TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ www.hayalkatibi.com SÖZLÜ DÖNEM

TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ A)İslamiyetten Önceki Türk Edebiyatı 1)Sözlü Edebiyat 2)Yazılı edebiyat B)İslamiyetin Kabulünden Sonraki Türk Edebiyatı 1)Divan Edebiyatı 2)Halk Edebiyatı a)Anonim Türk Halk Edebiyatı b)Dini-Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı 3)Batı Etkisindeki Türk Edebiyatı a)Tanzimat Edebiyatı b)Servet-i Fünun Edebiyatı c)Fecr-i Ati Edebiyatı d)Milli Edebiyat e)Beş Hececiler f)Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı www.hayalkatibi.com

Türk edebiyatının dönemleri Toplumlar bir uygarlıktan diğer bir uygarlık dairesine geçtiklerinde yaşam biçimleri, kültürel yapıları ve sanatları bu geçişe koşut olarak değişime uğrar. İşte Türk Edebiyatı da uygarlık değişimlerinin etkisiyle başlangıcından günümüze üç değişime uğramıştır. Bu nedenle Türk edebiyatı üç ana döneme ayrılmıştır. A)İslamiyet Öncesi Türk edebiyatı B)İslami Devir Türk Edebiyatı C)Batı Etkisinde Türk Edebiyatı www.hayalkatibi.com

a) İslamiyet öncesi türk edebiyatı 1)SÖZLÜ EDEBİYAT (?—7.YY.) Sözlü Edebiyat, Türklerin henüz yazıyı kullanmadıkları dönemdeki edebiyattır. Bu dönem edebiyatı sözlü olarak üretilmiş ve kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. Bu dönemde edebiyatımızı Şamanizm, Maniheizm ve Budizm gibi dinler etkilemiştir. Türk Edebiyatının sözlü edebiyatın doğuşu dinsel temellere dayanır. Sözlü edebiyat ürünleri, daha yazının bulunmadığı dönemlerde, dinsel törenlerde üretilmeye başlamış kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşatılmıştır. Edebiyat türleri içinde ilk doğan tür olan şiir, sözlü edebiyatın anlatımında önemli rol oynar. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatında da şiirin önemli bir yeri vardır. www.hayalkatibi.com

Sözlü Edebiyatın Özellikleri Üretilen yapıtlar henüz yazı olmadığından sözlüdür. Dil sadedir, yabancı etkilerden uzaktır. Bütün yapıtlar ölçülü ve uyaklıdır. Ürünlerde genellikle 7’li hece ölçüsü kullanılmıştır. Nazım birimi dörtlüktür. Başlangıçta dini konular işlenmişse de sonraları din dışı konularda da yapıtlar üretilmiştir. Bu dönem üretilen eserler halkın ortak malıdır. Bu dönemde verilen yapıtlar Koşuk,Sagu,Sav ve Destanlar olmak üzere dört çeşittir. www.hayalkatibi.com

Sözlü Edebiyat Ürünleri Koşuk -Hece ölçüsüne göre ve dörtlüklerle söylenir. -Av törenleri sırasında söylenir. - Ozanlar tarafından kopuz eşliğinde söylenir. Sagu Sevilen bir kişinin ölümünden duyulan acı, ölenin sağlığında yaptıkları, gösterdiği yiğitlikleri, güzellikleri dile getiren şiirlerdir. Sav Bugünkü atasözlerinin ilk şeklidir. Uzun zaman içinde edinilen tecrübelere dayalı olarak öğüt verici, kural koyucu kalıplaşmış sözlerdir. Destan Eski çağlarda milletlerin hayatlarını derinden etkileyen önemli olay ve felaketler üzerine oluşturulan manzum ve mensur karışımı hikayelerdir. www.hayalkatibi.com

İslamiyet türk destanları 1)Altay-Yakut destanı -Yaradılış Destanı Dünyanın yaratılışı hakkında Türklerin inanışlarını ortaya koyan bir destandır. 2)Saka Destanları -Alp Er Tunga Destanı Saka hükümdarı Alp ER Tunga’nın yaşamını, savaşlarını, kahramanlıklarını anlatan bir destandır. -Şu Destanı Türk hükümdarı Şu ile Büyük İskender’in mücadelelerinin anlatıldığı destandır. www.hayalkatibi.com

Hun hükümdarı Mete’nin hayatının anlatıldığı destandır. 3)Hun-Oğuz Destanları -Oğuz Kağan Destanı Hun hükümdarı Mete’nin hayatının anlatıldığı destandır. -Attila Destanı Milattan sonra 5.asırda Avrupa’da Batı Hun Devleti’ni kuran Attila’nın fetihleri etrafında oluşmuş bir destandır. 4)Göktürk Destanları -Bozkurt Destanı Türklerin soyunun Bozkurttan geldiğini işler. -Ergenekon Destanı Düşmanları tarafından kılıçtan geçirilen Türklerden geriye sadece bir ailenin konusu işlenmiştir. 5)Uygur Destanı -Türeyiş Destanı Bozkurt Destanı ile benzerlik gösteren bu destanda Uygurların Bozkurttan türeyişi anlatılmaktadır. -Göç Destanı Türklerce kutsal kabul edilen bir kaya parçasının Çinlilere verilmesi ile ülkede kıtlığın oluşması ve bunun sonucu olarak Türklerin yurtlarından göçü işlenmiştir. www.hayalkatibi.com

İSLAMİYET SONRASI TÜRK DESTANLARI Manas Destanı Battal Gazi Destanı Satuknameler Üç Şehitler Destanı(Fazıl Hüsnü Dağlarca) Sakarya Meydan Savaşı(Ceyhun Atıf Kansu) Çanakkale Şehitlerine(Mehmet Akif Ersoy) Kuva-yı Milliye Destanı(Nazım Hikmet Ran) www.hayalkatibi.com

2)YAZILI EDEBİYAT(M.S.8.YY-M.S.10.YY) İslamiyet öncesi yazılı edebiyat Milat’tan sonra 8.yüzyılda başlayıp 10.yüzyılda biter.Çünkü bu yüzyıldan itibaren Türkler İslam medeniyetine dahil olmuşlardır. Ancak Türklerin ilk yazılı ürünleri 6.yüzyılda dikilen Yenisey Yazıtları’dır. Uygurlara ait olan bu yazıtlar hem okunumudıkları hem de Uygurların milli birliklerini koruyamamaları ve dağılıp Çin esaretine girmeleri nedeniyle belge niteliği taşımadığından Türklerin yazılı edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilmemiştir.Yazılı Türk Edebiyatının başlangıcı olarak Göktürk Abideleri’nin dikildiği 8.yüzyıl kabul edilmiştir. www.hayalkatibi.com

Yazılı Edebiyat Ürünleri Göktürk Abideleri Uygur Metinleri Göktürk Abideleri (Bengü Taşları) Türklerin ilk yazılı ürünleri olarak 8.yüzyılda oluş Öğrenci Adı Soyadı Okulu Sınıfı Numarası www.hayalkatibi.com