GERİ DÖNÜŞÜM

Değerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir.

Geri dönüşebilen maddeler; cam, kağıt, alüminyum, plastik, piller, motor yağı, akümülatörler, beton, organik atıklar ve elektronik atıklardır.

Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır? 1.Kaynakta Ayırma; Değerlendirilebilir nitelikli atıkları organik çöple karışmadan oluştukları kaynakta ayırarak biriktirme. 2.Değerlendirilebilir Atıkları Ayrı Toplama; Bu işlem değerlendirilebilir atıkların çöple karışmadan temiz bir şekilde ayrı toplanmasını sağlar. 3.Sınıflama; Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlar. 4.Değerlendirme; Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiğe geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner. 5.Yeni Ürünü Ekonomiye Kazandırma; Geri dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.

Geri Dönüşüm Niçin Önemlidir? 1.Doğal Kaynaklarımız Korunur 2.Enerji Tasarrufu Sağlanır 3.Atık Miktarı Azalır 4.Ekonomiye Katkı Sağlanır

Ambalaj Atıkları Kağıt, karton, kompozit, cam, plastik ve metaldir. Atık kağıt sürekli olarak geri kazanılamaz. Eğer, belirli miktardaki kağıt sürekli olarak geri kazanılırsa, son kullanılma limitlerine çok kısa bir süre içinde ulaşılır. Her geri kazanımda, liflerin boyu kısalır ve liflerin yapışması için yardımcı maddeler ilave edilmeden yeni kağıt üretilemez.

1 ton kullanılmış kağıt çöpe atılmayıp geri dönüştürüldüğü ve kağıt üretiminde tekrar kullanıldığı zaman; -12400 m3 havadaki sera gazı olan karbon dioksitin bertaraf edilmesi, -12400 m3 oksijen gazının üretilmeye devam etmesi, -34 kişinin oksijen ihtiyacını sağlayan 17 yetişkin ağacın korunması, -Ayda 3 ailenin tükettiği 32 m3 su tasarrufu, -Kış aylarında ısınma amacı ile iki ailenin tüketeceği 1750 litre fuel-oil tasarrufu, -2,4 m3 çöp depolama alanından tasarruf, -20 ailenin bir ay süreyle tüketeceği 4100 kW/sa elektrik enerjisinden tasarruf edilebilmesi mümkündür.

METALİN GERİ DÖNÜŞÜMÜ; Yüksek elektrik ve ısı iletkenliği, kendine özgü parlaklığı olan, şekillendirmeye yatkın, katyon oluşturma eğilimi yüksek, oksijenle birleşerek çoğunlukla bazik oksitler veren elementlerdir.  Teneke (kalay) ve alüminyum, ambalajlarda yaygın olarak kullanSadece 1 metal içecek kutusunun geri dönüşümünden elde edilen enerji ile 100 Watt’lık bir ampul 20 saat çalışmaktadır. Metal ambalaj atıkları eritilerek yeniden hammadde olarak kullanılmaktadır ılmaktadır

PLASTİK AMBALAJLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ; Plastik, petrokimya sanayinde , petrol esanslı ürün veya yan ürünler ile doğal gazı ham madde olarak kullanıp bunların kimyasal dönüşümleri ile elde edilen önemli madde gruplarından birisidir PET, PE, PS, PP, PVC Şişeler, Plastik Süt ve Ayran Kutuları, Plastik Torbalar, Plastik Soda Şişeleri, Plastik Meşrubat Şişeleri, Şampuan, Deterjan, Çamaşır suyu şişeleri

Geri Dönüşüm Kutusuna Atılmaması Gereken Plastik Malzemeler Motor Yağı Kutuları, Boya Kutuları, Margarin Kapları, Kirli ve Yağlı Kaplar

CAMIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Cam, aşırı soğutulmuş alkali ve toprak alkali metal oksitleriyle, diğer bazı metal oksitlerin çözülmesinden oluşan bir sıvı olup ana maddesi (Si) silisyum dur. 1 ton cam atığın geri dönüşümü ile 100 litre petrol tasarrufu sağlanmaktadır. Cam atıklar (şişe, kavanoz vb.) toplama kutularında toplanır ve bu atıklar renklerine göre ayrılarak geri dönüşüm tesislerine verilir Cam bu şekilde sonsuz bir döngü içinde geri dönüştürülebilir, yapısında bozulma olmaz.

Cam Ambalajlar • çeşitli ev eşyası, • şişe, • kavanoz, • pencere camı Geri Kazanılmayan Cam ve Mamulleri • Ampül ve florosans lambaları • Aynalar • Optik camlar, ısıya dayanıklı camlar • Telli camlar -1 ton cam atığın geri dönüşümü ile 100 litre petrol tasarrufu sağlanmaktadır .

Atık Piller Şarj edilmeyen kimyasal reaksiyon sonucu oluşan kimyasal enerjinin doğrudan dönüşümü ile üretilen elektrik enerjisi kaynağına pil denir  Atık piller niçin ayrı toplanmalıdır? Atık piller; kağıt, metal ve cam gibi atıklara göre daha az hacme sahip olmalarına rağmen, onlardan binlerce kat fazla doğal yaşama ve insanlığa zararlı ağır metaller içerirler.

Şarj edilebilir Piller Nikel, kobalt,vs, gibi değerli metaller bulunduğundan, bu tipteki atıklar yurt dışındaki geri dönüşüm tesislerine gönderilirler.

Bitkisel Atık Yağlar 1 litre atık yağ, 1 milyon litre suyu kullanılamaz, 5 milyon litre suyu içilemez duruma getirir. Kullanılmış  bitkisel yağlar atık su kirliliğinin %25 ini oluşturmaktadır Bitkisel atık yağlar ekotoksik özelliğe sahiptir; denize, akarsuya ve göle ulaşan atık yağlar, kuşlara, balıklara ve diğer canlı türlerine zarar vermektedir.

Bitkisel Atık Yağlar Ne Yapılmalıdır? 1-Kullanılmış kızartmalık yağları diğer atıklardan ayrı olarak temiz ve ağzı kapaklı bir kapta biriktiriniz. 2-Kullanılmış kızartmalık yağları, çevrenin korunması amacıyla kanalizasyona, toprağa, denize ve benzeri alıcı ortamlara dökmeyiniz. 3-Bu yağları kullanılmış kızartmalık yağ toplayıcılarına vermeye özen gösteriniz.

Ambalaj Üzerindeki İşaretler Geri Dönüşüm veya Geri Kazanım Bu işaretler ambalajın geri dönüştürülebilir veya geri kazanılabilir bir malzemeden üretildiğini gösterir. Geri Dönüştürülmüş Maddeden Üretilmiş Ürünler Bu işaret ürünün geri dönüştürülmüş maddeden elde edildiğini gösterir ÇEVKO Vakfı Üye İşareti Ambalajın üzerinde yandaki ÇEVKO işaretinin bulunduğu ürünleri üreten kuruluşlar ÇEVKO Vakfı üyesidir. Uluslararası bir simge olan bu işaret PRO-Europe organizasyonunu temsil eder ve Türkiye'de ÇEVKO Vakfı tarafından verilir. Yeşil Nokta işareti kuruluşların ÇEVKO ile marka kullanımı için sözleşme imzaladığı anlamını taşımaktadır

TEKNOLOJİ ve TASARIM ÖĞRETMENİ FATMA BUDAK