Sensörler Asli Ergün.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Sensörler Öğr. Gör. Erol KINA.
Advertisements

Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL.
ZAYIF AKIM DEVRELERİ.
ALGILAYICILAR-IV MANYETİK SENSÖRLER
Kaynak işlemi sırasında ;
ELEKTRİK AKIMI ISI Etkisi IŞIK Etkisi MANYETİK Etki KİMYASAL Etki
Çözünme durumuna göre Tam çözünme: Bir elementin diğeri içerisinde sınırsız çözünebilmesi. Hiç çözünmeme: Bir elementin diğeri içinde hiç çözünememesi.
İletkenlik Elektrik iletkenlik, malzeme içerisinde atomik boyutlarda “yük taşıyan elemanlar” (charge carriers) tarafından gerçekleştirilir. Bunlar elektron.
DONANIM VE YAZILIM.
Jominy (Uçtan Su Verme) Deneyi
YAKUP KAYA SABİT BAĞLANTILAR SABİT BAĞLANTILAR 1.MEKANİKSEL EKLER 1.MEKANİKSEL EKLER 2.FÜZYON EKLER 2.FÜZYON EKLER.
YARI İLETKEN DİYOTLAR Elektronik Devreler.
ÇOK BOYUTLU SİNYAL İŞLEME
MALZEME BİLGİSİ Doç.Dr. Gökhan Gökçe 2. MALZEME YAPISI.
11. SINIF: ELEKTRİK ve MANYETİZMA ÜNİTESİ Elektrik Alan ve Sığa
MİKROFON SAİDE TOSYALI
3. ÜNİTE.
11. SINIF: ELEKTRİK ve MANYETİZMA ÜNİTESİ Alternatif Akım 1
MF/HF ORTA FREKANS YÜKSEK FREKANS.
DEPREMLER İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
Metal Fiziği Ders Notları Prof. Dr. Yalçın ELERMAN.
BMET 262 Filtre Devreleri.
2.Hafta Transistörlü Yükselteçler 2
İMAL USULLERİ PLASTİK ŞEKİL VERME
Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Katıların Manyetik Özellikleri Yumuşak Manyetik Malzemeler.
BARALAR.
Doğru Akım: Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü değişmeyen akıma denir. Kısa gösterimi DA (Doğru Akım) ya da İngilizce haliyle DC (Direct Current) şeklindedir.
Değirmendere Hacı Halit Erkut Anadolu Lisesi
-MOMENT -KÜTLE VE AĞIRLIK MERKEZİ
BİLGİSAYAR ÇEŞİTLERİ.
NET 105 DOĞRU AKIM DEVRE ANALİZİ Öğr. Gör. Taner DİNDAR
STORAGE BÜŞRA KARADENİZ
NET 103 ÖLÇME TEKNİĞİ Öğr. Gör. Taner DİNDAR
BÖLÜM 11 SES. BÖLÜM 11 SES SES DALGALARI Aşağıdaki şeklin (1) ile gösterilen kısmı bir ses dalgasını temsil etmektedir. Dalga ortam boyunca hareket.
ELEKTRON MİKROSKOBU (SEM and TEM)
Kırınım, Girişim ve Müzik
NET 207 SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER Öğr. Gör. Taner DİNDAR
NET 103 ÖLÇME TEKNİĞİ Öğr. Gör. Taner DİNDAR
BÖLÜM 7 SIVILAR VE GAZLAR. BÖLÜM 7 SIVILAR VE GAZLAR.
NET 207 SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER Öğr. Gör. Taner DİNDAR
Ders 5 Devre Bağlantıları
Düz hatlar, makaslar & kruvazmanlar için ivmelenme izleme sistemi
ELEKTRİK VE ELEKTRİK DEVRELERİ
KUVVET, MOMENT ve DENGE 2.1. Kuvvet
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-3
Endüstriyel Elektronik
NeTIRail-INFRA Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, Türkiye
Ölçü transformatorları
SES NEDİR? Titreşen maddelerin bulunduğu ortama yaydığı enerjiye ses denir.
SİSMİK YORUMLAMA DERS-7 PROF.DR. HÜSEYİN TUR.
3.ÜNİTE TEMAS GEREKTİRMEYEN KUVVETLER MIKNATISLARLA OYNAYALIM
ELK-301 ELEKTRİK MAKİNALARI-1
Üç-fazlı transformatorlar
Bölüm 5 Manyetik Alan.
BÖLÜM 13 STATİK ELEKTRİK. BÖLÜM 13 STATİK ELEKTRİK.
UYARI Lütfen masalarınıza yazı yazmayınız.
SABİT DİSKLER.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Işığın Kırılması.
Marmara Üniversitesi Mekatronik Tezli YL Programı
KUVVET VE SÜRTÜNME KUVVETİ
Eğitsel Robotların Bileşenleri-2
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü
Sensörler Asli Ergün. MANYETİK SENSÖRLER VE TRANSDÜSERLER Bir tel bobin haline getirilip içinden akım geçirilirse, bu bobinin içinde ve çevresinde manyetik.
Sunum transkripti:

