ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Turhan GÜNDÜZ – İGMD Yönetim Kurulu Başkanı

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Ulusal transit rejimi: Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde başlayıp biten transit rejimini, Ortak transit rejimi: Ortak Transit Sözleşmesi kapsamındaki taşımalara uygulanan rejimi,  Ortak Transit Sözleşmesi: 20/5/1987 tarihli Ortak Transit Rejimine ilişkin Sözleşmeyi,  AS pozisyonu: 14/6/1983 tarihli Sözleşme ile belirlenen armonize eşya tanımı ve kodlama sisteminin pozisyonları ve alt pozisyonları için nümerik kodları, Asıl sorumlu: Transit rejimi beyanında bulunan veya adına transit rejimi beyanında bulunulan kişiyi,( Asıl sorumlu, gümrük yükümlülüğünün doğması halinde mali olarak sorumludur.)

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Eşyanın serbest bırakılması: Gümrük makamlarının, eşyayı ortak transit rejiminde öngörülen amaçlara uygun olarak sevkine izin verdiği tasarrufu,  Hareket idaresi: Eşyayı transit rejimine tabi tutan beyanın kabul edildiği gümrük idaresini,  Kağıt usul: Standart usulün elektronik yollarla yürütülmesinin mümkün olmadığı durumlarda, transit beyanının sunulması ve kontrolü ile transit işleminin izlenmesine olanak veren, kağıt belge kullanılmasına dayalı usulü, Kefil: Teminat tutarına kadar doğabilecek gümrük vergileri ve diğer yükleri asıl sorumlu ile birlikte müştereken ve müteselsilen ödemeyi yazılı olarak üstlenen gerçek veya tüzel üçüncü kişiyi,

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Tek İdari Belge (TİB): 20/5/1987 tarihli Eşya Ticaretindeki İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşmede öngörülen belgeyi,  TİB Sözleşmesi: 20/5/1987 tarihli Eşya Ticaretindeki İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşmeyi,  Transit idaresi: Ortak Transit Sözleşmesine taraf olan bir ülkenin giriş gümrük idaresini, örneğin Bulgaristan’dan gelen bir araç için Kapıkule TIR Gümrük Müdürlüğü, Bulgaristan’a giden bir araç için Kaptan Andreevo Gümrük Müdürlüğü transit idaresini,

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Varış idaresi: Transit rejimine tabi tutulan eşyanın, rejimin sonlandırılması için sunulması gereken gümrük idaresini, Yetkili makamlar: Gümrük makamı veya Ortak Transit Sözleşmenin uygulanmasından sorumlu başka bir makamı, LRN (Yerel Referans Numarası) MRN (Hareket Referans Numarası) TRB(Transit Refekat Belgesi)

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ NCTS yaşanan sorunların çözümü için 7/24 Esasına Göre merkezde uzman kişilerden oluşan personel görevlendirilmesi, Özellikle taşra başta olmak üzere NCTS de görevli personelin bilgi ve uygulama  eksikliklerinin giderilmesi, Pratik Uygulamada nasıl bir süreç yaşanıyor? Tarif edildiği gibi doğrudan ülkemiz gümrüğüne açılan bir TRB (T1) ilgili gümrüğe gelebilmektedir. Beyan edilen eşyalar GTİP ve diğer koşullar yönünden beyana uygun ise sorun yaşanmamaktadır.

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ AB’den gelen 100lerce kalemden oluşan eşya için AB ve EFTA ülkelerinde çoğunlukla tek kalem olarak beyan edilebilmektedir. Bizde ise, bu gibi eşyalar detaylı beyana tabi tutulduğundan özellikle Gümrük Kanunun 235/5 maddesinin yürürlüğe girmesinden sonra tek kalem beyanı sorun olmaktadır.Aynı şey Ulusal Transit Rejiminde (TR) de geçerlidir. Beyan sahibi kutusu olmadığı için asıl sorumlu olarak gösterilen şirketlerin(Oregon,TOB UND gibi) temsilname ve vekaletname olmadıkları için gümrük idarelerinde ,liman işletmelerinde eşya üzerinde inisiyatif kullanmaları hukuken tartışmalı olduğu gibi,ayrıca yaşanacak bir ihtilafta sorumluların tespitinde boşluk doğmaktadır.Ulusal transit işlemlerinde temsil sorununun da, çözümünün de dikkate alarak beyan sahibi kutusu ve dolaylı temsile yetkili gümrük müşavirleri kutusunun açılması,

