İşitme Yetersizliği Olan Çocuklar

İşitme Ses hava, su, teller ya da diğer ortamlardaki moleküllerin titreşimleriyle oluşur. Saniyedeki titreşim sayısı sesin frekansını belirler. Yüksek frekanslar yüksek perde olarak algılanır; düşükler ise düşük perde olarak. Frekans hertz (Hz) birimiyle ölçülür .

İşitme Normal işiten kulak sesleri Yaklaşık 20-20 bin Hz işitir. Konuşma sesleri yaklaşık olarak insanın işitme ranjinın ortalarına düşer (250 Hz-4000Hz) Ancak işitilemeyen sesler de vardır. Örneğin köpek fısıltıları insanın duyma eşiğinin üstündedir.

İşitme Sesin şiddeti desibel (dB) ölçülür. Zayıf sesler düşük desibel iken, kuvvetli olanları yüksek desibeldir. 0-120 arası değişen desibeller bireyin ne kadar işitebildiğini test etmede kull. Normal işiten bir çocuk 0 dB’lik sesleri de algılayabilmelidir. 125 dB ve üstündeki sesler insana acı verir.

Tanımlama İşitme yetersizliği: Hafiften çok ağır şiddete kadar sıralabilen işitme güçlüğünü belirten sağır ve ağır işiten alt gruplarını içeren bir yetersizliktir. Sağır birey Ağır işiten birey

Tanımlama Sağır birey : İşitme cihazı ya da cihazsız dile ilişkin bilgilerini işitme gücünü başarılı bir şekilde edinmeleri engellenen kişidir. Ağır işiten birey: Yeterli işitme kalıntısına sahip, işitme gücü doğrultusunda dile ilişkin bilgilerini genellikle işitme cihazı kullanarak başarılı bir şekilde edinebilen bireyler

İşitme Yetersizliği MEB ÖEHY (2006) İşitme yetersizliği, İşitme duyarlılığının kısmen ya da tamamen kaybından dolayı konuşmayı edinememe, dili kullanma ve iletişimde yaşanan güçlükler nedeniyle özel eğitim ve destek hizmetlerine ihtiyacı olan birey şeklinde tanımlanmıştır.

Nasıl İşitiriz? Ses dalgaları dış kulak tarafından toplanır. İç kulaktaki salyangozdaki titreşim basınca dönüşür ve ilgili sinir liflerinin elektrik akımlarıyla beyne bir elektrik itici güç gönderilir Artık ses işitilmiştir.

İşitme merkezi Beynin iki yarım küresinde şakak bölgesinin korteks tabakasında iki tane işitme merkezi (wernike merkezi) bulunur. Her 2 kulaktan çıkan işitme sinirleri bu 2 merkeze gider. İşitmede beynin görevi çok önemlidir. İşitme işlemi ancak kulağımızla alınan uyarılar beyne iletilip değerlendirildikten sonra tamamlanmış olur. Beyin alınan titreşimleri sınıflar, yorumlar ve bir anlam verir. Bu algılama sonucunu beynin diğer bölgelerine aktarır.

İşitme yetersizliğinin sınıflandırılması işitme kaybının derecesine, İşitme kaybının oluştuğu yaşa ve kaybın oluştuğu yere göre sınıflandırılmaktadır.

Sınıflandırma Eğitimsel görüş Fizyolojik görüş

Sınıflandırma Eğitimsel görüş : İşitme kaybının çocuğun konuşma becerilerini ve dil gelişimini ne kadar etkilediğine önem verirler. İşitme kaybı dil gelişiminde gecikmeye neden olduğundan bu görüşteki uzmanlar işitme engelini sınıflandırırken konuşma ve dil becerilerini de temel alırlar.

Sınıflandırma 2. Fizyolojik görüş : İşitme kaybının derecesi ile ilgl. 90 dB ya da üzerinde kaybı olanlar sağır, 90 dB’ in altında kaybı olanlar ise ağır işitenler olarak isimlendirilebilirler.

