GENEL MUHASEBE ıı YRD. DOÇ. DR. SERHAN GÜRKAN Karabük Üniversitesi İşletme Fakültesi

KAYNAKLARIN İZLENMESİ En yalın şekliyle kaynak kavramı, varlıkların sağlanması amacıyla işletmelerin sahip oldukları öz kaynakları ile kısa ve uzun vadeli yükümlülüklerini kapsamaktadır. Yükümlülükler, geçmiş olaylar sonucunda ortaya çıkan ve ödenmesi halinde işletmenin ekonomik değerlerinde bir azalma yaratacak olan borçlarını ifade etmektedir.

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR İşletmeler tarafından varlıkların sağlanabilmesi amacıyla katlanılan ve vadesi 1 yılın altında olan tüm borç ve yükümlülüklerin izlendiği ana hesap grubudur.

MALİ BORÇLAR Mali borçlar hesapları, işletmelerin finansal kurum ve kuruluşlarına olan vadesi 1 yılın altındaki kredi borçları ile söz konusu borçlara ilişkin kredi faizlerinin izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ HESABI 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ HESABI 305 ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER HESABI 306 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER HESABI

300 BANKA KREDİLERİ HS. Genel anlamda kredi “belirli miktardaki satın alma gücünün, belirli bir süre için ve geri verilmek üzere bir bedel (genellikle faiz) karşılığı gerçek ya da tüzel kişilere verilmesi” olarak tanımlanabilir. Borçlu Cari Hesap: Bankalar tarafından belirli limitler dahilinde müşterilerine borç bakiyeleri devredilmek üzere açılan cari hesaplardır. Faiz tahakkukları 3 aylık dönemler itibariyle yapılmaktadır.

300 BANKA KREDİLERİ HS. Avans Kredisi: Bu kredi türünde kredi bir seferde kullanılır, ana para ve faiz ödemeleri tek seferde veya taksitler halinde ödenerek kredi kapatılır. Açık Kredi: Herhangi bir teminat veya kefalete dayalı olmaksızın yalnızca kredi alan kişinin imzasına dayalı olarak verilen bir kredi türüdür. Kefalet Karşılığı Kredi: Bu kredi borçlunun imzası dışında borçluya kefil olacak üçüncü bir kişinin kefaletine dayalı olarak verilen bir kredi türüdür.

300 BANKA KREDİLERİ HS. Teminat Karşılığı Kredi: Bu kredi türü bankaların kredinin geri dönmeme riskine karşılık; borçlunun senet, menkul kıymet, kıymetli maden, alacak, mal gibi kıymetlerini rehin almak veya arsa ve arazi, bina, taşıt gibi kıymetlerinin üzerinde ipotek tesis ettirmek suretiyle kullandırılır.

ÖRNEK Cenk İşletmesi tarihinde İş Bankası Bartın Şubesi’nden TL tutarında kısa vadeli banka kredisi çekmiş olup kredi tutarı işletmenin aynı bankadaki mevduat hesabına aktarılmıştır. Koru İşletmesi tarihinde portföyünde bulunan kısa vadeli TL tutarındaki alacak senedi teminatı karşılığında Ziraat Bankası Karabük Şubesi’nden TL tutarında kısa vadeli banka kredisi çekmiş olup kredi tutarı işletmenin mevduat hesabına aktarılmıştır.

ÖRNEK tarihinde Finansbank Zonguldak Şubesi’nden işletmeye gönderilen dekonttan işletmenin kredi hesabına TL faiz tahakkuk ettirildiği anlaşılmıştır. Sıla işletmesi tarihinde Akbank Karabük Şubesi’ndeki vadesiz mevduat hesabından aynı şubedeki kredi hesabına TL ödeme yapmıştır.

TİCARİ BORÇLAR Ticari borçlar hesapları, işletmelerin ticari işlemleri nedeniyle ortaya çıkan vadesi 1 yılın altında olan veresiye ve senetli borçlar, verilen depozito ve teminatlar ile diğer ticari borçların izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

320 SATICILAR HS. İşletmelerin ticari faaliyetleri nedeniyle satıcı firmalara olan vadesi 1 yılın altındaki veresiye (kredili) borçların izlenmesini sağlayan hesaptır tarihinde Sönmez İşletmesi TL + %10 KDV bedelle 6 ay vadeli mal satın almıştır. Kent işletmesi tarihinde TL veresiye (kredili) borcunu vadesinde nakden ödemiştir.

321 BORÇ SENETLERİ HS. İşletmelerin ticari faaliyetleri nedeniyle satıcı firmalara olan vadesi 1 yılın altındaki senetli borçların izlenmesini sağlayan hesaptır. Varlı İşletmesi tarihinde TL + %10 KDV bedelle mal satın almış olup, toplam fatura bedelinin TL’sini nakden ödemiş, TL’si için satıcı işletmeye 3 ay vadeli olarak veresiye borçlanmış ve kalan tutar için satıcı işletmeye hitaben 9 ay vadeli bir senet düzenlemiştir.

ÖRNEK Varlı İşletmesi Yıldız İşletmesine olan TL senetli borcunu vadesinde nakden ödemiştir tarihinde Dünya İşletmesi, Güneş işletmesine olan TL senetli borcunu vadesinde ödeyemeyeceğini bildirmiş ve işletmeden 20 günlük ek süre talep etmiştir. Güneş işletmesi söz konusu talebi 850 TL vade farkı içeren yeni bir senet almak kaydıyla kabul edeceğini bildirmiş ve her iki işletme mutabakata varmıştır.

326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HS. İşletmelerin ticari faaliyetleri nedeniyle müşterilerinden aldıkları vadesi 1 yılın altındaki depozito ve teminatların izlenmesini sağlayan hesaptır. Deniz işletmesi tarafından bir fabrika yapılması amacıyla ihale açılmış ve ihaleye katılacak olan X, Y ve Z işletmeleri ihaleye katılmak amacıyla tarihinde Deniz işletmesinin banka hesabına TL geçici teminat yatırmıştır.

ÖRNEK X işletmesinin ihaleyi kazanması nedeniyle Y ve Z işletmelerinin yatırdıkları geçici teminat tutarı tarihinde iade edilmiştir.