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ NCTS ( TR ) beyanlarında teminat tutarı sadece gümrüğün ekranında görülebilmekte,muayene memuru onay aşamasında teminat hesabını tekrar manuel olarak yapıyor,fark çıkması halinde (eksik) bu fark tamamlandıkdan sonra hesaplanan tutar üzerinden sistemde teminat blokesi yapılıyor ve işlem sonuçlandırılıyor.Bu durum gereksiz beklemelere ve iş yüküne neden olmaktadır.Ayrıca manuel hesaplama her zaman  tartışmaya açıktır.Manuel hesaplamaya ihtiyaç kalmadan sistem üzerinde sorunun çözülmesi, Birden fazla araçla taşınacak bir konşimento ve bir özet beyan muhteviyatı eşya için NCTS(TR) beyanı yapılırken açmalarda sehven hatalı ve eksik  bilgi girildiğinde sistem uyarmaması,hatanın ancak kapı çıkışı esnasında fark edilmesi,bunun sonucu olarak beyannamenin iptal edilmesi,mükerrer damga vergisi ödenmesine ve iş kayıplarına yol açması, Transit detaylı beyanda olduğu gibi yanlış ve eksik bilgi girildiğinde sistemin uyarı vermesi bu tür zaman kayıplarını önleyecektir.

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ NCTS(TR) beyanlarına önceden araç plakasının yazılmasının şart koşulması, Transit detaylı beyanında olduğu gibi,  NCTS ( TR ) beyanlarında da araç plakasının sonradan yazılabilmesine imkân tanınması gereklidir. Türkiye’den Almanya’ya  T1 kapsamında giden  bir aracın transit gümrüğü Bulgaristan Kaptan Andrevo seçmesi gerekirken sehven Kapıkuleyi seçmiş ise  sistemin buna izin vermemesi ve uyarı yapması gerekiyor.

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Özellikle TR beyanlarında varış gümrük idareleri TR beyanının sonlandırılması ve ibra edilmesinde gecikmeler yaşanması,  LRN numarası alan transit TR'lerin  iptali  aşamasında bazı gümrük idareleri iptal öncesi kırmıza hatta sevk edip gerekli fiziki kontrolü yaptıktan sonra iptale izin verilmesi  ayrıca 241/1 para cezası tatbik edilmesi, Bazı iç gümrüklerde TR işlemi yapılırken onay servisince taşıyıcıdan nakliye için alınan ücretin faturası talep edilmesi veya taşıyıcı ile sözleşme talep edilmesi,

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ Bazı gümrük idareleri (kapı) TR ile gelen eşya için sistem tarafından otomatik olarak özet beyan oluşturulmadığı bildirilerek, yükümlü tarafından özet beyan oluşturulması veya asıl sorumlu tarafından verilmesi talep edilmesi, Bazı Gümrük idarelerinde onay memuru veya muayene memuru tarafından asıl sorumlu ile taşıyıcı arasındaki sözleşme talep edilmesi, asıl sorumlu veya yetkili temsilcisinin iş takibine izin verilmesi,

ORTAK TRANSİT VE ULUSAL TRANSİT İŞLEMLERİNDE NCTS SİSTEMİ NCTS de  LRN aşamasında özet beyan hatalı girildiğinde düzeltmeye izin verilmemesi, LRN tescil  alınmış TR beyannamede düzeltme yapıldığında elektronik imzanın sistemde kaybolduğu gerekçesi ile asıl sorumludan ıslak kaşe imzalı beyanname talep edilmesi, Ulusal transit işlemlerinde  Damga Vergisi mükellefinin belirlenmesi ve suiistimal veya haksız rekabetin önlenmesi için damga vergilerinin sistem üzerinden tahsil edilmesi, Özet beyan Sorgulama ve Antrepo beyan(AB) açma sorgulamasının 16Eylül itibarı ile artık yapılamaması, NCTS sisteminde güncellemeden kaynaklı olduğu ifade edilen sıklıkla  kesintiler yaşanması,

Turhan GÜNDÜZ – İGMD Yönetim Kurulu Başkanı teşekkürler Turhan GÜNDÜZ – İGMD Yönetim Kurulu Başkanı