Sensörler Asli Ergün

MANYETİK SENSÖRLER VE TRANSDÜSERLER Bir tel bobin haline getirilip içinden akım geçirilirse, bu bobinin içinde ve çevresinde manyetik alan oluşur. Bu manyetik alan gözle görülmez. Ancak bu bobinin içerisindeki çekirdeğin hareketi ve bobinin çevresinden yaklaştırılan metaller bobinin indüktansını değiştirir. İşte bu prensipten hareketle manyetik sensörler geliştirilmiştir. Indüktans, elektromanyetizma ve elektronikte bir indüktörün manyetik alan içerisinde enerji depolama kapasitesidir. İndiktörler, bir devrede akımın değişimiyle orantılı olarak karşı voltaj üretirler.

MANYETİK SENSÖRLER VE TRANSDÜSERLER Manyetik sensör ve transdüserler, günlük hayatta daha çok güvenlik gerektiren yerlerde metallerin (silah, bıçak gibi) aranmasında, hazine arama dedektörlerinde kullanılır. Sanayide ise kumanda ve kontrol sistemlerinde, tıp elektroniğinde, fabrikalarda, otomatik kumanda kontrol uygulamalarında, yer değişimlerinin hassas olarak ölçülmesinde kullanılır.

MANYETİK SENSÖRLERİN SINIFLANDIRILMASI -Bobinli basit manyetik sensör -Manyetik yaklaşım sensörü (endüktif yaklaşım anahtarı, proximity switch) -Alan etkili transdüser (hall effect sensor) -LVDT (lineer variable differential transformator) -Reed Anahtarı-Röle (Reed Switch Sensor)

o : Boşluk permeabilitesi (H/m) r : Havanın permeabilitesi (r=1) İNDÜKTANS NEDİR? Fiziksel yapısına ve sarım sayısına bağlı olarak bir bobinin öz indüktansı(endüktansı) L : Bobinin öz endüktansı (Henry) o : Boşluk permeabilitesi (H/m) r : Havanın permeabilitesi (r=1) l : Bobinin uzunluğu (m) S : Sarım yüzeyi (m2) N : Bobinin sarım sayısı

BOBİNLİ BASİT MANYETİK SENSÖR Bir bobinin içinde bulunan nüvenin konumu değiştirildiği zaman bobinin endüktansı değişir Nüve çekilince neden akım artar? Örnek: hoparlör ve mikrofon (basınç algılama ve basınç üretme elemanı) Mikrofon ses dalgalarının yarattığı basıncı elektrik sinyallerine çevirir. Hoparlör ise elektrik sinyallerini basınca dönüştürür.

MANYETİK YAKLAŞIM SENSÖRÜ Hissetme yüzeylerinin bulunduğu tarafta ve hissetme mesafesi içinde kalan metal cisimleri algılama özelliğine sahip elektronik anahtarlardır Eski otomasyon donanımlarında mekanik yapılı sınır anahtarları kullanılmaktaydı

İndüktif – Manyetik Temassız Algılayıcılar Indüktif(endüktif) sensör, kendisine yaklaşan cismi temas etmeden algılamak için kullanılır. Sensör kendi algılama sahası içerisinde bir manyetik alan oluşturur. Algılama sahasına giren bir metal cisim bu manyetik alanı etkiler. Bu değişim sensör içerisindeki elektronik devrelerde işlenir ve sensörün çıkış değerini değiştirir. Endüktif sensörler genellikle 50mm’ ye kadar ölçüm yapabilirler.

