymet Nakliyatı Sigortaları, Tekne ve Navlun Sigortaları, Sorumluluk Sigortaları

EMTİA NAKLİYATI SİGORTALARI Emtianın, kara, deniz, hava ve demiryollarında taşınması sırasında meydana gelecek hasar ve kayıplarını teminat altına alır. Emtia Nakliyatında Kullanılan Teminat Türleri Nelerdir? a) Tam Zıya Teminatı En dar teminat türüdür. En düşük fiyatla temin edilir. Yükü taşıyan aracın fiilen ve mutlak surette, tamamen hasarlanması sonucunda, taşınan malların fiilen ve tamamen hasarlanması durumunu teminat altına alınır. Bir geminin tamamen batması, bir uçağın düşerek infilak etmesi vs. gibi haller b) Dar Teminat Taşımanın yapıldığı aracın hasarlanması sonucu, taşınan değerlerin zarar görmesi halini temin etmektedir. Taşıma yapılan aracın cinsine göre değişik isimler almakla beraber, teminat kapsamı değişmemektedir.  c) Geniş Teminat Geniş teminat kapsamında istisna edilen bazı hususlar belirtilir ve bunun dışında kalan tüm haller sigorta teminatı kapsamında sayılır. 

KIYMET NAKLİYATI SİGORTALARI Para ve kıymetli evrakın, zırhlı araçlar ile ve görevliler nezaretinde veya posta yolu ile yapılan sevkiyatında uğrayacakları hasar ve kayıplar, silahlı gasp ve soygun dahil olmak üzere teminat altına alır.

TEKNE VE NAVLUN SİGORTALARI Tekne Sigortaları: Tekne sigortalarında asıl amaç gemidir. Teknenin denizlerde, iç sularda (göl ve nehirler), limanda, marinada bağlıyken, deneme seferinde, tehlike halindeki başka bir tekneyi çekerken, yatma haricinde veya karada inşa halinde iken, sigorta ettirenin isteğine bağlı olarak bir ücret karşılığında belli rizikolara karşı teminat altına alınmasıdır. Bu sigorta türü 1 yıllık yapılabileceği gibi, belirli bir sefer için de yapılabilmektedir. Gemi inşa sigortaları ise teknenin kızağa konuş ile denize indirilişi arasındaki süre için yapılabilir. Burada sigortaya esas teşkil edecek değer, kızağa konduğu andaki değeri değil, inşaatın bittiği andaki değeridir. Yukarıdaki tanıma rağmen tekne sayılmayan bazı deniz araçları da (yüzer vinçler ve muhtelif deniz inşaat makineleri) tekne sigortaları içinde sigorta edilebilmektedir. Navlun Sigortaları: Navlun sigortaları, denizyoluyla taşınacak bir emtia için ödenecek olan navlunun deniz rizikolarına karşı teminat altına alınmasını sağlar. Sigortalı, navlunda menfaat sahibi olan (gemi donatanı, gemi kiracısı, ihracatçı veya ithalatçı gibi) kişidir.

SORUMLULUK SİGORTALARI Kişiler, arzu etmedikleri halde karşılaşma ve sonunda da ekonomik durumlarında olumsuzluklar meydana getirme ihtimali bulunan çeşitli olaylara (risklere) karşı korunma ihtiyacı hissetmişler, önlemler alma yoluna gitmişlerdir. Bu önlemlerden biri de, kişilerin taşıdıkları riski, bir başkasına devretmeleridir. Risklerin bu şekilde sistemli organizasyonlara devredilmesi, hayat sigortaları dışındaki sigorta branşlarını ortaya çıkarmıştır. Sorumluluk sigortaları da yukarıda ifade edilen genel tanım içinde, sigortalının üçüncü şahıslara vereceği zararlar sonucu, karşılaşacağı tazminat taleplerini, sigorta şirketinin karşıladığı poliçeler olarak ifade edilebilir. 

TEŞEKKÜRLER.. ESNA GÜLER B131304007