İşitme kaybının dereceleri İşitme kaybının düzeyi Tanım İşitme kaybının dil ve konuşmaya etkisi 16-26 dB En az düzeyde Ünlü sesleri açık bir duyabilir 26-40 dB hafif Konuşma seslerinin bazılarında işitme güçlüğü vardır 41-55 dB Orta 1-2 metre uzaktaki konuşmaları anlayabilir 56-70 dB Ortadan ileri dereceye Gecikmiş dil, normal karşılıklı konuşmada güçlük 71-90 dB İleri derecede Normal karşılıklı konuşma seslerini işitemez 91 dB Çok ileri derece Konuşma seslerini ve diğerlerini işitemez

İşitmenin Değerlendirilmesi Saf Ton Odyometrisi Eğitsel Değerlendirme

İşitmenin Değerlendirilmesi Saf Ton Odyometrisi İşitme yeteneğinin en basit testidir. Bireyin kulaklarına kulaklıklar yerleştirilir ve her işittiğinde, düğmeye basarak ya da elini kaldırarak tepki vermesi istenir. Saf ton sesleri odyometre tarafından üretilir.

İşitmenin Değerlendirilmesi Eğitsel Değerlendirme: Fizyolojik olarak işitme kaybı belirlendikten sonra yapılacak işlem, işitme kaybının öğrencinin diğer gelişim alanlarındaki ve okul öğrenmesindeki etkilerini saptamaktır. Bu konuda bireysel farklılıklar dikkate alınır. Söz konusu bu bireylerin eğitsel gereksinimlerini belirlemek için zeka, başarı, dil ve iletişim alanlarında değerlendirmeler yapılmalıdır.

İşitme yetersizliğinin nedenleri Doğum öncesi nedenler Doğum anındaki nedenler Doğum sonrası nedenler kan uyuşmazlığı beyin,kalp, göz gibi cytomegalovirus -herpes virüslerinden biri- Rubella virüsü gibi annenin viral hastalık geçirmesi -Anoksi Prematüre doğum menenjit Çocukluk dön. hastalıkları (kızamık, kabakulak, suçiçeği, grip) Çeşitli kazalar

İşitme yetersizliği olan çocukların özellikleri Bilişsel özellikleri Dil ve konuşma özellikleri Sosyal, davranışsal ve duygusal özellikleri

İşitme yetersizliği olan çocukların özellikleri Bilişsel özellikleri - Normal zekadadırlar İşitmenin olmamasından dolayı konuşma ve öğrenmede bilgi almada yetersizlikleri vardır. Bu sınırlılık kişinin gerçek zihinsel ve akademik performansını gizler.

İşitme yetersizliği olan çocukların özellikleri Dil ve konuşma problemleri - Doğuştan işitme kaybı olanların dil ve konuşma problemleri sonra yitirenlere kıyasla daha fazladır. Ağır işiten çocukların sözcük dağarcıkları ise 2 yıl, sağır çocuklarda ise 4-5 yıl gerilik vardır. Ağır işiten çocuklar işitme duyusu yoluyla dil ve konuşma becerilerini öğrenirler

İşitme yetersizliği olan çocukların özellikleri Sosyal, davranışsal ve duygusal özellikleri - DS’ nda kaybı olanlar ve yaşça küçük olan çocuklarda oyun oynama ve iletişim kurma becerileri yaşıtlarıyla aynıdır. Yaş büyüdükçe ise bu zorlaşır. İletişimdeki bu zorluk sosyal ve duygusal gelişimi de olumsuz etkiler ve yaşça büyük çoc. utangaç ve içekapanık olmasına neden olur.

İYOÖ Eğitimleri En çok sınırlayıcıdan en aza; Ayrı yatılı özel eğitim okulu Ayrı gündüzlü özel eğitim okulu Genel eğitim okulunda özel eğitim sınıfı, Genel eğitim sınıfına yarı zamanlı ve özel eğitim sınıfına yarı zamanlı yerleştirme Genel eğitim sınıfına tam zamanlı yerleştirme

İYOÖ Eğitimleri TR’ de büyük çoğunluğu yatılı özel eğitim okuluna devam etmektedirler.