ENDÜKTİF SENSÖR

ENDÜKTİF SENSÖR Her türlü iletken metali tespit ederler Bağlantı kablosu LED Yankı kangalı Aktif yüzey Yüksek frekanslı manyetik saha (300 to 800 kHz) Her türlü iletken metali tespit ederler Çeliği belli bir mesafeden tespit eder. Performansı : Ortam sıcaklığı Hedef materyal Hedef ölçülerinden etkilenebilir.

MANYETİK TEMASSIZ SENSÖR Nitrojen dolu cam tüp Reed kontakları LED

REED KONTAKT(ANAHTARI)

Reed Kontakt

Reed Kontakt

Reed Kontakt

Reed Kontakt

Reed Kontakt

Reed Kontakt 24v

Reed Kontakt 24v

ENDÜKTİF YAKLAŞIM SENSÖRÜNÜN ÜSTÜNLÜKLERİ Boyutlarının küçük olması nedeniyle mekanik anahtarların kullanılamayacağı yerlerde kullanılabilir. Yüksek frekanslarda güvenle çalışma imkânı sağlar. Koruma sınıflarının yüksek olması sayesinde nemli ve kirli ortamlarda güvenle çalışır. Hareket eden parçaları olmadığından ömrü uzundur. Mekanik anahtarlardaki kontak kirlenmesi ve aşınmaların yarattığı kontak direnci, kontak kapanması sırasındaki kontak zıplamalarının (titreşme) yarattığı sorunlar indüktif yaklaşım sensöründe yoktur. Bilgisayar kontrollü sistemlere (PLC vb.) doğrudan bağlanabilir. Patlama ihtimali olan, kıvılcımdan etkilenen yerlerde ve yüksek sıcaklıklarda kullanılabilirler.

ALAN ETKİLİ SENSÖRLER Hall Effect Sensor: Yarı iletken temelli bir maddenin karşılıklı iki ucuna gerilim uygulandıktan sonra elemana manyetik alan yaklaştırılırsa dönüştürücünün alt ve üst uçlarında gerilim oluşmaktadır Üzerinden elektrik akımı geçen bir levha dik olarak manyetik alan kuvvet çizgileri tarafından kesilirse levhanın alt ve üst uçları arasındaki elektron yoğunlukları farklılaşır. Bu ise üst ve alt uçlar arasında bir gerilim oluşmasına yol açar. Oluşan gerilim manyetik alanın şiddeti ve levhanın boyutlarıyla ilgilidir.

Kullanıldığı Yerler Fırçasız DC motorlarda, Otomobillerin hidrolik frenlerinde, Fan motoru anahtarında, Alarm devrelerinde, Hard disk sürücülerinde, Dönen sistemlerin devir kontrolünde,

Hall Temassız Algılayıcılar Bir yarı iletkenden elektronlar akarken akım yönüne dik bir manyetik alan uygulanınca elektronlar belli bir bölgede yoğunlaşır. Bu da yarı iletkenin diğer uçlarında gerilim oluşmasına neden olur.Bu duruma hall etkisi denir. Bu gerilimin değeri manyetik alana, levhanın yakınlığı ile değişir. Bu prensibe göre alan etkili transdüserler yapılır. Alan etkili transdüserler hassas mesafe, pozisyon ve dönüş algılayıcıları olarak kullanır.

Hall Temassız Algılayıcılar

Hall Effect Sensör

Arduino Kod(Dijital Okuma) const int hallPin = 2; const int ledPin = 13; int hallState = 0; void setup() { pinMode(ledPin, OUTPUT); pinMode(hallPin, INPUT); } void loop(){ // read the hall effect sensor: hallState = digitalRead(hallPin); if (hallState == LOW) { // turn LED on: digitalWrite(ledPin, HIGH); } else { // turn LED off: digitalWrite(ledPin, LOW);

Arduino Hall Effect Sensor Code -Interrupt /* Arduino Hall Effect Sensor Project by Arvind Sanjeev */ volatile byte half_revolutions; unsigned int rpm; unsigned long timeold; void setup() { Serial.begin(115200); attachInterrupt(0, magnet_detect, RISING);//Initialize the intterrupt pin (Arduino digital pin 2) half_revolutions = 0; rpm = 0; timeold = 0; } void loop()//Measure RPM { if (half_revolutions >= 20) { rpm = 30*1000/(millis() - timeold)*half_revolutions; timeold = millis(); half_revolutions = 0; //Serial.println(rpm,DEC); } void magnet_detect()//This function is called whenever a magnet/interrupt is detected by the arduino half_revolutions++; Serial.println("detect");

