BÖLÜM 12: INTERNET VE INTRANET UYGULAMALARI

INTRANET: Organizasyonlar giderek artan bir oranda işlerinin ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla Internet teknolojisini kullanmaya başlamışlardır. Bir Web sayfası yardımıyla firmalar ürünlerini daha düşük maliyetle tanıtma imkanı ile, sıkça sorulan sorulara daha kolay cevap verme imkanı bulmuşlardır. Benzer şekilde firmalar kendi içlerinde de iletişimi ve bilgi paylaşımını daha kolaylaştırmak için Intranet adı verilen kendi iç Internet dünyalarını kurmuşlardır.

Intranet; LAN (yerel bilgisayar ağları) ve WAN (geniş alan ağları) de, kendi ateş duvarı (firewall) arkasında, Internet uyumlu uygulamaları çalıştıran bir TCP/IP ağıdır. Bu içsel Web’ler diğerleriyle aynı standartları, protokolleri ve karşı platformdaki istemci/sunucu teknolojisini kullanırlar. Intranet bilgiyi yayınlamak ve ona ulaşmak için Internet uygulamalarını kullanır. Bu uygulamalar dünya çapında ağ (World Wide Web), Elektronik posta, Haber grupları (News group), Dosya transfer protokolü (File Transfer Protokol), Video konferans (Video conferancing), vb. dir. Intranet sadece içsel ağ için kullanılabilir. Bu içsel ağ LAN ve WAN olabilir. INTRANET:

İntranet; dünyanın her yerinden ve günün her saatinde örgüte ulaşmanın önünü açması ve örgütün çalışanları ve departmanları arasında uyum ve işbirliğine katkıda bulunması açısından da önem kazanmaktadır. İntranet, işletmelerin bütün haberleşme cihazlarının çeşitli bilgileri paylaşabildiği, internet uyumlu uygulamaları çalıştıran bilgi sistemleri ağıdır. İntranet sistemi insanları, ticari süreçleri, ortak bilgiyi, tedarikçileri, ortakları ve müşterileri bir araya getirir. Güvenlik duvarları sayesinde sistem dışarıdaki kişilerden korunur. İntranet sistemi işletme içinde yer alan kişilerin birbirleri ile işbirliği yapmasına, iletişim kurmasına imkân tanıyan ortak bir alan sağlamaktadır. 4

İntranet’ler, bilgi yayınlamaktan, iletişimi daha iyi bir duruma getirmeye kadar birçok şey için kullanılabilir. Aşağıda bazı kullanım biçimleri listelenmiştir: E-posta Rehberler Organizasyon çizelgeleri Kısa notlar(memolar) Personel el kitapçıkları Yetki bilgileri Haber bültenleri ve diğer benzer yayınlar Sistem kullanıcı dokümanları Eğitim materyalleri Haber grupları Haber çıkarsama İş ilanları Satış raporları Muhasabe(finans) raporları Müşteri bilgileri Kalite istatistikleri Üretici/tedarikçi bilgileri Ürün bilgileri 5

INTRANET SERVİSLERİ:  Açık Standartlar ve Protokoller: Intranet servisleri açık standartlar ve protokoller üzerine kuruldukları için özel çözümlerle kilitlenmezsiniz. Bu esneklik diğer uygulamalarla uyumu kolaylaştırır.  Bilgiye Erişimin Sınırlandırılması: Intranet servisleri; kullanıcı sınırlamaları, kullanıcı kullanım periyotlarını belirlemek, güvenlik protokolleri ve ateş duvarları gibi metotlarla bilgiye erişimi sınırlandırırlar.  Maliyet Etkisi: Intranet servislerinin tasarımı, yayınlanma ve bakım maliyetleri düşüktür.  Tek Kullanıcı Arayüzü: İstemci gezgin yazılımı (MS Explorer, Netscape)bütün Intranet uygulamalarına ortak, sezgilerle öğrenilebilen, standart ara yüzler sağlarlar, Kullanıcılar gezgin yazılımlarıyla ilgili minimum seviyede eğitime ihtiyaç duyarlar.

 Her Yerden Erişim: Intranet servisleri jeolojik konumdan bağımsız olarak TCP/IP yardımıyla ağda hak verilmiş gezgin kullanıcılarının erişimine açıktır.  Platformdan Bağımsız: Intranet servisleri birçok farklı platformda ve aynı platformun farklı versiyonlarında çalışabilirler.  Veri Tabanından Bağımsız: Intranet servisleri kendi özel veri tabanınızla, veri ambarınızda ve departmanlarınızın verileriyle etkileşebilir.  Artırılabilirlik: Intranet servisleri iş ve kullanıcı tabanındaki artışlar doğrultusunda artırılabilir. INTRANET SERVİSLERİ:

 Güçlülük: Intranet servisleri güçlü geliştirme araçlarıyla oluşturulmuşlardır ve güçlü sunucular üzerinde geniş yönetim araçlarıyla yönetilirler.  Zengin Çevre: Intranet servisleri metin, grafik, ses ve video gibi geniş bilgi biçimleri sağlar. INTRANET SERVİSLERİ:

INTRANET SERVİS TİPLERİ: Intranetler geniş bir uygulama ve servis ağını desteklerler. Intranet servislerini 4 ana grup altında toplayabiliriz: 1. Yayınlama: Yayınlama uygulamaları yaratma, yayınlama ve on-line HTML dokümanlarını ve bunlarla bağlantılı grafik, ses, video ve bir Web sitesinde diğer malzemeleri kapsar. Firma politikası, proje planları, duyururlar yayınlama örnekleri olarak akla gelen ilk dokümanlardır. Kullanıcı, bir sorgulama yapar ve uygulama bu sorgulamaya uyan sonuçları gösteren bir liste oluştururlar.

2. İletişim ve İşbirliği: İletişim ve işbirliği uygulamaları Intranet kullanıcılarına özel iletişimi, işbirliğini ve tartışma ortamlarını sağlarlar. Elektronik mesaj, haber grupları, on-line tartışma grupları ve on-line forumlar örnek olarak gösterilebilirler. 3. Ağ Uygulamaları: Uygulama çağıran uygulamalar özel yazılımlarla entegrasyonu, veri erişimini sağlarlar. Uygulamalar bir kez hazırlanırlar ve her yerde çalışabilirler. 4. Yönetim: Yönetim servisleri birlikte çalışmayı ve bütün ağ birleşenlerini çalıştırmayı sağlar. Kullanıcı bilgisi; giriş adı ve şifre, ofis telefon numarası, bağlı olduğu gruplar gibi bilgileri içermelidir. INTRANET SERVİS TİPLERİ:

HTTP: (Hiper Metin Taşıma Protokolü): Dünya çapındaki Web’in temelindeki protokoldür. HTTP kaç mesajın biçimlendirildiğini ve transfer edildiğini tanımlar ve Web sunucularla gezginlerin çeşitli komutlar karşısındaki tavırlarını belirler. FTP: (Dosya Taşıma Protokolü): Internet’te herhangi bir dosyayı bir bilgisayardan başka bir bilgisayara transfer etmek için kullanılan uygulama protokolüdür. FIREWALL: (Ateş Duvarları): Yetkisiz girişleri engellemek için tasarlanmış sistemlerdir. Ateş duvarları genellikle Intranet’leri, Internet’ten ayırmak için kullanılırlar. Intranet’te gelen veya Intranet’ten giden bütün mesajlar ateş duvarlarından geçer.

INTERNET: World Wide Web (dünya çapında kütüphane) projesi, Internet ile hızla büyümektedir. Her an her yerde istenilen bilgi kaynaklarına ulaşmak mümkündür. Web aracılığı ile bilgileri dağıtmak ve herkese hizmet verebilmek Internet ve servisleri aracılığı ile mümkün olmaktadır. URL (Uniform Resource Locators): Üniform kaynak konumlandırıcı. WWW (world wide web)’de adreslenmiş Internet kaynaklarına erişiminizi sağlar. Internet sunucu kaynağının nerede olduğunu bulan ve nasıl belirleneceğini tespit eden bir şemadır. URL, bir dosyanın hangi makinada, nasıl bulunduğunu gösterir. Ör:

HTTP (Hypertext Transfer Protocol): Hipertekst Transfer Protokolu ve HTTP istemci/sunucu etkileşimlerini sağlar. Hipertekst dökümanlarının (imaji ses, görüntü ve tekst içeren sayfalar) hızlı bir şekilde tasarlanıp, Internet üzerine dağıtılıp hizmete sunulmasını sağlamak için düşünüldü. INTERNET:

HTML (Hypertext Markup Language): Hipertekst İşaretleme Dili: WWW’deki hipertekst dokümanlarının yazıldığı, tekst sayfalarına belirli işaretler yerleştirerek HTML dokümanlarını hazırlayan bir işaretleme dilidir. HTML, hipertekst dokümanlarını hazırlamada kullanılır. Bu dokümanlar, WWW üzerinde karşınıza çıkan sayfalardır. HTML, komutlardan oluşur. Bu komutlara özel olarak TAG denir. Taglar teksti, başlıklar, paragraflar, listeler, vurgular gibi işaretler. INTERNET:

INTERNET’TE DOMAİN İSİMLERİ: Internet’teki bilgisayarlar IP adresleri ile adreslendirilirler ve bu IP adresleri 4’lü numaralardan oluşur. Çoğunlukla bütün bilgisayarlar, sağ ve sol alan isim kısımlarını paylaşırlar. Bunun soldaki kısmı alan (domain) isminin amacını gösterir, sağdaki kısmı ise bu sitenin cinsini gösterir..comticari sahalar.edueğitim sahaları.govhükümet sahaları.milaskeri sahaları.netağ servis sağlayıcıları.orgorganizasyon Diğer iki haneli uzantılar ise ülkeleri temsil eder:.caKanada.deAlmanya.frFransa.trTürkiye