Öğretim ve teknikleri Sınıfında işitme yetersizliğine sahip öğrencinin bulunduğu öğretmenin karşılaştığı en önemli sorunİ öğrencinin nasıl iletişim kurması gerektiği ve ona da başkalarıyla nasıl iletişim kuracağını nasıl öğreteceğidir. Bu nedenle bu çocuklara “iletişim becerileri kazandırma” öncelik kazanmaktadır

İletişim yöntemleri Sözel yöntem İşitme eğitimi İşaret yöntemi Amerikan işaret dili (ASL) Tüm iletişim yöntemi İletişim kurmaya yardımcı teknolojik araçlar

İletişim yöntemleri Sözel yöntem İşitenlerin dünyasında hayatını sürdürebilmesi için bireyin sözel iletişimi öğrenmesi gerekir. Bu yaklaşımda sözel iletişimi engelleyici nitelikte olabileceği düşüncesiyle işaret diline hiç yer verilmez.

İletişim yöntemleri İşitme eğitimi Çocuğun işitme kalıntılarından ve teknolojik gelişmelerden destek alarak seslerin ayırt edilmesini sağlayan bir eğitimdir.

İletişim yöntemleri İşaret yöntemi Bu yöntemde iletişim için ses değil eller kullanılır. İşaretle iletişim sisteminin Amerikan İşaret Dili, parmak hecelemesi gibi pek çok türü vardır.

Parmak Hecelemesi Parmak ABC’ si Alfabedeki her bir harf karşılığı parmakların değişik pozisyonlar almasıyla cümlelerin ifade edilmesidir.

Parmak Hecelemesi

ASL El ile oluşturulan ulusal veya yerel belli işaretleri kullanan görsel bir iletişim sistemidir. Kendi kuralları olan bir dildir.

ASL

Tüm iletişim yöntemi İşaret ve sözel dilin birlikte kullanıldığı bir yöntemdir

İletişim kurmaya yardımcı teknolojik araçlar Geleneksel işitme cihazları, Kulak tipi işitme cihazları, Kulak içi işitme cihazları, Cep, gözlük, kulak tipi işitme cihazları, Yapay kulak vb gibi…

Kulak arkası işitme cihazı

Koklear implant

FM –Telsiz Sistemler

Kaynaştırma Eğitiminde İYOÖ Konuşma sırasında yüz yüze hemen hemen onun göz seviyesinde olmaya dikkat edin. Normal konuşma düzeninizi değiştirmeyin. Abartılmış dudak hareketlerinden kaçının. Tüm öğrencilerinizden işitme engelli çocukla konuşurken açık ve anlaşılır bir şekilde ve yüz yüze konuşmalarını isteyin. Fazla gürültülü ortamların çocuğu rahatsız edeceğini ve konuşmalarını ayırt etmede zorluk çekeceğini unutmayın. Çocukla iletişim kurarken ona, dinlemesi ve düşünmesi için zaman tanıyın. Çocuğun ne söylediğinizi anlayıp anlamadığını araştırın, çocuğa bazı şeyler sorun.

Kaynaştırma Eğitiminde İYOÖ Çocuk kelime düzeninde olmayan sesler kullanarak cevap verebilir. Çocuğun söylemeye çalıştığı kelimeyi doğru olarak tekrarlayın. Kelimeyi doğru söylerken çocuğun yüzünüzü görebildiğinden emin olun. Üzüntü, korku, şaşkınlık, sevinç ve diğer pek çok duygumuzu yüzünüzle gösterebilirsiniz. Konuşurken ellerinizi de kullanabilirsiniz (Örnek: Cisimlerin boyutlarını gösterebilmek için).Diğer çocuklarda işitme engelli çocuklarla iletişim kurması için bunları öğretebilirsiniz. Ancak bu hiçbir zaman işaretle konuşma anlamında olmamalıdır. İşaret dilinin çocuğun konuşma gelişimini olumsuz yönde etkileyen faktörlerden biri olduğunu unutmamalısınız.

Kaynaştırma Eğitiminde İYOÖ İşitme Engelli Çocuğun İşitme Kalıntısını Kullanabilmesi için Sözel İletişim Kurun. İşitme engelli çocukların kullandıkları işitme cihazlarının önemini, bakımını, kapasitesini ve nasıl kullanılması gerektiğini öğrenin.

Kaynaklar İlköğretimde Kaynaştırma, 2010 Ed. İ.Diken, Pegem Akademi Yayıncılık. Bergama RAM