Gauss Metre(hall effect)

Gaussmetre (Analog Okuma) /* GaussPlot (Miniature Radiometric Linear Hall Efect Sensor) Sensor connected to Analog channel 0. */ #define XRANGE 50 int x,gss; void setup(){ Serial.begin(9600); } void loop(){ int aValue =analogRead(0); x = map(aValue, 0, 1024, 0, XRANGE); gss = map(aValue, 102, 922, -640, 640); Serial.print("|"); for (int i=0;i<x;i++){ if(i==XRANGE/2-1)Serial.print("|"); else Serial.print("-"); Serial.print("O"); for (int i=x+1;i<XRANGE;i++){ if(i==XRANGE/2-1)Serial.print("|"); else Serial.print("-"); } Serial.print("|"); Serial.print(gss); Serial.println("Gauss"); delay(100);

EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon LVDT (LİNEER VARİABLE DİFFERENTİAL TRANSFORMATOR) LVDT mekanik olarak hareketlendirilmiş nüvesi ile bir transformatördür Hareket enerjisini elektrik enerjisine çevirir Bobinin içinde nüve hareket ettikçe endüktans değişir EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon

EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon Çalışma Prensibi Primer sargısına kararlı genlikte sinüsoidal dalga uygulanır. Sekonder sargılarında bir AC sinyal indüklenir. Ferromanyetik malzemeden yapılmış bir nüve sargılara fiziksel olarak dokunmaksızın sargıların içindeki silindirik bölgeye yerleştirilir. İki sekonder birbirine ters fazda bağlanmıştır. Nüve transformatörün manyetik merkezinde olduğunda sekonder çıkışları birbirini götürür ve çıkış gerilimi yoktur. Nüvenin manyetik merkez pozisyonundan uzaklaştırılmasıyla sekonder sargıları arasındaki indüklenen manyetik akı oranının dengesi bozulur ve bir çıkış gerilimi oluşur. EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon

EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon LVDT’nin avantajları aşağıdaki gibidir: Algılayıcı çok az sürtünme direnci ile kontaksız bir aygıttır. Çıkış direnci çok düşüktür. Gürültü ve parazitlere karşı az duyarlıdır. Doğrusal hareketlerin, basıncın ve maddelerin kalınlığının ölçülmesinde kullanılır EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon

EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon RVDT RVDT (döner değişken fark transformatörü) LVDT ile aynı prensipte çalışır; tek farkı döner ferromanyetik nüve kullanılmasıdır. RVDT’nin kullanılma yeri açısal yer değişiminin yada dairesel pozisyonların ölçümüdür. EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon

EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon Reed Anahtar-Röleler Cam gövde içine konmuş minik kontaklara sahip elemanlardır Havası alınmış şeffaf cam ya da başka bir maddeden yapılmış olan muhafaza içinde bulunan demir-nikel alaşımı mini kontakların konumu sabit mıknatıs ya da elektromıknatısla değiştirilir. EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon

Özellikleri ve Kullanıldığı Yerler Kontaklarının çekme ve bırakma zamanı 0,5 ms, Çalışma sayısı ise 1-2 milyon adet dolayındadır. Bina giriş kapılarında güvenlik amaçlı alarm sistemlerinde, Asansörlerde, EBO 304- Ölçme ve Enstrümantasyon

Reed – Temassız Algılayıcılar Manyetik temassız algılayıcılar kalıcı mıknatısların ve elektromıknatısların oluşturdukları manyetik alanlara etkirler. Reed-anahtarlarında ferromanyetik malzemeden yapılan (Fe-Ni karışımı, Fe=demir, Ni=nikel) kontak dilleri eritilerek cam bir pistona bağlanır. Pistonun içinde reaksiyona girmeyen ve yanmayan bir gaz (örneğin azot) bulunur.

Reed – Temassız Algılayıcılar Reed-temassız algılayıcının yakınına bir manyetik alan yaklaştığı zaman, kontak dilleri manyetiklenir. Manyetiklenen kontak dilleri birbirlerini çeker ve kontak kapanır.

Reed Kontakt Diğer manyetik alanlardan uzak tutulmalıdır Orta konum için yerleştirilmiş ise yaklaşım yönüne göre algılama mesafesi değişebilir. Reed kontakların yanmaması için maksimum akım limitlenmelidir.

Endüktif Manyetik Sensör Yüksek frekanslı manyetik alan Bağlantı kablosu Algı bobini LED

Endüktif Manyetik Sensör

Endüktif Manyetik Sensör

Endüktif Manyetik Sensör

Endüktif Manyetik Sensör

Endüktif Manyetik Sensör

Endüktif Manyetik Sensör

Endüktif Manyetik Sensör Sadece manyetik alanları teşhis eder Diğer manyetik alanların etki sahasından uzak olmalıdır Yüksek frekans - 1kHz

Arduino ve Reed Anahtarı

/* Reed Switch */ const int pinSwitch = 12; const int pinLed = 9; int durumSwitch = 0; void setup() { pinMode(pinLed, OUTPUT); pinMode(pinSwitch, INPUT); } void loop(){ durumSwitch = digitalRead(pinSwitch); if (estadoSwitch == HIGH) { digitalWrite(pinLed, HIGH); } else { digitalWrite(pinLed, LOW);

Reed Anahtarı-2

Reed Switch Code /* Reed magnetic sensor module test project*/ int Led=13; int buttonpin=3; int val; void setup() { pinMode(Led,OUTPUT); pinMode(buttonpin,INPUT); } void loop() val=digitalRead(buttonpin); if(val==HIGH) digitalWrite(Led,HIGH); else digitalWrite(Led,LOW);

Sensörlerin Yakınlığa Göre Sınıflandırılması Temaslı (örnek limit anahtarları) Temassız (proximity-yakınlık sensörleri) (manyetik sensörler) Olarak sınıflandırılırlar. Sanayide temassız olanlar daha çok kullanılırlar

Limit Anahtarları Limit Anahtarları Temaslı sensörlerdir. Çıkış sinyali vermeleri için ikazlanmaları gerekir

Mikrofon Konuştuğumuzda havayı titreştirerek hava da bir basınç değişikliği oluşturuyoruz. Duyma işleminde ise bu basınç değişikliğini kulaklarımızdaki zar ile algılıyoruz. Mikrofonlar da tıpkı kulaklarımız gibi havadaki basınç değişikliğinin yarattığı etkiden yararlanarak sesi algılıyor ve elektrik sinyaline çeviriyor. Sesi elektrik sinyallerine çeviren cihazlara “mikrofon” denir.

Mikrofon Dinamik (bobinli - manyetik) mikrofonlar Bütün mikrofonların yapısı, ses dalgalarının bir diyaframı titreştirmesi esasına dayanmaktadır. Her sesin belirli bir şiddeti vardır. Bu ses şiddetinin havada yarattığı basınç ses şiddeti ile doğru orantılıdır. Gelen hava basıncının büyüklük ve küçüklüğüne göre ileri geri titreşen diyaframın bu titreşimini, elektrik enerjisine çevirmek için değişik yöntemler kullanılmaktadır. Kullanılan yöntemlere göre de mikrofonlara isim verilmektedir. Dinamik (bobinli - manyetik) mikrofonlar Kapasitif (kondansatör) mikrofonlar Şeritli (bantlı) mikrofonlar Kristal (Piezoelektrik kristalli) mikrofonlar Karbon tozlu mikrofonlar Elektret mikrofonlar

Dinamik (Bobinli - Manyetik) Mikrofonlar Dinamik mikrofonlar ses dalgaları ile hareket eden diyaframa bağlı bobinin sabit bir mıknatıs içinde hareket etmesinden dolayı bobin uçlarında oluşan gerilim değişimine bağlı olarak çalışır.

Kapasitif (Kondansatör) Mikrofonlar Kapasitif mikrofonlar statik elektriklenme esasına göre çalışan mikrofonlardır. Kapasitif mikrofonların diyaframı gelen ses dalgalarıyla titreşir ve bu titreşim mikrofonun kapasitesinin değişimine neden olur. Kapasitedeki bu değişim sesin özelliğine uygun olarak mikrofonun çıkışında elektrik sinyallerini oluşturur.